Κράτος της Παλαιστίνης: Είναι εφικτό σήμερα – και πώς;

Η ιστορία είναι αδιάψευστη και αμείλικτη. Όσοι λαοί επιχείρησαν και κατάφεραν τελικώς να αποκτήσουν την ελευθερία τους και το δικό τους ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος το πλήρωσαν τις περισσότερες φορές πολύ ακριβά, με ποταμούς αίματος. Ανάμεσά τους και ο ελληνικός, όπως πολύ καλά γνωρίζουν πολλοί, έστω κι αν κάνουν πως δεν το θυμούνται – ή το θυμούνται επιλεκτικά.

Οι Παλαιστίνιοι δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Χρειάστηκαν 60.000 νεκροί στη Γάζα – επισήμως, γιατί στην πραγματικότητα είναι τουλάχιστον διπλάσιοι, με βάση τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις – εκατοντάδες χιλιάδες ισοπεδωμένα σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία και άλλες υποδομές, καθώς και κατάσταση πολιορκίας με διαρκείς συλλήψεις και φυλακίσεις στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, για να κινηθεί κάτι προς αυτή την κατεύθυνση.

Δύο και πλέον εκατομμύρια άνθρωποι, που ζουν στη μεγαλύτερη ανοιχτή φυλακή-κολαστήριο του πλανήτη, αναγκάστηκαν να βιώσουν από πρώτο χέρι τη φρίκη των γενοκτονικών επιθέσεων (όπως τις έχει χαρακτηρίσει ο ΟΗΕ και δεκάδες κυβερνήσεις) και της συνειδητής καταδίκης σε λιμοκτονία για να δουν κυβερνήσεις όχι απλώς να τους εκφράζουν τη συμπαράστασή τους, αλλά να πηγαίνουν ένα βήμα πιο μακριά: Να προαναγγέλλουν την αναγνώριση του ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους τον ερχόμενο Σεπτέμβριο ή, τέλος πάντων, στο άμεσο μέλλον.

Γαλλία, Καναδάς και έπονται και άλλοι

Η Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν άνοιξε τον πιο πρόσφατο γύρο, διαμηνύοντας πως έφτασε στα όριά της με το Ισραήλ του Μπένιαμιν Νετανιάχου, δείχνοντας να μη δίνει ιδιαίτερη σημασία στις κατηγορίες του ότι έτσι επιβραβεύει τους «τρομοκράτες της Χαμάς». Ο Καναδάς ακολούθησε, αψηφώντας τον Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος τον απείλησε πως εάν προχωρήσει σε αυτή την κίνηση δεν πρόκειται ποτέ να δει εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ και μείωση των δασμών. Και άλλες χώρες αναμένεται να ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα – ίσως και η Ελλάδα, που εξακολουθεί να… πετά την μπάλα στην εξέδρα σε αυτό το θέμα, επικαλούμενη την «τουρκική απειλή».

Δεν αποκλείεται, λοιπόν, σύντομα να δούμε να αυξάνει ακόμη περισσότερο ο αριθμός των κρατών-μελών του ΟΗΕ που έχουν αναγνωρίσει την Παλαιστίνη και να ξεπεράσουν κατά πολύ τα 150 (σε σύνολο 197). Αυτή, όμως, είναι μόνο η μία πλευρά του νομίσματος. Όπως συμβαίνει πάντα, υπάρχει και η άλλη, η οποία θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στο εξής ερώτημα: Μπορεί σήμερα να υπάρξει ένα πραγματικά ανεξάρτητο και κυρίαρχο παλαιστινιακό κράτος;

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες διεθνείς Συνθήκες, για να υπάρξει ένα κράτος με τέτοια χαρακτηριστικά δεν αρκεί η αναγνώρισή του από τα υπόλοιπα και η σύναψη διπλωματικών σχέσεων μαζί τους. Πρέπει, ταυτόχρονα, να πληρούνται και ορισμένες άλλες ζωτικής σημασίας προϋποθέσεις, όπως είναι η σαφώς οριοθετημένη επικράτειά του – δηλαδή τα σαφώς καθορισμένα σύνορα – και η ύπαρξη μόνιμου πληθυσμού.

Υπάρχει, άραγε, τέτοια ρεαλιστική δυνατότητα για την Παλαιστίνη; Ας επιχειρήσουμε να το διερευνήσουμε σύντομα, αλλά όσο το δυνατό πιο συγκεκριμένα.

Σύνορα και λαός

Πρώτον, όσο αφορά την επικράτεια και τα σύνορα, μια ματιά στον σημερινό χάρτη των κατεχόμενων από το Ισραήλ παλαιστινιακών εδαφών αποδεικνύει ότι ακόμη και ο πιο ικανός… γεωγράφος δεν θα μπορούσε να τραβήξει μια συνεχόμενη γραμμή που να τα περικλείει ή, έστω, ένα οδικό δίκτυο που να συνδέει το σύνολο των εδαφών του. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, άλλωστε, όταν σε αυτά υπάρχουν σχεδόν 200 εβραϊκοί οικισμοί, στους οποίους κατοικούν κάπου 700.000 έποικοι;

Πώς θα μπορούσε να ιδρυθεί και να υπάρξει ανεξάρτητο κράτος όταν καθημερινά καταλαμβάνονται νέα εδάφη και μάλιστα τα αποκαλούμενα «φιλέτα», από τα οποία εκδιώκονται βίαια οι νόμιμοι κάτοχοι και κάτοικοί τους; Όταν η κυβέρνηση Νετανιάχου και ειδικά ορισμένοι από τους ακροδεξιούς υπουργούς της πιέζουν για προσάρτησή τους στο Ισραήλ, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων της όλες τις αποφάσεις και τις καταδίκες διεθνών οργανισμών και ξένων κρατών;

Θα μπορούσε, βεβαίως, να ισχυριστεί κανείς ότι στην περίπτωση που επέλθει συμφωνία για τη δημιουργία του παλαιστινιακού κράτους, την οποία θα αποδεχθεί και το Ισραήλ (προφανώς με μια διαφορετική κυβέρνηση), τότε θα αναλάβουν δράση οι μπουλντόζες και θα αποκαταστήσουν την τάξη και τη νομιμότητα. Μόνο που, όπως εύκολα καταλαβαίνουν οι πάντες, κάτι τέτοιο ανήκει στη σφαίρα της πολιτικής και επιστημονικής φαντασίας!

Πάμε τώρα στη δεύτερη παράμετρο, που αφορά στην ύπαρξη μόνιμου πληθυσμού. Η απάντηση, δυστυχώς, είναι επίσης εύκολη: Όταν το Ισραήλ θέλει να εκτοπίσει από τη Λωρίδα της Γάζας τους Παλαιστίνιους, προκειμένου να εγκαταστήσει εποίκους τουριστικές εγκαταστάσεις και να τη μετατρέψει σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», πώς μπορεί κανείς να κάνει λόγο για μόνιμο πληθυσμό; Μήπως μπορεί να το κάνει για τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, όταν κανείς Παλαιστίνιος δεν γνωρίζει εάν απόψε το βράδυ ή αύριο το πρωί θα βρίσκεται στο σπίτι του ή θα το έχουν καταλάβει έποικοι;

Το «εναλλακτικό» σενάριο

Θα μπορούσαν να γραφούν πολύ περισσότερα που να αποδεικνύουν ότι η ίδρυση σήμερα ή στο ορατό μέλλον ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους ισοδυναμεί με ουτοπία. Αυτό, φυσικά, σε καμία περίπτωση δεν μειώνει την αξία του συμβολισμού και τη σημασία που έχει η απόφαση πολλών ξένων κυβερνήσεων να το αναγνωρίσουν. Εάν ίσχυε κάτι διαφορετικό, άλλωστε, δεν θα αντιδρούσαν τόσο έντονα ούτε ο Νετανιάχου ούτε ο μεγάλος προστάτης του, ο Τραμπ.

Με βάση όλα τα παραπάνω, ωστόσο, δεν είναι περίεργο ή ανεξήγητο το γεγονός ότι ολοένα μεγαλύτερο τμήμα των Παλαιστινίων, αυθόρμητα ή οργανωμένα, έχει αρχίσει να αναθεωρεί την άποψή του για την ύπαρξη δύο κρατών, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης, που θα ζουν ειρηνικά πλάι-πλάι. Υιοθετώντας, ταυτόχρονα, το σχέδιο για την ύπαρξη ενός ενιαίου κράτους, με ομοσπονδιακή ή συνομοσπονδιακή μορφή, που θα φιλοξενεί και τους δύο λαούς – «από τη θάλασσα ως το ποτάμι».

Το κάνουν δε έστω κι αν γνωρίζουν πως ούτε αυτό, στις σημερινές συνθήκες ή με βάση τη σχετική διεθνή εμπειρία, είναι εφικτό.