Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramımız

Nisan ayı ne zaman gelse; ilkokul yıllarında yaşadığım 23 Nisan törenlerini hatırlarım. O günlerde büyük bir coşkuyla sınıflarımızı grafon kâğıtları ve bayraklarla süslerdik… Öğretmenlerimiz Mürvet Özyücel, Bahire Orbay ve Melahat Doğu bizlere cumhuriyetimizin bu önemli gününü, cumhuriyeti ve devrimleri anlatır, sonra da Atatürk bu günleri sizlere, çocuklara armağan etti derlerdi. Eli öpülesi o öğretmenlerimize tanrı rahmet eylesin…

Sınıfta hep beraber; ezbere bildiğimiz 23 Nisan şiirlerini büyük coşkuyla okurduk…

“Sanki her tarafta var bir düğün,
Çünkü en şerefli en mutlu gün.
Bugün 23 Nisan,
Hep neşeyle doluyor insan.
İşte, bugün bir meclis kuruldu,
Sonra hemen padişah kovuldu.
Bugün 23 Nisan ,
Hep neşeyle doluyor insan.”

Bizim çocukluğumuzun o coşkulu, inanç ve bilgi dolu milli bayramları şimdilerde aynı duygularla kutlanıyor mu?

Bence tartışılır…

Osmanlı ailesinin 600 yıllık monarşi düzeninden 1920-1923 yıllarında cumhuriyeti yaratmayı başaran Atatürk Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışıyla egemenliği saraydan alınıp milletin asıl sahibine vermişti. 

Tarihe baktığımızda; Ankara’daki meclisin açılışının ne kadar zor; hatta zordan da öte olduğunu görürüz. Oysa o günlerde İstanbul başta olmak üzere Anadolu’nun büyük bir bölümü emperyalist güçler tarafından işgal edilmişti.

İngilizler 16 Mart 1920’de İstanbul’daki Meclis-i  Mebusan’ı basmış, bazı mebusları (milletvekilleri)  tutuklayıp Malta’ya sürmüşlerdi. Bu durumu protesto eden Meclis-i Mebusan 18 Mart 1920’de çalışmalarına ara vermişti. Bunun ardından, İngilizlere boyun eğen,çaresiz  padişah Vahdettin 10 Nisan 1920’de meclisi tamamen kapatmıştı

İstanbul’da olaylar bu şekilde gelişirken; Samsun’a ulaşan Sivas, Erzurum Kongrelerini toplayan, Amasya Tamimini ilan eden Atatürk 19 Mart 1920’de bir bildiri yayınlayarak Ankara’da olağanüstü yetkileri olan bir meclis açma girişimlerinde bulunuyordu. Bunun için bütün vilayetlerde seçim yapılmasını ve gizli oyla her sancaktan beş üyenin seçilmesini, İstanbul’daki Mecilis-i Mebusan’dan geleceklerle yeni bir meclisin açılacağını duyurmuştu. Ancak başta emperyalistler ve onların emrindeki Osmanlı Sarayı buna karşıydı. Ankara’daki meclisin açılmasını engellemek için ellerinden gelen her çareye başvurmuşlardı. Bereket ki; başaramamışlardı.

Sinan Meydan’dan öğrendiğimize göre Atatürk önce meclis, sonra da ordu demiştir:

 “Ben her kerameti meclisten bekleyenlerdenim.. Bir devre yetiştik ki onda her şey meşru olmalıdır. Meclis teori değil hakikattir, hakikatlerin en büyüğüdür. Orduyu yaratacak millet, millet adına da meclistir” 

Atatürk Ankara’da yeni meclisi çok güç koşullar altında toplarken; kuşkusuz yeni bir devleti kurduğunun bilincindeydi. Ancak o günlerin koşullarında bunu resmen açıklamamıştır.

23 Nisan 1920 Cuma günü Hacı Bayram Camisinde cuma namazı kılınarak Kuran okunmuş, kurbanlar kesilmiş, ardından Atatürk’ün dört saat süren konuşmasıyla meclis açılmıştır. Böylece yeni Türkiye Cumhuriyetinin temel taşları atılmıştır

Türkiye Cumhuriyetinni kruluşu sanıldığı kadar kolay olmamıştır. Turgut Özakman, Ruşen Eşref Ünaydın, Falih  Rıfkı Atay, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun yazıları ve  Atatürk’ün Nutku’nda o zorlu  günler en açık şekilde günümüze taşımıştır. .

Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışından önce yaşananlar hiçte kolay değildi. Böyle bir mucizenin gerçekleşeceğine inanılmıyordu. Ama Türk’ün talihi dönmüş mucize yaşanmıştı.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılmasından önce ülke savaşlardan çıkmış, yokluk, sefalet ve hastalıklarla boğuşuyordu. Kısacası elde avuçta bir şey kalmamıştı, erkekler savaşlarda şehit olmuş, aileler çökmüştü.  Fabrika, sanayi, ticaret, tarım, ilaç ve yol yoktu.

Yunan ordularına karşı İnönü zaferyeri kazınılmış olmasına rağmen Yunanlılar Dumlupınar mevzilerine yerleşmişlerdi. Osmanlı sarayının teşvikiyle milli mücadeleye karşı isyanlar çıkartılmıştı. Buna rağmen 15 Nisan’da Aznavur isyanı bastırıldığı sırada İzmir’de Yunan komutanları yeni bir saldırın hazırlıklarını yapıyordu Buna rağmen 30 Ağustos’ta  büyük zafer kazanılmış, istilacılar yurt sınırları dışına itilmişlerdir.

Yeni Türkiye Cumhuriyetinin Meclisi 23 Nisanı 1921’deki açılışını  milli bayram olarak kabul etmişti. Bunu izleyen yıllarda; bu bayram  1925’de Çocuk Günü, 1929’dan sonra Çocuk Haftası gibi isimler almış, daha sonra da Ulusal Eğemenlik Bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışını simgeleyen 23 Nisan’ın milli bayram olarak yasalaştıran kanun meclisin açılışından bir yıl sonra kabul edilerek Ceride-i Resmiye’de (Resmi Gazete) yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İki maddeden oluşan yasanını birinci maddesinde “ Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk resmi küşadı olan 23 Nisan günü milli bayramdır yazılmıştır. İkinci maddede ise “Tarihi kabulünden muteber olan (geçerli olan) işbu kanunun icrasına Büyük Millet Meclisi memurdur” ibaresine yer verilmiştir. Atatürk 23 Nisan 1924 de bu bayramın kutlanmasına karar verildikten beş yıl sonra 23 Nisan 1929’da bayramı çocuklara armağan etmiştir. Belki de bunun bir  nedeni de savaşlarda kaybedilen aileler ve onların öksüz ve yetim kalan  çocuklarıydı.  Bayram 27 Mayıs 1935 de çıkarılan “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki kanun ile “Ulusal Egemenlik Bayramı” ismini alarak kutlanmaya devam edilmiştir. 1981 tarihli Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki kanun üzerinde 20 Nisan 1983 de yapılan değişiklikle bayramın isme “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak değiştirilmiştir.

23 Nisan Bayramı kısa sürede uluslararası bir düzeye ulaşmış ve ilk olarak 1979 yılında altı ülkenin katılmasıyla kutlanmıştır. Böyle olunca da dünyanın birçok ülkesinin çocukları yerel giysileri, dansları ve folklor gösterileriyle her yıl Türkiye’ye gelmeye başlamışlardır. Atatürk’ün çocuklara armağan ettiği; Türk milletinin iradesini yansıtan Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışını simgeleyen bayram dünya çocuklarına yönelik bir ilkin gerçekleşmesiydi. Bundan böyle Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı yurt içinde ve yurt dışındaki temsilciliklerde, okullarda kutlanmaya devam etmiştir.Bayram sırsında seçilen bazı çocuklar devletin yönetim kadrolarında bir günlüğüne oturtuluyor ve onlara gelecek sizsiniz denmek istenmiştir.

23 Nisan bayramı Türklerin egemenliğini ilan etmesinin yanı sıra dünyaya da kardeşlik ve beraberlik mesajları vermesiyle de önem kazanmıştır. Türk milletinin geleceğini yansıtan çocuk ve gençlere duyulan güven bu bayramla bir kez daha pekiştirilmiştir.

23 Nisan Ulusal Egemenli ve Çocuk  Bayramımız hepimiz için kutlu olsun.