UNESCO TARAFINDAN GEÇİCİ DÜNYA MİRASI LİSTESİNE ALINAN MAMURE KALESİ İLE İLGİLİ BİR ANIM
Mamure kalesi; Türkiyemizin en güneyinde Mersin'in Anamur ilçesine bağlı Bozdoğan Mahallesi yakınlarında denize sıfır, kıyı boyu uzanan bir Orta Çağ kalesidir.
Kale 3. yüzyılda Romalılar tarafından Akdeniz ve Kilikya ticaret yollarını gözetlemek ve ticaret gemilerini korsanlardan korumak amacıyla inşa edilmiştir.
Zaman içerisinde tahriplere ve yıkılıma uğrayan kale 12. Yüzyıl'da Kilikya Ermeni Krallığı döneminde tekrar onarılmıştır.
Kale 1450 yılında Karamanoğulları Beyliği döneminde bölge beyi Karamanoğlu Mahmut Bey tarafından onarılmış ve kaleye Mamure(müreffeh) ismi verilmiştir.
Ayrıca Mahmut Bey kale içinde 1300-1308 yılları arasında bir camii inşa ettirmiştir.
Kale 1469 yılında Osmanlı Devleti'nin eline geçmiştir. Ayrıca Kale 15, 16 ve 18. yüzyıllarda onarıma tabi tutulmuştur.
Anamur Mamure kalesi 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası geçici listesine alınmıştır.
Mamure Kalesi; 1221’de Anadolu Selçuklu Sultanı Aleaddin Keykubat tarafından fethedilmiştir.
Halk arasında yaygın bir zapt nameye göre kalenin fethedilişinin hikâyesi şöyledir:
Selçuklu Sultanı Aleaddin Keykubat’ın ünlü komutanı Ertokuş bey İçel ilinin Gülnar ilçesi üzerinden Anamur’u ve dolayısı ile Anamur kalesini fethetmeye giderken Gülnar’ın Şıhömer köyünde konaklar.
Köyün ileri gelenlerinden ve köye adını veren Şıhömer Selçuklu kumandanını misafir eder.
Onu ve askerlerini kendi pişirdiği yemekler ve yiyeceklerle doyurur.
Bunda bir hikmeti İlahi olduğunu sezen Kumandan Ertokuş Bey, Şıhömer’e kendisi ile beraber gelmesini ister.
O da bu daveti kabul eder. “Yalnız ben sizden biraz sonra geleceğim, siz şimdilik yolunuza devam edin” der.
Ertokuş Bey askerleri ile birlikte yola koyulur.
Fakat Şıhömer kendisine yetişemeyince buna biraz içerler. “Demek bana yalan söyledin” diye düşünür.
Şıhömer ise daha kısa bir yoldan ve süratle Anamur’a gelir.
Bir gecede keçi sürülerinin boynuzlarına çıra (mum) yakıp karadan salar, manda sürülerinin boynuna da çıra (mum) yakıp denizden salar.
Anamur Mamure Kalesindeki korsanlar bunun bir kuşatma olduğunu sanıp hemencecik teslim olurlar. Kale anahtarını teslim alan Şıhömer geri döner.
Bozyazı ilçesi yakınlarında Selçuklu kumandanı Ertokuş beyle karşılaşırlar.
Anamur kalesinin anahtarlarını teslim eder.
Bu duruma daha da şaşıran Ertokuş Bey, Şıhömer’e biraz daha saygılı davranır.
Kalenin anahtarını alıp orada konaklar.
Şimdiki Softa kalesini yaptırır. (Bu kale Bozyazı ilçesinin doğusunda ve yüksekçe bir tepe üzerindedir).
Anamur ve çevresini korsanlardan temizler, alınması gerekli yerleri ülkeye katar ve Konya’ya geri döner…
1300’lü yılların başında Karamanoğlu Mehmet bey tarafından kuşatılarak alınınca zarar görmüş, Mehmet bey kaleyi yeniden imar edince adını “ Mamure” koymuştur.
Yine Osmanlılar döneminde kale birkaç defa onarım görmüştür.
Mamure kalesi 23.500 metrekare oturumundadır.
Milattan sonra dördüncü yüzyılda Romalılar tarafından yapılmış olan kale, daha sonraları Bizanslılar ve Haçlılar tarafından genişletilmiştir.
Mamure kalesi Selçuklu Sultanı Aleaddin Keykubat tarafından 1221 yılında fethedilerek Selçuklu topraklarına katılmıştır.
Kale daha sonraki yıllarda Karamanoğulları ve Osmanlıların eline geçmiştir.
En iyi korunmuş kalelerden biri olan Mamure kalesi Unesco'nun korumaya alınmış dünya listesinde yerini alacaktır.
Adeta bir Kervansaray görünümünde olan kalenin Kuleleri, Mazgalları, Surları yeni baştan restore edilmiştir.
Kalenin kuzey bölümünde 1450 ( Karamanoğlu İbrahim zamanı ) tarihi yazılıdır.
1300-1308 yılları arasında hüküm süren Karamanoğlu İbrahim bey 36.000 kişilik ordusuyla kaleyi ele geçirmiş ve düşmanı bozguna uğratmıştır.
39 kulesi bulunan kalenin güneyi Akdeniz ve kuzey doğusu, kuzeyi, kuzey batısı hendekle çevrilidir.
Kale 3 avludan oluşmaktadır.
Batı avlusunda; En son Diyanet İşler başkanlığınca onarımı yapılmış halen ibadete açık tek minareli bir Cami bulunmaktadır.
Burada bir anımı anlatmak istiyorum.
Eski Diyanet İşleri Başkanlarından Sayın Tayyar Altıkulaç merhum Hamdi Mert ağabeyimin davetlisi olarak Anamur’a gelmişti.
Hamdi Mert ağabeyim o dönemde Diyanet İşleri Başkan yardımcısıydı.
Ben de Anamur İlçe Milli eğitim müdürü idim.
Yaklaşık bir hafta her ikisini de evimde misafir etmiştim.
Anamur'un kültür varlıklarını tanıtırken Kaleyi de gezdirmiştim.
Kale gezisinde kale içinde harap halde bulunan Camiyi görmüşlerdi.
Ankara’ya dönüşlerinden sonra hem caminin onarımını yaptırmışlar hem de Camiye kadrolu İmam vermişlerdi.
Halen Cami faal vaziyette hizmet görmektedir.
Eski Diyanet İşleri başkanımız Sayın Tayyar Altıkulaç’a uzun ömürler ve Rahmetli ağabeyim merhum Hamdi Mert’e de Allahtan rahmet diliyorum.
Evet…
İki bölümden oluşan kalede, iç içe iki sur ve surlar üzerinde kaleyi bütünüyle dolaşan ve bir taraftan bir tarafa geçişi sağlayan burçlar arasında bir yol vardır.
Bu yol üzerinde 35 normal, 4 büyük olmak üzere 39 kule bulunmaktadır.
UNESCO tarafından geçici dünya mirası listesine alınan ve önümüzdeki yıllarda dünya miras listesinde asıl yerini alacak olan Anamur Mamure kalesi; Anamur’un çehresini değiştirecek ve Anamur'un MARKA ŞEHİR olmasına büyük katkı sağlayacaktır.
Hoşça kalınız.