Олимлар параллел оламлар мавжудлигини исботловчи далилларни топдилар

^{Параллел дунёлар
@ Сурат: Фрол Тарновский / НеwсФрол}
Яқинда Швейцария ва АҚШлик физиклар томонидан катта зарра тезлатгичи ёрдамида аниқланган аномал квант тебранишлари бутун дунё олимлари ва жамоатчилик эътиборини ўзига тортди. Тадқиқотчилар ушбу тебранишларни стандарт физика қонунлари билан тушунтириб бўлмаслигини, бу эса параллел оламлар мавжудлигининг илк исботи бўлиши мумкинлигини таъкидладилар. News Frol портали ушбу тадқиқот натижалари ҳақида хабар берди.

Қандай ўтказилди?

Ушбу тадқиқотлар Швейцариядаги CERN (Европа ядровий тадқиқотлар ташкилоти) ҳузурида жойлашган дунёдаги энг йирик зарра тезлатгичларидан бири – Катта адрон коллайдери (БАК) ёрдамида ўтказилди.

Бу тезлатгич протонларни нур тезлигига яқин тезликда ҳаракатлантириб, уларни бир-бирига тўқнаштиради, шу орқали оламнинг фундаментал қонунларини тадқиқ қилиш учун имконият яратади.

Сўнгги тажрибаларда энг замонавий детекторлар ва субатом зарраларни таҳлил қилиш учун мўлжалланган асбоблар ишлатилди. Олимлар бу жараёнда тушунтириб бўлмайдиган ва аномал квант тебранишларини қайд этдилар. Бундай ҳодисалар Стандарт модел доирасига тўғри келмайди ва кўзга кўринмайдиган материя ёки янги турдаги таъсирлар мавжудлигини кўрсатиши мумкин.

Қандай ускуналар ва усуллар қўлланилди?

Тадқиқот доирасида энг илғор илмий технологиялар ишлатилди, жумладан:

1. Катта адрон коллайдери (БАК) – дунёдаги энг йирик ва кучли зарра тезлатгичи бўлиб, у нур тезлигига яқин ҳаракатланаётган зарраларни тўқнаштириб, олам пайдо бўлган дастлабки шароитларни симуляция қилади.

2. ATLAS ва CMS детекторлари – ушбу қурилмалар энг кичик квант оғишларини ҳам қайд этиш имкониятига эга.

3. Частотали анализаторлар ва квант тебраниш детекторлари – янги таҳлил усуллари ёрдамида энергия ва тўлқин даражасидаги оғишларни қайд этишга имкон берилди.

4. Математик моделлар ва симуляциялар – олимлар натижаларни таҳлил қилишда струн назарияси ва квант механикасининг кўп оламли талқини асосида математик моделлардан фойдаланишди.

Бу кашфиёт нимани англатади?

Агар параллел оламлар ҳақидаги гипотеза тасдиқланса, бу олам ҳақидаги тасаввурларимизга жиддий ўзгаришлар олиб келиши мумкин. Бундай кашфиёт гравитацион тўлқинлар кашфиёти каби муҳим илмий бурилиш бўлиши мумкин.

Бундан ташқари, параллел оламлар ҳақида тўлиқроқ тушуниш одамзотга янги технологияларни яратиш имкониятини ҳам беради. Масалан, интерўлчамли саёҳат технологиялари ривожланиши мумкин.

Рисклар ва истиқболлар

Табиийки, бундай кашфиётлар кўплаб савол ва хавотирларни ҳам келтириб чиқаради. Янги турдаги энергия ёки материя шакллари бизнинг оламимизга таъсир қилмасми? Параллел оламлар хавф туғдириши мумкинми ёки аксинча, глобал муаммоларни ҳал қилишда ёрдам берадими?

Олимлар бу натижаларнинг аҳамияти бўйича турлича фикр билдирмоқдалар. Айрим мутахассислар, бу аномалиялар ҳали бизга номаълум бўлган квант жараёнлари билан боғлиқ эканини тахмин қиладилар.

Ҳар қандай ҳолатда ҳам, бу кашфиёт жуда муҳим ва замонавий физиканинг ривожланиши учун янги йўналишларни очиб беради. Келгуси йилларда олиб бориладиган тажрибалар ушбу гипотезани тасдиқлаш ёки инкор этиш имконини беради. Олимлар физиканинг янги йўналишларини ўрганишда давом этадилар ва бу бизнинг олам ҳақидаги тушунчаларимизга янги ойдинлик киритиши мумкин.