ევროპული ღირებულებების გზა – ინტერვიუ ნიკა ჩიტაძესთან

ბატონო ნიკა, აქტიურად აფასებთ რუსეთ-უკრაინის ომში მიმდინარე მოვლენებს, გმობთ რუსულ აგრესიას, როგორ გააანალიზებთ დღევანდელ ვითარებას, რა ხდება ფრონტზე და რა პროგნოზების გაკეთება შეგვიძლია?

როგორც ვიცით, ომი სექტემბრიდან უკვე აქტიურ ფაზაში გადავიდა, როდესაც უკრაინამ დაიწყო შეტევითი ოპერაციები ხარკოვის ოლქში, ასევე ლუგანსკში და ყოველივე ამის დაგვირგვინება იყო ნოემბერში ხერსონის გათავისუფლება. უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა მოახერხეს მტრისგან დაეხსნათ, დაახლოებით, 1888 დასახლებული პუნქტი. ეს მეტყველებს იმაზე, რომ სამხედრო უპირატესობა თანდათან გადადის უკრაინის მხარეს. რუსეთი, ძირითადად სახმელეთო ოპერაციებში, აწარმოებს თავდაცვით ომს.

ფაქტია, რომ ბოროტების იმპერია ნელ-ნელა მარცხდება. ვფიქრობ, თუ ეს მოხდა, საქართველოს უფრო მეტი შანსი მიეცემა, რათა განიმტკიცოს დასავლური ღირებულებები.

ისტორიას, რომ გადავავლოთ თვალი, საქართველო სწორედ მაშინ ძლიერდებოდა, როცა მტერი სუსტდებოდა. პირველად ჩვენი ქვეყანა რომ გაერთიანდა, არაბთა სახალიფოც დასუსტებული იყო და ბიზანტიის იმპერიაც. დავით აღმაშენებელმაც მაშინ შეუწყვიტა ხარკის გადახდა თურქ-სელჩუკებს, როდესაც ისინი ჯვაროსნულ ომებში დამარცხდნენ. იგივე მოხდა გიორგი ბრწყინვალეს დროსაც, მონღოლთა ურდოს დასუსტების შემდეგ, მან დამპყრობლები ქვეყნიდან განდევნა და საქართველო კვლავ გააერთიანა. შორსაც რომ არ წავიდეთ, უახლესი ისტორიიდან გვაქვს მაგალითი. დამოუკიდებლობის მოპოვება სწორედ მაშინ მოვახერხეთ, როდესაც საბჭოთა სისტემის ნგრევა დაიწყო და მისი დასასრულის დასაწყისი დადგა.

თქვენი აზრით, მსოფლიო და ევროპული სახელმწიფოები, სათანადოდ რეაგირებენ თუ არა უკრაინაში მიმდინარე მოვლენებზე და რამდენად აქვს უკრაინელ ხალხს მხარდაჭერა ნატოსა თუ ევროკავშირის მხრიდან?

ვფიქრობ, რომ რეაგირება ყოველთვის დროული და სათანადოა. ამას აქვს როგორც ეკონომიკური, ისე სამხედრო ფორმით.

დღევანდელი მონაცემების მიხედვით, აშშ-მ უკრაინას 18 მილიარდი დოლარის ღირებულების შეიარაღება მიაწოდა. ასევე ამერიკამ დაამტკიცა თავდაცვის ახალი ბიუჯეტი, რომელიც 847 მილიარდ დოლარს შეადგენს. სავარაუდოა, რომ აქედან 30 მილიარდი მაინც გამოიყოს უკრაინის დასახმარებლად. რაც შეეხება ეკონომიკურ მხარდაჭერას, ევროკავშირმა დაამტკიცა უკრაინისთვის ფინანსური დახმარების ახალი პროგრამა, რომლის მოცულობაც შეადგენს 18.5 მილიარდ ევროს. მართალია, დასავლეთი პირდაპირ არ  არის ჩაბმული ომში, თუმცა როგორც შეუძლია მხარს უჭერს უკრაინის გამარჯვებას და ბოროტების იმპერიის წინააღმდეგ ბრძოლას.

საქართველოზე რას გვეტყოდით, უკრაინელი მოძმეების მიმართ რამდენად ტოლერანტულია ჩვენი სახელმწიფო და ვიყენებთ თუ არა ყველა იმ რესურსს, რაც მათ დასახმარებლად გაგვაჩნია?

ვითარება ბოლომდე დამაკმაყოფილებელი არ არის, მაგრამ კარგიც არ უნდა ვუარყოთ. რამდენიმე ათასი უკრაინელი იღებს დახმარებას საქართველოსგან. როგორც ვიცი, ყოველთვიურად, დაახლოებით, 30 მილიონი ლარი გამოიყოფა უკრაინელი ლტოლვილების დასახმარებლად, რაც ნამდვილად მისასალმებელია. თუმცა, მეორე მხრივ, კეთდება უპასუხისმგებლო განცხადებებიც უკრაინის ხელისუფლების მიმართ, როდესაც მათი მხრიდან ვისმენთ ჯანსაღ კრიტიკას. ვფიქრობ, ამ საკითხის მიმართ ჩვენი თანამდებობის პირებმა უფრო მეტი პასუხისმგებლობა უნდა გამოიჩინონ.

მოგეხსენებათ, რუსეთის მოქალაქეების მასობრივი შემოდინება ხდება ქვეყანაში, გარდა იმისა, რომ ფასები სურსათსა და სხვა პროდუქტებზე ყოველდღიურად იზრდება, სწავლისას დაწყებისას სერიოზული პრობლემები შეექმნათ სტუდენტებს, რომლებიც ბინების დაქირავებას ვერ ახერხებდნენ, მომავალში რა საფრთხეები შეიძლება შექმნას ამ სიტუაციამ და როგორ უნდა მოვახდინოთ ამ ყველაფრის პრევენცია?

რუსეთ-უკრაინის ომის პირობებში საქართველოს მილიონამდე რუსეთის მოქალაქე ეწვია. როგორც ცნობილია, საქართველოში ბოლო ხანებში 17 000-მდე რუსული კომპანია დარეგისტრირდა. რუსეთის 45 000-მდე მოქალაქემ გახსნა საბანკო ანგარიშები.

გარდა ამისა, რუსეთიდან 2 მილიარდი დოლარის ოდენობის თანხა გადმოირიცხა. ამ ყველაფრის შემდეგ სავაჭრო-ეკონომიკური ბრუნვა ორ ქვეყანას შორის ორჯერ გაიზარდა. ამიტომ, როდესაც საქართველოს ხელისუფლება ამაყობს და აცხადებს, რომ ეკონომიკური ზრდის ორნიშნა მაჩვენებელი გვაქვს, ისიც უნდა აღნიშნონ, ეს რის ხარჯზე მოხდა.

რაც შეეხება რეგულაციებს, ვფიქრობ, აუცილებლად უნდა დაწესდეს სავიზო მიმოსვლა. რუსეთის მოქალაქეებს აქ ყოფნის ვადა უნდა შეეზღუდოთ, ისევე, როგორც დანარჩენ ევროპულ ქვეყნებშია მიღებული. ასევე საზღვრის გადმოკვეთისას, კარგი იქნება, თუ შეავსებენ კითხვარს. მაგალითად, ეთანხმებიან თუ არა, რომ აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონი ოკუპირებულია რუსეთის მიერ და ჩვენი სახელმწიფოს ნაწილია.

ძალიან ბევრი პრობლემა იჩენს დღეს თავს საქართველოში, სიღარიბე, ფემიციდი, კრიმინალური დანაშაული და ა.შ. სად ხედავთ გამოსავალს, ქართული საზოგადოება რამდენად გამოხატავს ჯანსაღ პროტესტს ამ ყველაფრის მიმართ და როგორ უნდა შევცვალოთ ჩვენი მდგომარეობა, რომ შევძლოთ ევროპულ ქვეყნებთან ინტეგრაცია და დავანახოთ მსოფლიოს, რომ ჩვენ გვინდა განვითარება?

იმისათვის, რომ ევროპულ ოჯახში ინტეგრაცია შევძლოთ, აუცილებელია გავითავისოთ მათი ღირებულებები სწორად. დემოკრატია, სიტყვის თავისუფლება, ტოლერანტობა, მოქალაქეობრივი და სოციალური პასუხისმგებლობა. სახელმწიფოში არ არსებობს „მე“, არამედ „ჩვენ“. როცა ხალხი მიხვდება, რომ მათი მომავალი მხოლოდ მათზეა დამოკიდებული და ამისათვის უნდა იბრძოლონ, მაშინ ნამდვილად შეგვეძლება დავანახოთ მსოფლიოს, რომ გვსურს, მათი ნაწილი ვიყოთ.

საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობის გამოსწორების გზას რაში ხედავთ, რა ქმედითი ნაბიჯები უნდა გადაიდგას და რა დრო დასჭირდება ამ ყველაფერს, საქმის სწორად შესრულების შემთხვევაში?

პირველ რიგში, ვფიქრობ, რომ ათვისებული უნდა იყოს წყლის რესურსები. საქართელო ძალიან მდიდარია ბუნებრივი წყლებით. არ შეიძლება ამ რესურსის უგულებელყოფა. მსოფლიოში მტკნარ წყალზე მოთხოვნა იზრდება, შესაბამისად, საქართველოს აქვს პოტენციალი გახდეს წყლის მსხვილი ექსპორტიორი. ასევე სოფლის მეურნეობა. უნდა მოხდეს გლეხების სათანადო ხელშეწყობა და წახალისება. საოცარი მიწები გვაქვს, ბუნებრივი სიმდიდრეები, რაც არ უნდა დავივიწყოთ. 

მინდა ასევე გკითხოთ განათლებაზეც, ჩვენი ქვეყნის საგანმანათლებლო სისტემა რამდენად გამართულია, საჭიროა თუ არა რეფორმები და რა კუთხით?

სამოქალაქო განათლება, დემოკრატია და ადამიანის უფლებები უნდა იყოს სავალდებულო საგნები. მოქალაქეებს ადრეული ასაკიდანვე უნდა შევასწავლოთ ძირითადი პრინციპები და ღირებულებები. ყველამ უნდა იცოდეს რისი უფლება აქვს და ასევე რა ავალდებულებს სახელმწიფოს წინაშე.

და ბოლოს მინდა, შევაჯამოთ ჩვენი საუბარი, რას იტყოდით და უსურვებდით ქართულ საზოგადოებას და როგორ ქვეყანაში გსურთ ცხოვრება?

თავისუფლებას, დემოკრატიული ღირებულებების განვითარებას, პოლიტიკური კულტურის დახვეწას, როგორც უკვე აღვნიშნე უფლებებისა და მოვალეობების სწორად გათავისებას.

ჯონ კენედიმ, როდესაც ამერიკის მოსახლეობას მიმართა, თქვა, „მარტო იმაზე არ უნდა იფიქროთ რას მოგცემთ თქვენ ამერიკა, არამედ რისი გაღება შეგიძლიათ თქვენ მისთვის“, – ასეა ყველა სახელმწიფოს შემთხვევაში. როდესაც ამ პასუხისმგებლობას ყველა მოქალაქე გაიაზრებს, ქვეყანა იქნება გამარჯვებული.

ავტორი: ანო ტვილდიანი