Τουρκικός έλεγχος στο εσωτερικό της Λιβύης – Ενισχύει τη στρατιωτική της παρουσία
Η επιχείρηση «εκπαραθύρωσης» του λίβυου πρωθυπουργού Αμπντούλ Χαμίτ Ντμπεϊμπά και της κυβέρνησής του, που εδρεύει στην Τρίπολη της Λιβύης, από το λιβυκό κοινοβούλιο που ελέγχεται από την κυβέρνηση με έδρα το ανατολικό Τομπρούκ, φαίνεται πως έθεσε σε κίνηση ενέργειες στην Αγκυρα. Πέρα από την αποστολή τουρκικών αντιαεροπορικών συστημάτων Hisar στην τουρκική βάση της Αλ Ουατίγια, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προκειμένου να στηρίξει τον λίβυο πρωθυπουργό, ο οποίος αρχικά προοριζόταν ως προσωρινός πρωθυπουργός αλλά στη συνέχεια αρνήθηκε να παραιτηθεί μέχρι να γίνουν εκλογές, κατέθεσε προς ψήφιση στο τουρκικό κοινοβούλιο μνημόνιο κατανόησης (MoU) σχετικά με το καθεστώς των τουρκικών δυνάμεων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη Λιβύη.
Στρατιωτική συνεργασία
Στόχος της συμφωνίας που είχε γίνει με την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά από τον περασμένο Μάρτιο, είναι να υπάρξει εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, παρέχοντας στις τουρκικές δυνάμεις που βρίσκονται στη Λιβύη ευρεία νομική προστασία και υλικοτεχνική υποστήριξη, ενώ επιχειρούν στο λιβυκό έδαφος. Μία από τις πιο αξιοσημείωτες πτυχές αυτού του Μνημονίου είναι η ευρεία νομική ασυλία που παρέχει στις τουρκικές δυνάμεις που δραστηριοποιούνται στη Λιβύη. Οπως επισημαίνει και ο αυτοεξόριστος δημοσιογράφος Λεβέντ Κενέζ που έδωσε στη δημοσιότητα το σχετικό μνημόνιο, σύμφωνα με το άρθρο 11, τυχόν εγκλήματα που διαπράττονται από το τουρκικό στρατιωτικό προσωπικό κατά τη διάρκεια των επίσημων καθηκόντων τους ή εντός του πεδίου των αρμοδιοτήτων τους θα διέπονται αποκλειστικά από το τουρκικό δίκαιο.
Αυτό σημαίνει ότι το τουρκικό προσωπικό προστατεύεται αποτελεσματικά από το νομικό σύστημα της Λιβύης σε θέματα που σχετίζονται με τα επίσημα καθήκοντά του, ενισχύοντας τη δικαιοδοσία της Τουρκίας στις δυνάμεις της στο εξωτερικό. Ωστόσο, εγκλήματα που διαπράττονται εκτός των επίσημων καθηκόντων θα υπάγονται στη δικαιοδοσία της Λιβύης, με ειδικές διατάξεις που διασφαλίζουν ότι τυχόν ποινές ευθυγραμμίζονται με το νομικό πλαίσιο και των δύο εθνών.
Υψηλό επίπεδο αυτονομίας
Η συμφωνία παρέχει επίσης στις τουρκικές δυνάμεις σημαντικές επιχειρησιακές ελευθερίες στη Λιβύη. Το άρθρο 12 επιτρέπει στο τουρκικό προσωπικό να φέρει προσωπικά και υπηρεσιακά όπλα και να φορά τις επίσημες στολές του, ενώ βρίσκεται σε υπηρεσία, αντικατοπτρίζοντας υψηλό επίπεδο αυτονομίας στις επιχειρήσεις του. Επιπλέον, το άρθρο 7 παρέχει στις τουρκικές δυνάμεις απεριόριστη πρόσβαση στον εναέριο χώρο και τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, εξαιρώντας τες από κατάσχεση ή τυχόν τοπικές επιβαρύνσεις, υπογραμμίζοντας περαιτέρω το επιχειρησιακό εύρος που δίνεται στις τουρκικές δυνάμεις. Παράλληλα, με το ίδιο άρθρο προβλέπεται ότι τα καύσιμα και άλλες υλικοτεχνικές απαιτήσεις για τα τουρκικά οχήματα, στην ξηρά, στη θάλασσα ή στον αέρα, θα παρέχονται χωρίς κόστος στην Τουρκία.
Το μνημόνιο κατανόησης διευκολύνει επίσης την υλικοτεχνική και επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα επιτρέποντας στις τουρκικές δυνάμεις να εγκαθιστούν και να διαχειρίζονται τα συστήματα επικοινωνίας τους. Αυτό το άρθρο επιτρέπει την εγκατάσταση τόσο ενσύρματων όσο και ασύρματων συστημάτων επικοινωνίας, διασφαλίζοντας απρόσκοπτο συντονισμό μεταξύ τουρκικών μονάδων και με κέντρα διοίκησης στην Τουρκία. Επιπλέον, οι τουρκικές δυνάμεις εξουσιοδοτούνται να δημιουργήσουν ταχυδρομεία, υποκαταστήματα τραπεζών και εγκαταστάσεις αναψυχής εντός των περιοχών που τους έχουν ανατεθεί.
Για τρία χρόνια
Η λιβυκή κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να παρέχει εκτεταμένη υλικοτεχνική υποστήριξη στις τουρκικές δυνάμεις, βασικό χαρακτηριστικό του μνημονίου. Το άρθρο 9 υποχρεώνει τη Λιβύη να καλύπτει το κόστος βασικών υπηρεσιών, όπως ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, αποχέτευση και Διαδίκτυο στις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν οι τουρκικές δυνάμεις. Το μνημόνιο κατανόησης θα παραμείνει σε ισχύ για τρία χρόνια, με δυνατότητα αυτόματης ανανέωσης ενός έτους, εκτός εάν το ένα μέρος ειδοποιήσει το άλλο για την πρόθεσή του να τερματίσει τη συμφωνία.
Επί της ουσίας η Τουρκία μετατρέπει, μετά την Σομαλία στην οποία θα ξεκινήσει να ψάχνει για υδρογονάνθρακες, ακόμα πιο πολύ τη Λιβύη σε προτεκτοράτο της και αυτό είναι κάτι που ανησυχεί την Ελλάδα. Η Αθήνα παρακολουθεί τις εξελίξεις, καθώς όλα δείχνουν μετά και την πρόσφατη ένταση στην Κάσο πως η Αγκυρα επιμένει στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και σε μια αμφισβήτηση διαρκείας του ελληνικού χώρου.