روز جهانی مبارزه با کار کودکان؛ وضعیت کودکان افغانستان چگونه است؟

۱۲ می روز جهانی مبارزه با کار کودکان است.

افغانستان در جنوب آسیا یکی از کشورهایی‌ست که در آن بیش از یک میلیون کودک مشغول کارهای شاقه هستند.

جنگ، وضعیت خراب اقتصادی و فقر از عواملی اند که این کودکان را مجبو به کارهای شاقه کرده‌اند.

با آن که کارهای برای جلوگیری از کار شاقۀ کودکان در سطح دولتی و غیردولتی صورت گرفته، اما به نظر می‌رسد که نتایج آن قناعت‌بخش نبوده است.

نورالله ۱۲ ساله که در دروراۀ کابل-کندهار در یکی از ترمیمگاه‌های موتر کار می‌کند؛ جایی که وزن‌های بیشتر از هم قد خودش را بلند می‌کند.

می‌گوید که اگر کار نکند، چه بخورد: "من که این آهن آلات و وسایل سنگین را بلند می‌کنم، عصر بدنم را درد می‌گیرد، دستانم را درد می‌گیرد، کمردرد می‌شوم، پاهایم درد می‌کند، خسته می‌شوم. ما نیازمند هستیم، فقیر هستیم، غذا نداریم."

نورالله نمونه‌ای از هزاران کودکی است که در گوشه گوشۀ افغانستان مصروف کارهای شاقه اند و بیشترشان سرپرست خانواده‌های‌شان هستند.

شفیع‌الله ۹ ساله است و در گوشه‌ای از کابل در یک دکان نجاری کار می‌کند. او نه تنها که از آموزش و پرورش بازمانده است، بلکه تمام آرزوهای کودکانه‌اش را فراموش کرده است. در حال حاضر بزرگ‌ترین آرزوی او بردن یک وعده غذای کافی به خانواده‌اش است.

شفیع‌الله می‌گوید: "اگر من کار نکنم امکان ندارد. وضعیت اقتصادی خانواده‌ام زیاد خراب است. ما باید در این سن و سال درس بخوانیم، نه این که مشغول کارهای شاقه باشیم."

قانون حمایت از کودکان در افغانستان به کارهایی شاقه گفته که روی جسم و ذهن کودکان تاثیر منفی بگذارد.

مطابق به مقررات قانون کار در فصل نهم و مادۀ ۶۲ ام این قانون آمده که گمارش نوجوانان به کارهای شاقۀ جسمی، ناسالم و زیرزمینی منع قرار داده شده و با متخلفان آن برخورد قانونی صورت می‌گیرد و مجازات می‌شوند.

اما با وجود این همه آمار رسمی وزارت کار و امور اجتماعی افغانستان نشان می‌دهد که در سراسر این کشور ۱.۲ کودک میلیون مشغول کارهای مختلف شاقه اند.

عبدالفتاح عشرت احمدزی، به رادیوی آزادی گفت، سازمان جهانی کار از کشورهایی که کودکان در آن‌ها مشغول کارهای شاقه اند، خواسته که تا سال ۲۰۲۵ به کار شاقۀ کودکان پایان دهند.

احمدزی می‌گوید: "در تمام اداره‌ها به شمول حکومت و جامعۀ جهانی در این بخش با ما همصدایی وجود دارد تا بتوانیم با استفاده از راه‌های مختلف این شمار را کم کنیم و یا هم به صفر برساینم."

آگاهان اقتصادی می‌گویند که جنگ، وضعیت خراب اقتصادی و فقر از عواملی اند که کودکان را مجبور به کارهای شاقه می‌کنند.

شعیب رحیم، آگاه اقتصادی به رادیوی آزادی گفت: "این همه عوامل سبب می‌شوند که تعلیم، صحت و دیگر امکانات از اولویت باز مانند و ما شاهد باشیم که کودکان به جای رفتن به مکتب و مدرسه مشغول کارهای شاقه در بازار باشند."

با این وجود در افغانستان کارهای در سطح دولتی و غیردولتی به منظور جلوگری از کار کودکان صورت گرفته، اما به دلیل نبود بودجه و امکانات کافی، این اقدام‌ها محدود هستند و نتایج چشم‌گیری ندارند.

وزارت کار و امور اجتماعی افغانستان می‌گوید که حکومت، سازمان جهانی کار، اتحادیۀ کارگران و اتاق تجارت افغانستان در تلاش این هستند که جلوی کار کودکان را بگیرند.

عبدالفتاح عشرت احمدزی، سخنگوی این وزارت به رادیوی آزادی گفت: "بزرگ‌ترین و مهم‌ترین برنامۀ ما این است که کودکانی را که سرپرست ندارند به پرورشگاه‌ها بفرستیم و کودکانی که سرپرست دارند برای‌شان برنامه‌های آموزش مسلکی و فنی را فراهم کنیم، تا شاید بتوانند هزینه‌های زندگی خود و خانواده‌شان را تأمین کنند. "

سازمان ملل متحد می‌گوید که در جهان از هر ده کودک یک تن‌شان کار می‌کنند.

این سازمان هشدار می دهد که سلامتی، آموزش و آیندۀ خوب تمام این نسل در معرض خطر است.

این هشدار سازمان ملل متحد در گزارش این سازمان که هر چهار سال در پیوند به کار کودکان منتشر می‌شود ذکر شده است.

صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد یا یونیسف و سازمان جهانی کار در گزارش مشترک خود نوشته اند که شمار کودکان کارگر در جهان به ۱۶۰ میلیون تن افزایش یافته است و در چهار سال گذشته ۸ میلیون به این شمار افزوده شده است.