Ոչ թե թուրքական կողմն էր իր պայմանները թելադրում մեզ, այլ բանակցությունների էր գնում Երևանի առաջարկած հիմքով. հայացք հայ-թուրքական արձանագրություններին 12 տարի անց. Էդվարդ Նալբանդյան․ Sputnik Արմենիա
2008-2018թթ․-ին ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը բացառիկ հոդված է հրապարակել Sputnik Արմենիայի համար.
2008թ․-ին, երբ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը նախաձեռնեց հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, դրանք փակուղում էին գտնվում։ Պատճառներից մեկը թուրքական կողմի առաջ քաշած նախապայմաններն էին՝ հենց դրանք էին գրեթե անհնար դարձնում լուրջ բանակցությունների անցկացումը։ Որքան էլ տարօրինակ է, Հայաստանը նախապայմաններ չէր առաջադրում, թեև բոլոր հիմքերն ուներ դրա համար։ Մենք այդ քայլին չէինք գնում, բայց նաև չէինք կարող թույլ տալ, որ մյուս կողմը որևէ նախապայման ներկայացնի։ 2008թ.-ի սեպտեմբերին կողմերը պայմանավորվեցին գործընթացը սկսել առանց նախապայմանների։
Ժամանակակից պատմության մեջ առաջին անգամ Թուրքիան գործ ուներ ոտքերի վրա ամուր կանգնած ինքնիշխան Հայաստանի հետ, և ոչ թե թուրքական կողմն էր իր պայմանները թելադրում մեզ, այլ բանակցությունների էր գնում Երևանի առաջարկած հիմքով։ Եվ հենց այդ հիմքով ընթացան ինտենսիվ բանակցություններ, ու չնայած ամբողջ գործընթացի ժամանակ Անկարան բազմաթիվ դժվարություններ ու խոչընդոտներ էր ստեղծում, այդուհանդերձ կողմերը հասան պայմանավորվածությունների։
2009թ.-ի հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում երկու երկրների արտգործնախարարները երկու արձանագրություն ստորագրեցին Հայաստանի և Թուրքիայի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման, սահմանների բացման և կապերի զարգացման մասին: Ընդ որում` հայկական կողմի նախաձեռնությամբ և մեծ ջանքերի շնորհիվ ձեռք բերված պայմանավորվածության համաձայն, ի նշան լիակատար թափանցիկության, ստորագրումից վեց շաբաթ առաջ արձանագրությունների նախաստորագրված տեքստերը հրապարակվեցին, ինչն աննախադեպ էր միջազգային հարաբերություններում։ Եվ պարզ դարձավ, որ դրանցում չկա որևէ մի բան, որի մասին մերկապարանոց պնդումներ էին անում որոշ, հատկապես թուրքական լրատվամիջոցներ, և որոնք իբր պետք էր թաքցնել հասարակությունից։
Հայաստանի և Թուրքիայի արտգործնախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանն ու Ահմեդ Դավութօղլուն ստորագրում են արձանագրությունները Եվրոպական Միության արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավար Խավիեր Սոլանայի, Շվեյցարիայի արտաքին գործերի նախարար Միշլին Կալմի-Ռեյի, Ֆրանսիայի արտգործնախարար Բեռնար Քուշների, ԱՄՆ պետքարտուղար Հիլարի Քլինտոնի, Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի և Սլովենիայի արտգործնախարար Սամուել Զբոգարի ներկայությամբ (2009 թվականի հոկտեմբերի 10)
Միջազգային հանրությունն իր աջակցությունը հայտնեց մեր նախաձեռնությանը` Թուրքիայի հետ առանց նախապայմանների հարաբերությունների կարգավորմանը։ Այդ աջակցությունը մենք զգում էինք նաև բանակցային գործընթացի ամբողջ ընթացքում, դրա վկայությունն էին միջնորդի դեր ստանձնած Շվեյցարիայի, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի, ԵԱՀԿ-ի, Եվրոպայի խորհրդի, Եվրոպական միության, Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի և շատ այլ երկրների բարձրաստիճան ներկայացուցիչների բազմաթիվ հայտարարությունները:
Այդ մասին էր վկայում նաև այն, որ արձանագրությունների ստորագրման արարողությանը ներկա էին Ռուսաստանի, Շվեյցարիայի, Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարարները, ԱՄՆ պետքարտուղարը, Եվրոպական Միության արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով գերագույն ներկայացուցիչը, Եվրոպայի խորհրդի Արտգործնախարարների կոմիտեի նախագահը։ Սակայն իրադարձությունների հետագա զարգացումը ևս մեկ անգամ ցույց տվեց, որ Անկարայի հայտարարությունները Երևանի հետ պատմական հաշտեցման իբր պատրաստակամության մասին իրականության հետ որևէ աղերս չունեն։
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում։