«Τους βρίσκαμε όλους νεκρούς στα κρεβάτια τους»
Το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, λίγες ώρες μετά το μεγάλο χτύπημα του Εγκέλαδου, η ελληνική αποστολή έφτανε στην Αντιόχεια. Ηταν η πρώτη ξένη αποστολή που βρισκόταν εκεί και έμελλε να γίνει η πρώτη που θα απεγκλώβιζε ζωντανούς ανθρώπους μέσα από τα ερείπια. Οι στιγμές ήταν άκρως συγκινητικές. «Με αυτοθυσία οι άνδρες της ΕΜΑΚ αναλάμβαναν το έργο της διάσωσης μέσα σε χαοτικές συνθήκες με τη δική μας βοήθεια, ενώ οι επιστήμονες που συνοδεύαμε την αποστολή ξεκινήσαμε, τρεις μέρες μετά, αυτοψία για να διαπιστώσουμε τι προκάλεσε αυτήν την τραγική κατάσταση», λέει ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικής Προστασίας και καθηγητής Γεωλογίας στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας Ευθύμης Λέκκας, μεταφέροντας στα «ΝΕΑ» τις συγκλονιστικές στιγμές που έζησε η ελληνική αποστολή κατά την επταήμερη παραμονή της στον τόπο της καταστροφής.
Τη μαρτυρία του συμπληρώνουν εντυπωσιακές φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος και τις οποίες παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ». «Οι δυσκολίες ήταν τεράστιες. Φτάσαμε σε μια πόλη κατεστραμμένη, οι μετακινήσεις γίνονταν μετ' εμποδίων, ο κόσμος ήταν σε σοκ. Ο σεισμός τούς βρήκε να κοιμούνται, καθώς έγινε στις 3 τα ξημερώματα. Οι νεκροί που εντοπίζαμε ήταν στα κρεβάτια τους, δεν είχαν προλάβει καν να αντιδράσουν. Η κατάρρευση των οικοδομών έγινε μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα», αφηγείται ο Ευθύμης Λέκκας.
Μας έλεγαν «τους ακούμε»
«Τα θύματα είναι πάρα πολλά, εκτιμώ ότι θα φτάσουν τις 50.000, ενώ οι άμεσα πληγέντες θα είναι περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι... Στην αρχή η οργάνωση για το πού θα βοηθήσει ο καθένας ήταν ανύπαρκτη. Τις δύο πρώτες μέρες, μέχρι να έρθει ο ΟΗΕ και να αναλάβει τον σχεδιασμό, έπρεπε μόνοι μας να επιλέξουμε μέσα από ένα πλήθος αιτημάτων για το πού θα στήσουμε επιχείρηση διάσωσης. Πάρα πολλοί μάς ζητούσαν βοήθεια λέγοντάς μας πως ακούνε τους δικούς τους να φωνάζουν κάτω από τα χαλάσματα. Κι εγώ είχα αναλάβει την ευθύνη να επιλέγω σε ποιο μέρος από όλα θα γινόταν διάσωση. Αυτό ήταν το δυσκολότερο κομμάτι της αποστολής», λέει ο Ευθύμης Λέκκας. «Το να επιλέξεις με βάση το πού έχεις περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας, πού θα χρειαστεί λιγότερος χρόνος, αν υπάρχει μικρό παιδί από κάτω ή κάποιος ηλικιωμένος, αν το συγκεκριμένο σημείο είναι επικίνδυνο για τους διασώστες. Είναι μια απόφαση στυγνή. Χωρίς συναισθηματισμούς, μέσα σε ένα τόσο ιδιαίτερο περιβάλλον, με καθαρά κριτήρια λογικής...».
Το ρήγμα στο Νουρνταγί
Τρεις μέρες μετά, η ελληνική επιστημονική αποστολή, αποτελούμενη από τους Ευθύμη Λέκκα, Παναγιώτη Καρύδη, Μανώλη Βασιλάκη, Σπύρο Μαυρούλη και Γιάννη Αργυρόπουλο, κατάφερε να εντοπίσει το μεγάλο σεισμικό ρήγμα που εμφανίζεται στην επιφάνεια της γης σε μήκος εκατοντάδων μέτρων κοντά στην πόλη Νουρνταγί. Ηταν μια κορυφαία επιστημονική παρατήρηση. «Εντοπίζοντας το ρήγμα, εντοπίσαμε και μηχανισμό γένεσης του φαινομένου, καταλάβαμε πώς κατανέμονται οι ζημιές, ενώ στη συνέχεια στρέψαμε την έρευνά μας στα κτίρια», λέει ο Ευθύμης Λέκκας.
«Γνωρίζαμε από τον σεισμό του 1999 ότι στην Τουρκία υπάρχει ένας πολύ ελαστικός αντισεισμικός κανονισμός, ο οποίος δεν είναι καλά μελετημένος και πολύ συχνά παραβιάζεται, ενώ οι παραβάτες παίρνουν συγχωροχάρτι αντί να τους επιβάλλονται κυρώσεις. Πράγματι, διαπιστώσαμε ότι η ποιότητα των υποδομών ήταν πάρα πολύ χαμηλή, τα υλικά χάλια, όπως και ο σχεδιασμός των κατασκευών, με μορφοποιήσεις που λειτουργούν εις βάρος της στατικής τους επάρκειας. Για τον λόγο αυτό κατέρρευσαν τόσο εύκολα και πολλά έγιναν σωρός. Ο σεισμός αυτός μάς έδωσε τεράστιες γνώσεις από επιστημονικής πλευράς. Από κοινωνικής πλευράς το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό. Και δυστυχώς φεύγοντας από εδώ σήμερα (σ.σ.: χθες) γνωρίζουμε ότι η ιστορία έχει σχεδόν τελειώσει. Οσοι πλέον βρεθούν ζωντανοί κάτω από τα ερείπια θα έχουν ζήσει ένα θαύμα...».