En "yaşlı" il Sinop, en "genç" Şırnak
Türkiye Yaşlı Profili Araştırması'na göre, Türkiye'de en fazla yaşlı nüfus oranına sahip il Sinop, en düşük yaşlı nüfus orana sahip il ise Şırnak oldu.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından gerçekleştirilen "Türkiye Yaşlı Profili Araştırması 2023" kamuoyuyla paylaşıldı.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş tarafından 75'inci Yıl Huzurevi'nde düzenlenen programla açıklanan araştırmanın sonuçları dikkati çekti.
23 Ekim-18 Aralık arasında TÜİK tarafından yurt genelinde gerçekleştirilen alan uygulaması kapsamında 50 ve üzeri yaştaki kişilerle ilgili bilgiler, bilgisayar destekli yüz yüze görüşme yöntemi ile derlendi.
Araştırma kapsamında içinde 50 ve üzeri yaşta en az bir kişi bulunan 22 bin 640 hane örnek olarak belirlendi. Bu kapsamda araştırmaya seçilen hanelerden 50 ve üzeri yaştaki 29 bin 785 ile 65 ve üzeri yaştaki 11 bin 657 kişiden bilgiler bir araya getirildi.
Buna göre, Türkiye'de "yaşlı" olarak kabul edilen 65 yaş ve üzeri nüfus 2018'de 7 milyon 186 bin 204 iken 2023'te yüzde 21,4 artarak 8 milyon 722 bin 806 oldu. Yaşlı nüfusun toplam nüfustaki yeri, 2018'de yüzde 8,8 iken 2023'te yüzde 10,2'ye yükseldi. Yaşlı nüfusun yüzde 44,5'ini erkekler, yüzde 55,5'ini ise kadınlar oluşturdu.
Buna göre Türkiye, yaşlı nüfus oranı bakımından 184 ülke arasında 67'nci sırada yer aldı. En yüksek yaşlı nüfusuna sahip ilk 3 ülke ise sırasıyla yüzde 30,1 ile Japonya, yüzde 24,5 ile İtalya ve yüzde 23,6 ile Finlandiya oldu.
En "yaşlı" il Sinop, en "genç" Şırnak
Yurt geneline bakıldığında en fazla yaşlı nüfus oranına sahip il, yüzde 20 ile Sinop oldu. Bunu yüzde 19,5 ile Kastamonu, yüzde 18,3 ile Giresun izledi.
Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise yüzde 3,5 ile Şırnak olarak belirlendi. Şırnak'ı yüzde 4 ile Hakkari, yüzde 4,2 ile Şanlıurfa izledi. Araştırma yurt genelinde yaklaşık her 4 haneden birinde en az 1 yaşlı fert görüldüğünü de ortaya çıkardı.
Tek başına ikamet eden yaşlı oranı en yüksek Balıkesir'de
Araştırma 1 milyon 669 bin 270 yaşlının tek başına yaşadığını da ortaya koydu. Bu sayının dörtte üçünü tek başına yaşayan yaşlı kadınlar oluşturdu.
Tek kişilik hane halkı oranının en yüksek olduğu il, yüzde 34,4 ile Balıkesir olurken bu ili yüzde 34,3 ile Burdur, yüzde 34 ile Çanakkale izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 7,8 ile Hakkari, yüzde 13,5 ile Batman ve yüzde 14,9 ile Van olarak sıralandı.
65 yaş ve üzeri yaşlıların yüzde 35,8'inin eşiyle, yüzde 17'sinin oğlu, gelini, kızı, damadı ve torunlarıyla, yüzde 13,1'inin eşi ve çocuklarıyla, yüzde 13,6'sının diğerleriyle ve yüzde 20,4'ünün yalnız yaşadığı görüldü.
Yaşlı nüfus medeni durumlarına göre incelendiğinde ise eşi ölmüş yaşlı kadınların oranı, eşi ölmüş erkeklerin oranının 4 katı oldu.
Yaşlıların internet kullanımı arttı
Hane halkının bilişim teknolojilerini kullanımında ise internet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı, 2018'de yüzde 17 iken 2023'te bu oran yüzde 40,7'ye yükseldi.
Araştırma, yaşlı erkeklerin, yaşlı kadınlardan daha fazla internet kullandığını da ortaya çıkardı.
Yaşlıların yüzde 51,9'u ileri yaş dönemlerinde evinde bakım hizmeti almayı, gündüzlü bakım hizmeti alarak evinde kalmayı tercih ettiğini belirtti, yüzde 64,4'ü ise torunlarıyla her gün ilgilendiğini kaydetti.
65 yaş ve üzeri bireylerin yüzde 40,6'sı komşularıyla her gün görüşürken yüzde 9,7'si hiçbir zaman görüşmediğini söyledi. Yaşlıların yüzde 64,1'i kendini "mutlu", yüzde 27,9'u "ne mutlu ne mutsuz", yüzde 8'i ise "mutsuz" olarak nitelendirdi.
Yaşlıların yarısından fazlası egzersiz yapmıyor
Araştırmaya göre, 65 yaş ve üzeri bireylerin yüzde 29,7'si bir şeyleri taşımada, yüzde 27,1'i yürüme, merdiven çıkmada, yüzde 13'8'i yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma ve dikkati toplamada, yüzde 10,6'sı duymada, yüzde 10,1'i ise görmede zorluk yaşıyor.
Söz konusu nüfusun yüzde 51,4'ü hiçbir zaman egzersiz veya spor yapmadığını, yüzde 20,1'i nadiren spor yaptığını, yüzde 18,3 hemen hemen her gün spor yaptığını belirtti.
Hiç sigara kullanmayanların oranı yüzde 65,6
65 yaş ve üzeri yaşlıların yüzde 78,7'sinin kronik bir hastalığının bulunduğunu gösteren araştırmaya göre, yaşlıların yüzde 21,4'ü genel sağlık durumlarını iyi, yüzde 48,7'si orta ve yüzde 24,6'sı kötü olarak nitelendirdi.
50 yaş ve üzeri kişilerin yüzde 7,6'sının engelli sağlık kurulu raporu bulunuyor.
65 yaş ve üzeri bireylerin yüzde 11,3'ü her gün, yüzde 2,1'i ara sıra sigara kullanırken yüzde 21'i sigarayı bıraktığını belirtiyor. Hiç sigara kullanmayanların oranı ise yüzde 65,6 olarak belirlendi.
Yaşlıların yarısından fazlası "akıllı telefon" kullanıyor
Araştırmaya göre, 65 yaş ve üzeri yaşlıların yüzde 85,7'si telefon kullanabiliyor, yüzde 55,1'i alışverişini kendi yapıyor, yüzde 61,1 yemeğini kendi hazırlıyor, yüzde 76,6'sı ev temizliği yapabiliyor, yüzde 72,8'i çamaşır yıkayabiliyor, yüzde 76,3 yolculuk yapabiliyor, yüzde 74'ü parasal işlerini kendi halledebiliyor.
Yaşlıların yüzde 86,5'i kendi başına banyo yapabilirken, yüzde 89,5'i kendi giyinebiliyor, yüzde 95,2'si yemeğini kendi yiyebiliyor. 65 yaş ve üzeri yaşlıların yüzde 86,6'sı evde yalnızken kendini güvende hissediyor.
65 yaş ve üzeri yaşlıların yüzde 52,7'si akıllı cep telefonu, yüzde 32'si ise tuşlu telefon kullanıyor. Bilgisayar kullananların oranı yüzde 6 olurken, 65 yaş ve üzeri bireylerin yüzde 23,4'ü okuma yazma bilmiyor, yüzde 59,4'ü ilk, orta ve lise mezunu. Yüzde 9'unu okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen, yüzde 8,2'sini ise lisans ve lisansüstü mezuniyeti olanlar oluşturuyor.
Erkekler "tartışma programı", kadınlar "dizi" izliyor
50 yaş ve üzeri kişilerin yüzde 41,5'i haber ve tartışma programları, yüzde 24,3'ü dizi, yüzde 13,1 ise gündüz kuşağı programlarını izliyor.
Kadınlar genellikle dizi izleyerek vakit geçirirken, erkeklerin tercihi haber ve tartışma programları oluyor.
65 yaş ve üzeri yaşlıların yüzde 81,8'i ev sahibi iken, yüzde 23,3'ü çocuklarına ekonomik destek sağladığını ifade ediyor.
Yaşlıların yüzde 81,9'u toplumun yaşlıların deneyiminden faydalanması gerektiğini belirtirken, yaşlıların yüzde 91,3 son seçimlerde oy kullandığını ifade ediyor.