To μείζον

H ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το δικαίωμα όσων αποτέλεσαν αντικείμενο παρακολούθησης να ενημερωθούν γιατί παρακολουθούνταν χαιρετίστηκε και σχολιάστηκε εκτενώς. Δικαιολογημένα: τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν ύψιστη προτεραιότητα σε μια δημοκρατία. Μια άλλη απόφαση, πάλι, πέρασε στα ψιλά, κι ας άπτεται μιας άλλης υψηλής προτεραιότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος. Πρόκειται για την απόφαση του πενταμελούς Ε’ Τμήματος του ΣτΕ, με την οποία απαγορεύεται η οικοδόμηση οικοπέδου σε εκτός σχεδίου περιοχή που δεν έχει «πρόσωπο» σε πολεοδομικά αναγνωρισμένο δρόμο.

Η σχετική ρύθμιση, που ανοίγει τον δρόμο για την περαιτέρω δόμηση σε επιβαρυμένες περιοχές όπως τα νησιά του Αιγαίου, έχει κατατεθεί πολλές φορές στη Βουλή. Η τελευταία ήταν τον περασμένο Ιανουάριο. Τότε μάλιστα είχε «κρυφτεί» πίσω από τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού για εντοπισμό αυθαιρέτων με χρήση drones και τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά η απόφαση του ΣτΕ αναγκάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να κάνει πίσω. Το πολυνομοσχέδιο «για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής» κατατέθηκε προχθές χωρίς τη ρύθμιση. Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο αναφέρει ότι θα περιμένει να καθαρογραφεί η απόφαση του ΣτΕ για να διαπιστωθεί αν επηρεάζονται οι μεταβατικές διατάξεις για το «μείζον θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης».

Δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη είναι ότι η δικαιοσύνη πράγματι λειτουργεί σε αυτόν τον τόπο, οι αποφάσεις της όμως πρέπει να εφαρμόζονται με ουσιαστικό, όχι προσχηματικό τρόπο. Αν ο Ανδρουλάκης πέσει πάλι σε τοίχο, ή αν ο Σκυλακάκης επιμείνει ότι η εκτός σχεδίου δόμηση είναι σημαντικότερη από την προστασία του περιβάλλοντος, οι κυβερνητικές θριαμβολογίες για το κράτος δικαίου θα αποδειχθούν κούφιες.

Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες πρέπει να αποδεικνύονται στην πράξη. Ο τουρισμός, που αποτελεί χωρίς αμφιβολία τεράστια πηγή εσόδων για την ελληνική οικονομία, πρέπει να συμβαδίζει με την οικολογία, όχι να την ανταγωνίζεται. Η κλιματική αλλαγή δεν «είναι μια ευκαιρία να επεκτείνουμε την τουριστική μας περίοδο», όπως είπε τις προάλλες ο Πρωθυπουργός, για την ακρίβεια δεν είναι ευκαιρία για τίποτα, είναι κάτι καταστροφικό, που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Τα ελληνικά νησιά χρήζουν προστασίας, όχι περαιτέρω εκμετάλλευσης.

Η χθεσινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με την οποία δικαιώνονται οι ηλικιωμένες Ελβετίδες που υποστήριζαν ότι οι ζωές τους τίθενται σε κίνδυνο από τους καύσωνες λόγω της ανεπάρκειας της κυβέρνησής τους δείχνει ότι ο προβληματισμός για το κλίμα έχει προχωρήσει πολύ. Το ότι το Δικαστήριο απέρριψε μια άλλη προσφυγή έξι νεαρών Πορτογάλων εναντίον 32 ευρωπαϊκών κυβερνήσεων δεν οφείλεται στο ότι οι νέοι κινδυνεύουν λιγότερο από τους ηλικιωμένους, αλλά στο ότι δεν εξάντλησαν τα ένδικα μέσα στη χώρα τους. Η προστασία από την κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται πλέον ως ανθρώπινο δικαίωμα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στην υγεία.

H δικαιοσύνη γράφει ιστορία.