Εστίες κινδύνου τα ακαθάριστα οικόπεδα

Αποκαλυπτικές εικόνες από την αυτοψία των «ΝΕΩΝ» στην Ανατολική Αττική - Με προβλήματα η λειτουργία της ψηφιακής πλατφόρμας

Στην καρδιά της αντιπυρικής περιόδου και ενώ οι πρώτες πυρκαγιές έχουν θέσει σε εγρήγορση τις δυνάμεις πυρόσβεσης ανά την επικράτεια, με το θερμόμετρο να φλερτάρει με τους 40 βαθμούς Κελσίου, ακαθάριστα οικόπεδα ιδιωτών αλλά και κοινόχρηστα αποτελούν εστίες κινδύνου. Από την αρχή Ιουνίου και μέχρι χθες το απόγευμα – δηλαδή σε μόλις πέντε μέρες – είχαν ήδη εκδηλωθεί 172 αγροτοδασικές πυρκαγιές, τις οποίες το Πυροσβεστικό Σώμα αντιμετώπισε άλλες πιο εύκολα και άλλες με δυσκολία.

«ΤΑ ΝΕΑ» έκαναν αυτοψία σε περιοχές της Ανατολικής Αττικής που πλήττονται συχνότατα από πυρκαγιές και τα ευρήματα προβληματίζουν. Αν και τα περισσότερα οικόπεδα έχουν καθαριστεί από χόρτα και μπορούν έτσι να κριθούν σχετικά ασφαλή, δεν είναι λίγα αυτά που έχουν αφεθεί ανεξέλεγκτα και κινδυνεύουν να «αρπάξουν» στην πρώτη ευκαιρία. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το ρεπορτάζ είναι αποκαλυπτικές.

Με τα αρμόδια πολιτικά και επιχειρησιακά στελέχη να δηλώνουν σε κάθε ευκαιρία πως έχουν καταβληθεί τιτάνιες προσπάθειες για την επαρκέστερη αντιμετώπιση του πύρινου κινδύνου, η ολιγωρία σε συγκεκριμένα – λειτουργικά – ζητήματα προκαλεί ανησυχία και θέτει εμπόδια στην αντιπυρική προστασία. Ενδεικτικά, η πλατφόρμα aktharista.gov.gr, όπου οι ιδιοκτήτες οικοπέδων μπορούν να υποβάλουν τη δήλωση καθαρισμού των οικοπέδων τους, ξεκίνησε να λειτουργεί στις 28 Μαΐου, τέσσερις ολόκληρες εβδομάδες μετά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Για την υποβολή δήλωσης στην πλατφόρμα απαιτείται ο 12ψήφιος Κωδικός Αριθμός Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ), ο οποίος, ωστόσο, δεν υπάρχει για όλα τα οικόπεδα της χώρας, καθώς δεν είναι λίγα αυτά που εξακολουθούν να μην είναι εγγεγραμμένα στο Κτηματολόγιο. Αν ο ιδιοκτήτης δεν έχει τον ΚΑΕΚ του οικοπέδου του, μάλιστα, θα πρέπει να τον βρει μέσω συντεταγμένων στον διαδραστικό χάρτη της πλατφόρμας. Ομως, ειδικά σε αγροτοδασικές περιοχές η εύρεση του οικοπέδου στον χάρτη δεν είναι απλή υπόθεση – πόσω μάλλον αν ο ιδιοκτήτης δεν έχει άμεση επαφή με το οικόπεδο, αλλά πρόκειται για περιουσία που έχει κληρονομήσει, σε περιοχή μακριά από τον τόπο κατοικίας του κ.ο.κ.

Μετ’ εμποδίων

Παρά τα προβλήματά της, όμως, η πλατφόρμα είναι ένα βήμα προς τη θετική κατεύθυνση σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση των διαδικασιών και τη στόχευση των ελέγχων των Αρχών σε οικόπεδα που αποτελούν «νάρκες». Εντούτοις, η αργοπορία στο «λανσάρισμά» της και η – εύλογη – παράταση που δόθηκε για την υποβολή των δηλώσεων μέχρι τις 30 Ιουνίου οδηγούν σε ένα ακόμη πρόβλημα: Οι δήμοι δεν μπορούν να μπουν αυτεπάγγελτα στα οικόπεδα για να τα καθαρίσουν πριν από την εκπνοή του μήνα.

Ετσι, ακόμα κι αν ο Δήμος Ραφήνας, για παράδειγμα, είναι ενήμερος για την ύπαρξη ακαθάριστων οικοπέδων στην περιοχή δικαιοδοσίας του, δεν νομιμοποιείται να στείλει συνεργείο για τον καθαρισμό τους, με αποτέλεσμα οι εστίες κινδύνου να παραμένουν ενεργές ως το… βαθύ καλοκαίρι. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στην πλατφόρμα έχουν υποβληθεί 79.700 δηλώσεις καθαρισμένων οικοπέδων. Παράλληλα, στις 48 ώρες λειτουργίας του συστήματος υποβολής καταγγελιών για ακαθάριστα οικόπεδα έχουν γίνει 170 εγγραφές.

Σημειώνεται ότι το κόστος του καθαρισμού (ξεχορτάριασμα) ενός οικοπέδου 1.000 τ.μ. ανέρχεται σε περίπου 200 ευρώ.

37 συλλήψεις και 122 πρόστιμα σε έναν μήνα

Από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, την 1η Μαΐου, και μέχρι τις 4 Ιουνίου η Πυροσβεστική έχει πραγματοποιήσει 37 συλλήψεις και έχει επιβάλει 122 διοικητικά πρόστιμα. Στη μεγάλη πλειονότητά τους (ποσοστό άνω του 90%) οι κυρώσεις επιβλήθηκαν για την παράνομη καύση ύλης, όπως ξερά χόρτα, περιττώματα ζώων και απορρίμματα, με τις φλόγες, μάλιστα, να ξεφεύγουν σε αρκετές περιπτώσεις και να οδηγούν σε πυρκαγιές σε αγροτοδασικές περιοχές.

Από την αρχή του Ιουνίου έχουν γίνει 8 συλλήψεις και έχουν επιβληθεί 23 διοικητικά πρόστιμα. Χθες, Τετάρτη, συνελήφθη επ’ αυτοφώρω 60χρονος στο Ηράκλειο για πρόκληση πυρκαγιάς σε αγροτική έκταση στο Λευκοχώρι του Δήμου Μίνωα Πεδιάδος. Στον 60χρονο επιβλήθηκε και πρόστιμο ύψους 3.375 ευρώ, καθώς η πυρκαγιά που προξένησε το μεσημέρι της Τρίτης 4/6 κατέκαψε δασική έκταση και αγροτικές καλλιέργειες. Την ίδια μέρα έγιναν ακόμα 3 συλλήψεις για φωτιά που ξέσπασε στα Μέγαρα λόγω καύσης απορριμμάτων και ξερών χόρτων, οι οποίες συνοδεύθηκαν από πρόστιμο συνολικού ύψους 4.150 ευρώ.

Αλαλούμ με τα μέτρα πυροπροστασίας – Aνοιχτό το ενδεχόμενο για αλλαγές στον κανονισμό

Εν τω μεταξύ, εκνευρισμό και αντιδράσεις έχει προκαλέσει ο κανονισμός πυροπροστασίας, του οποίου η εφαρμογή ήταν προγραμματισμένη να ξεκινήσει κατά τη φετινή αντιπυρική περίοδο. Ωστόσο, οι διατάξεις του νόμου έχουν δεχθεί τα πυρά ιδιοκτητών, φορέων και θεσμών. Τα μέτρα του κανονισμού πυροπροστασίας αφορούν όλα τα ακίνητα που βρίσκονται εντός δασικών εκτάσεων ή σε απόσταση μικρότερη των 300 μέτρων από τέτοιες. Ο εν λόγω κανονισμός – που ψηφίστηκε τον περασμένο Απρίλιο – προβλέπει, μεταξύ άλλων, την αξιολόγηση της επικινδυνότητας του ακινήτου από τους δήμους, αλλά και τον περαιτέρω έλεγχο από δασολόγο ή μηχανικό. Παράγοντες επικινδυνότητας θεωρούνται η ύπαρξη ξερών χόρτων, κλαδιών και καυσόξυλων εντός των οικοπέδων, η ύπαρξη φιαλών υγραερίου κ.λπ.

Ωστόσο, οι δήμοι, με απόφαση της ΚΕΔΕ από τις 10 Απριλίου, έχουν δηλώσει ότι αδυνατούν να αναλάβουν την ευθύνη εφαρμογής μέτρων, καθώς δεν έχουν τους απαραίτητους πόρους. «Οι προτάσεις μας για τον κανονισμό πυροπροστασίας δεν εισακούστηκαν. Ο κανονισμός που εν τέλει ψηφίστηκε δεσμεύει υπέρμετρα την ιδιοκτησία. Εμείς θα κάνουμε το καθήκον μας ως ΟΤΑ και θα καθαρίσουμε με βάση τον υπάρχοντα νόμο τις εντός σχεδίου περιοχές. Για τα δάση, την ευθύνη την έχει το κεντρικό κράτος, όχι οι δήμοι» λέει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) Λάζαρος Κυρίζογλου.

Αντιδράσεις

Aλλωστε, ο Συνήγορος του Πολίτη παρενέβη, δηλώνοντας ότι η εφαρμογή του κανονισμού έχει «υπέρμετρο οικονομικό κόστος» και πως η επίμαχη ΚΥΑ «θίγει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας». Περαιτέρω αντιδράσεις υπήρξαν και από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), η οποία υπολογίζει πως ο κανονισμός αφορά περισσότερα από 1,5 εκατ. ακίνητα σε όλη την Ελλάδα, γεγονός που τον καθιστά ουσιαστικά ανεφάρμοστο στα στενά χρονικά περιθώρια που έχουν τεθεί.

Αντιδρώντας στις αιτιάσεις ιδιοκτητών και φορέων, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θοδωρής Σκυλακάκης ανακάλεσε ορισμένες από τις διατάξεις του κανονισμού, τουλάχιστον για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο. «Εκείνο που ζητάμε είναι να μην ακουμπάει το κλαδί του πεύκου στα παντζούρια ή πάνω από τη σκεπή ενός σπιτιού» είπε σε προχθεσινή του συνέντευξη, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η εφαρμογή του θα έχει χαρακτηριστικά «δοκιμής». «Θα χρειαστεί να ξαναδούμε τις προδιαγραφές με βάση την εμπειρία που θα απαιτηθεί» διευκρίνισε ο Θοδωρής Σκυλακάκης, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για αλλαγές στον κανονισμό – αν όχι τη συνολική του απόσυρση.