Το κράτος και τα θύματα βίας

Δεν τυχαίνει συχνά να έρχονται στη δημοσιότητα περιστατικά όπως αυτό με τον γνωστό δικηγόρο που ομολόγησε ότι έδειρε με άγριο τρόπο τη γυναίκα του. Πρόσωπα με το κοινωνικό και το επαγγελματικό προφίλ του συγκεκριμένου δεν υπηρετούν το στερεότυπο όσων συνήθως βρίσκονται κατηγορούμενοι για οικογενειακή βία. Επειδή λύνουν αλλιώς, με συζήτηση, με καταλλαγή και όχι με τη βία, τα προβλήματα που προκύπτουν στις σχέσεις. Αλλά, βέβαια, τα στερεότυπα υπάρχουν για να καταρρίπτονται.

Η κοινωνική θέση του συγκεκριμένου δικηγόρου, πάντως, και η συνεχής παρουσία του στα ΜΜΕ πιστευόταν ότι θα τον προστάτευαν. Οταν συνόδευσε τη δαρείσα σύζυγό του στο νοσοκομείο, της είχε ζητήσει να πει πως έπεσε από τη σκάλα. Ο γιατρός και η νοσοκόμα που την εξέτασαν θα μπορούσαν, αν δεν είχαν αυξημένη αίσθηση του καθήκοντος και της ευθύνης για τη ζωή μιας ασθενούς τους, να φάνε το παραμύθι. Δεν το επεδίωξαν. Κάπως έτσι η υπόθεση έφτασε στην Αστυνομία – και οι χειρισμοί του αστυνομικού που εστάλη στο νοσοκομείο ήταν οι ενδεδειγμένοι. Ο δικηγόρος με το βαρύ χέρι κατέληξε στον ανακριτή.

Η ομολογία του ενώπιον ανακριτή και εισαγγελέα, πάντως, συνοδεύτηκε με δημόσια συγγνώμη προς τη δαρείσα σύζυγό του, καθώς και με την υπόσχεση ότι θα ζητήσει βοήθεια από «ειδικό». Με επιχείρημα τη συγγνώμη και την προσφυγή σε ψυχολόγο, οι δικαστές άφησαν ελεύθερο τον δικηγόρο ως τη δίκη του. Δεν ξέρω τη νομική πτυχή της υπόθεσης. Από την κυβέρνηση λεγόταν ότι ο νόμος Φλωρίδη ήταν ο λόγος που κατέληξε στη Δικαιοσύνη. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, μετά την απελευθέρωση του δικηγόρου και το δημόσιο σόου στα ΜΜΕ με τις συγγνώμες κ.λπ., είπε ότι δυστυχώς (με έμφαση στο «δυστυχώς») δεν μπορεί να σχολιάσει αποφάσεις της Δικαιοσύνης – αλλά τη συγκεκριμένη τη σχολίασε.

Μου έκανε εντύπωση η απόφαση των δικαστών που αντιμετώπισαν το πρόβλημα. Είναι βέβαιο ότι έπαιξαν ρόλο σε αυτή η κοινωνική επιφάνεια και η διασημότητα του δικηγόρου. Ομως η επιλογή τους να μην τον προφυλακίσουν εκθέτει σοβαρά τους δικαστές. Επειδή δεν υπολόγισαν την πιθανή επιθυμία του βίαιου αυτού ανθρώπου για εκδίκηση. Η απόφασή τους έχει έναν σοβαρό κίνδυνο για την καριέρα τους και απορώ που χρειάστηκαν η παρέμβαση του Αρείου Πάγου και ο πειθαρχικός έλεγχος των δύο δικαστών για να το καταλάβουν. Πάντως, η απόφασή τους ελέγχεται όχι επειδή η κοινωνία δεν ανέχεται την επιείκεια αλλά επειδή δεν έλαβαν υπόψη τους την πιθανότητα μιας δυσάρεστης εξέλιξης.

Το περιστατικό με τον δικηγόρο και τη δαρείσα σύζυγό του επιτρέπει ορισμένα συμπεράσματα:

• Η ενδοοικογενειακή βία, συνήθως ανδρών κατά γυναικών, είναι πολύ πιο εκτεταμένη απ’ όσο νομίζουμε – και σε κοινωνικά περιβάλλοντα που υποτίθεται ότι λύνουν τα προβλήματά τους με τη συναίνεση και τον λόγο.
• Παρά τις υπερβολές του και την ιδεολογικοποίησή του, το κίνημα κατά των «γυναικοκτονιών» έχει συμβάλει στην ανάδειξη του ζητήματος και έχει πιέσει το κράτος να λάβει μέτρα.
• Τα μέτρα αυτά είναι ακόμα ελλιπή και προβληματικά. Το κράτος δεν είναι αποφασιστικά με το μέρος των θυμάτων – και οι μηχανισμοί του συχνά αδρανούν. Συχνά, και η Δικαιοσύνη.
• Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, πρακτικά, ακόμα και όταν επιλαμβάνεται η Δικαιοσύνη, για πολύ καιρό ακόμα είναι πρακτικά ανυπεράσπιστα.