Νέοι και influencers χτυπούν την πόρτα της Ευρωβουλής

^«Το Μέσο είναι το μήνυμα», είχε γράψει ο Μάρσαλ ΜακΛούαν πριν από περίπου έξι δεκαετίες. Παρότι ο καναδός φιλόσοφος έζησε πριν το Internet αποκτήσει τη διάσταση που έχει σήμερα και κεντρικό ρόλο στις ζωές μας, ήταν επαρκώς διορατικός για να προβλέψει τις επιπτώσεις που αυτό θα είχε. Το συμπύκνωσε, δε, στην παραπάνω πασίγνωστη πλέον φράση.

Τι σχέση όμως μπορεί να έχει αυτό με τις πρόσφατες ευρωεκλογές και το αποτέλεσμά τους; Μεγάλη, είναι η απάντηση. Οχι μόνο διότι το Διαδίκτυο και τα ψηφιακά μέσα (TikTok, Facebook, X, Instagram κ.λπ.) αποτελούν εδώ και χρόνια, οργανικό κομμάτι της προεκλογικής εκστρατείας και της επικοινωνίας κομμάτων και υποψηφίων. Αλλά και επειδή αυτή η αναμέτρηση έφερε στα έδρανα της Ευρωβουλής ανθρώπους – κυρίως νέους που ανήκουν στη γενιά Ζ ή λίγο μεγαλύτερους – οι οποίοι έχουν ελάχιστη σχέση με την πολιτική και ήρθαν, περισσότερο ασυνείδητα παρά συνειδητά, να αποδείξουν πόσο δίκιο είχε ο ΜακΛούαν.

«Πρόκειται για άλλη μία έκφανση της lifestyle πολιτικής, της ακραίας προσωποποίησης της πολιτικής. Μπορεί να ευνοείται από μέσα και τεχνολογίες, όμως δεν είναι χωρίς συνέπειες για την πολιτική διαδικασία», σημειώνει η Λαμπρινή Ρόρη, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Και συνεχίζει: «Καταρχάς, με αυτόν τον τρόπο αποπολιτικοποιείται περαιτέρω η πολιτική προσφορά. Επιπλέον, μπορεί να καταστεί πολύ επικίνδυνη μία υποψηφιότητα που στηρίζεται μόνο στην επιρροή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εφόσον χειραγωγεί τους ψηφοφόρους με ένα απολιτίκ προκάλυμμα σε τελικά πολιτικές θέσεις και αποφάσεις του υποψηφίου μετά την εκλογή του, για τις οποίες όμως δεν είχε πάρει θέση επειδή απλώς το μέσο με το οποίο πολιτεύτηκε δεν το απαιτούσε».

Από την Κύπρο ως την Ισπανία

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η κατηγορία των «πολιτικών» έχει αποκτήσει ήδη ονοματεπώνυμο: Φειδίας Παναγιώτου στην Κύπρο, Λουίς «Αλβίσε» Πέρεθ Φερνάντεθ στην Ισπανία, Φίλιπ Τούρεκ στην Τσεχία, Νίνα Σκότσακ στην Κροατία. Μαζί και πολλοί άλλοι που υπάρχουν ή θα κάνουν την εμφάνισή τους στο μέλλον, εκμεταλλευόμενοι την ίδια δεξαμενή που έχουν αξιοποιήσει οι πάσης φύσεως «αντισυστημικοί» (συμπεριλαμβανομένων των ακροδεξιών), για την ώρα όμως επιλέγουν να δρουν ως μοναχικοί λύκοι.

Η πιο εντυπωσιακή επίδοση ανήκει, μέχρι στιγμής, στον μόλις 24 ετών κύπριο ευρωβουλευτή πλέον, ο οποίος κατήλθε ως ανεξάρτητος και εκτοξεύθηκε με την πρώτη του προσπάθεια στην τρίτη θέση, αγγίζοντας το ποσοστό του 20%. Εχοντας γίνει γνωστός μέσα από κινήσεις κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των ψηφιακών μέσων, όπως η περίφημη (το κανάλι του στο YouTube μετρά πάνω από 15 εκατ. θεάσεις) αγκαλιά με τον Ιλον Μασκ ύστερα από εβδομάδες αναμονής, μπήκε σφήνα στο πολιτικό κατεστημένο του νησιού.

Το επίτευγμα του «Αλβίσε» Πέρεθ δεν είναι φυσικά μικρότερης σημασίας – καθώς αφορά την τέταρτη μεγαλύτερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο 34χρονος από τη Σεβίλλη κατέβηκε ως υποψήφιος του μορφώματος «Το Πάρτι Τελείωσε», το οποίο ιδρύθηκε μόλις στις 30 Απριλίου και έλαβε 800.000 από τους Ισπανούς (4,6%) εκλέγοντας τρεις ευρωβουλευτές. Για να το πετύχει, στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στην επιρροή του στα social media, στα οποία διαθέτει πάνω από 1,8 εκατομμύρια ακολούθους – δεν είναι τυχαίο ότι το όνομά του είχε τις περισσότερες αναζητήσεις στην Google μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές.

Σφήνα με alt-right ταυτότητα

Βεβαίως, δεν πρόκειται για άνθρωπο ο οποίος ξεκίνησε «χθες» την πολιτική του διαδρομή, καθώς πέρασε από τις τάξεις των (νεο)φιλελεύθερων Ciudadanos. Από την άλλη, διαθέτει και ισχυρούς «χορηγούς», όπως η Hazte Oir, μια ομοσπονδία φανατικών καθολικών, που προφανώς ελκύονται από τα συνθήματά του, παραπέμποντας στην alt-right Δεξιά: «Εάν υπάρχει ένας ναρκοτρομοκράτης, δεν θέλω να τον κυνηγήσουμε, αλλά να τον εκτελέσουμε με πολυβόλο». «Υπάρχουν ολοένα περισσότεροι λαθρομετανάστες, για τους οποίους δεν γνωρίζουμε εάν είναι βιαστές». «Ο,τι αγγίζουν τα πολιτικά κόμματα, διαφθείρεται». Και πολλά άλλα…

Στην Τσεχία, ο 38χρονος Φίλιπ Τούρεκ, ένας πρώην οδηγός αγώνων ταχύτητας και συλλέκτης πολυτελών αυτοκινήτων, κατήλθε στον στίβο της πολιτικής με το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα διαμαρτυρίας Oath και σύνθημα την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των οδηγών από τις «πράσινες» πολιτικές των Βρυξελλών. Παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο μόρφωμα δεν εκπροσωπείται στην εθνική Βουλή, στις ευρωεκλογές αναδείχθηκε τρίτη δύναμη, με 10,3%. Έχει μεγάλη επιρροή και εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους στα ψηφιακά μέσα, έστω και αν η αστυνομία ερευνά παλιότερες δραστηριότητές του, που τον κατατάσσουν στην κατηγορία των ακροδεξιών εξτρεμιστών – όπως η χρήση ναζιστικών χαιρετισμών και μηνύματα συμπάθειας προς τους Ναζί.

Στην Κροατία, τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν στην Ανεξάρτητη Λίστα ενός μέλους της γενιάς Ζ, της Νίνα Σκότσακ, η οποία απαρτιζόταν από 12 νέους ηλικίας 19-30 ετών. Αν και με τις 30.000 ψήφους και το 4% που συγκέντρωσε δεν κατάφερε να ξεπεράσει το όριο του 5% που απαιτείται για να διεκδικήσει ευρωβουλευτή, το αποτύπωμα που άφησε δεν είναι αμελητέο. «Πρόκειται για ένα πείραμα που δεν έχει ποτέ κανείς επιχειρήσει να διαπιστώσει αν είναι δυνατό να γίνει», δήλωνε πριν από τις εκλογές η 26χρονη με τους περισσότερους από ένα εκατομμύριο ακολούθους σε TikTok και Instagram, η οποία διαθέτει πτυχίο δημοσιογραφίας και πολιτικών επιστημών.

Είναι δεδομένο ότι πολλοί θα ακολουθήσουν το παραπάνω μοντέλο. Κι ας μην ξεχνάμε: ο εκλεκτός της Λεπέν για την πρωθυπουργία της Γαλλίας Ζορντάν Μπαρντελά χαρακτηρίζεται ως «βασιλιάς του TikTok».