Αναζητώντας μοντέλο σύγκλισης

Oσο η συζήτηση πυκνώνει με άξονα τις διεργασίες στην Κεντροαριστερά, τόσο ορισμένα μοντέλα σύγκλισης έρχονται και επανέρχονται είτε ως πετυχημένα υποδείγματα είτε ως προσομοίωση οδικού χάρτη που πρέπει να επιλεγεί για το σήμερα. Βεβαίως εδώ ενέχει πάντα ο κίνδυνος και για σύγκριση ανόμοιων και εντελώς διαφορετικών ιστορικών εποχών. Και για σύγκριση άλλου μεγέθους, εμβέλειας προσώπων. Η κρίση όμως του χώρου τον καθιστά επιρρεπή στην αναζήτηση δρόμων και αυτό πολλές φορές υποκρύπτει και μια αγωνία για τη στασιμότητα ή τη μη ανάπτυξη δυναμικής.

Πρώτο παράδειγμα που έχουμε ακούσει από τις πρώτες ημέρες της κρίσης της Κεντροαριστεράς εν Ελλάδι είναι η ανάγκη ενός νέου Επινέ. Το ιστορικό συνέδριο του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος στο Επινέ το 1971, συχνά εμπεριέχεται στα επιχειρήματα δυνάμεων και στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ που είναι θετικοί με μια προοπτική σύγκλισης. Η στρατηγική κίνηση ρουά ματ τότε του Φρανσουά Μιτεράν διεξήχθη βέβαια σε ένα πολύ διαφορετικό περιβάλλον και πολιτικό τοπίο από το σημερινό της χώρας μας αλλά αυτό δεν εμποδίζει τους εραστές της ιδέας ακόμη και διάλυσης των υπαρχόντων σχηματισμών και ιδρυτικής πράξης ενός νέου φορέα με νέα όργανα, ένα σοκ και δέος που πιθανώς θα λειτουργούσε προωθητικά για τις δυνάμεις του χώρου (αλήθεια εδώ θα συμπεριλαμβανόταν κι ένα κάλεσμα στο ΚΚΕ;). «Χρειάζεται η διαμόρφωση παλλαϊκού δημοκρατικού μετώπου απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό. Υπάρχει ιστορικό προηγούμενο στη Γαλλία. Το ιστορικό συνέδριο του “Επινέ” και η δημιουργία μετώπου απέναντι στην τότε ισχυρή Δεξιά»» ανέφερε παλιότερα ένα κείμενο του Δικτύου Εναλλακτικής Κοινωνικής Αριστεράς (Οκτώβριος του 2023), του κλίματος Τεμπονέρα – Κοτσακά – Τσιόκα και άλλων.

Ελληνικά παραδείγματα

Τα άλλα δύο ιστορικά παραδείγματα είναι ελληνικά. Πάλι βέβαια άλλων συνθηκών, εποχών, διακυβευμάτων για την ελληνική κοινωνία. Η μεγάλη Ενωση Κέντρου που κατάφερε να συγκροτήσει ο Γεώργιος Παπανδρέου, δέκα χρόνια πριν από το Επινέ, δηλαδή το 1961, κατάφερε να συνθέσει κεντρώες, κεντροαριστερές αλλά και άλλες δυνάμεις κάτω από κοινό πρόγραμμα αλλά και με το βάρος δύο προσώπων όπως ο Γ. Παπανδρέου και ο Σοφοκλής Βενιζέλος. Εδώ βέβαια ήταν καθοριστικό το μεταπολεμικό, μετεμφυλιακό περιβάλλον, η κραταιά ΕΡΕ αλλά και μια δυνατή ΕΔΑ που το 1958 είχε φοβίσει πολλούς με το αξιοσημείωτο ποσοστό που είχε λάβει και που προφανώς επιτάχυνε την ανάγκη συγκρότησης μετριοπαθούς πόλου κατά της Δεξιάς και μια νέα ισορροπία στο πολιτικό σύστημα – όλα αυτά σε μια χώρα που είχε επιλέξει σκληρά την ατλαντική όχθη.

Για άλλους το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου που ιδρύθηκε με την περίφημη 3η του Σεπτέμβρη είναι ένα έτερο μοντέλο πετυχημένης σύγκλισης. Ας μην ξεχνούμε πως το εν λόγω κίνημα τότε, σήμερα κόμμα βασικά, ήταν έκφραση μιας κοινωνικής και πολιτικής συμμαχίας με πυρήνα το πάλαι ΠΑΚ, πρόσωπα με φιλευρωπαϊκή και μεταρρυθμιστική σκέψη, παλιοί κεντρώοι, φιλελεύθεροι, ακόμη και ιστορικές περσόνες του τροτσκισμού (Πάμπλο, Λιβιεράτος). Βεβαίως μια παρατήρηση οφειλόμενη είναι η κοινωνική δυναμική που συνόδευε το κάθε εγχείρημα και τον χώρο που κάλυπτε.

Για πολλούς πετυχημένο μοντέλο στα νεότερα χρόνια σύγκλισης και συμμαχίας είναι ο ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα το 2012-15 (αρχικά ΕΚΜ μετά ΠΣ). Με προφανές πετυχημένο σερφάρισμα στο αντι-μνημόνιο, στη ρήξη μικροϊδιοκτητών με τη ΝΔ λόγω μέτρων και ΕΝΦΙΑ και μια συνολική αποδόμηση του παλιού δικομματισμού ΝΔ – ΑΣΟΚ. Μοντέλα που κανείς οφείλει να μελετά αλλά ούτε να αντιγράφει, ούτε να πλαστογραφεί.