Θα γίνει η Γαλλία ακυβέρνητο καράβι;
Ο πρώτος γύρος των πρόωρων βουλευτικών εκλογών δημιούργησε τις εντυπώσεις, βάφοντας το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού χάρτη της Γαλλίας στα χρώματα της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης (RN). Αλλωστε, οι υποψήφιοί της βρέθηκαν στην κορυφή των 297 από τις 577 συνολικά μονοεδρικές περιφέρειες της χώρας –με εκείνες του Παρισιού να ανήκουν στις εξαιρέσεις, καθώς «μοιράστηκαν» ανάμεσα στο Ensemble του Εμανουέλ Μακρόν (που κυριάρχησε στο κέντρο και τις πιο πλούσιες συνοικίες) και το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (στις πιο φτωχές).
Αυτός όμως που θα κρίνει την ουσία, δηλαδή τη σύνθεση της νέας Βουλής, τη νέα κυβέρνηση και, σε μεγάλο βαθμό, το πολιτικό μέλλον της Γαλλίας, είναι ο δεύτερος γύρος της ερχόμενης Κυριακής, 7 Ιουλίου. Από το αποτέλεσμά του θα φανεί εάν και κατά πόσο έχουν δίκιο όσοι προβλέπουν πως πάνω από τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης πλανάται ήδη το φάντασμα της ακυβερνησίας και της παρατεταμένης πολιτικής κρίσης – με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
Υπό αυτό το πρίσμα, η σημερινή μέρα θεωρείται και είναι εξαιρετικά κρίσιμη, για έναν πολύ απλό λόγο: Το απόγευμα λήγει το χρονικό περιθώριο που έχουν οι υποψήφιοι με δικαίωμα συμμετοχής στις επαναληπτικές εκλογές είτε να την επιβεβαιώσουν είτε να αποσυρθούν από την κούρσα, εκφράζοντας – ευθέως ή εμμέσως – τη στήριξή τους προς κάποιον από τους υπόλοιπους. Πρακτικά λοιπόν μόλις παρέλθει η προθεσμία και διαμορφωθεί η τελική εικόνα θα γνωρίζουμε εάν και σε ποιον βαθμό συγκροτείται το περίφημο «δημοκρατικό μέτωπο», με στόχο να μην επιτραπεί στο RN να φτάσει στην απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Οι τριγωνικές αναμετρήσεις
Κλειδί θα είναι η έκβαση των αναμετρήσεων στις περιφέρειες στις οποίες την πρόκριση για τον δεύτερο γύρο έχουν πάρει τρεις υποψήφιοι, ο αριθμός των οποίων εκτινάχθηκε από τις μόλις 8 του 2022 σε 311! Το γεγονός αυτό αφήνει όλα τα σενάρια ανοιχτά, ειδικά καθώς οι Ρεπουμπλικανοί έχουν ταχθεί υπέρ της ψήφου κατά συνείδηση, ενώ το Ensemble δεν έχει (ακόμη) δεσμευτεί να αποσύρει τους δικούς του υποψηφίους στην περίπτωση που αναδείχθηκαν τρίτοι και δεν έχουν ελπίδα επικράτησης. Αντιθέτως, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (το οποίο πρώτευσε σε 159 συνολικά περιφέρειες) έχει ήδη ανακοινώσει ότι όπου έχει καταλάβει την τρίτη θέση δεν θα μετάσχει στον δεύτερο γύρο.
Αξίζει να σημειωθεί πως το RN μετέχει στις 290 από τις παραπάνω 311 τριγωνικές μάχες, με τους υποψηφίους του να έχουν απέναντί τους σε 244 περιπτώσεις αντιπάλους από το Μέτωπο και το Ensemble και σε άλλες 46 από το Μέτωπο και τους Ρεπουμπλικανούς (LR). Είναι προφανές λοιπόν ότι, για να μη βρεθούν στο τέλος να πανηγυρίζουν Λεπέν και Μπαρντελά, η καθαρή και μαζική στήριξη από το στρατόπεδο του Μακρόν των υποψηφίων της Ανυπότακτης Γαλλίας, των Σοσιαλιστών, του ΚΚ και των Πρασίνων είναι πρακτικά μονόδρομος – κάτι όμως που μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να συμβαίνει.
Ο μαγικός αριθμός
Σε αυτό το φόντο, μπορεί κανείς να συμπεράνει πως το κόμμα της Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά διατηρεί το προβάδισμα. Ωστόσο, θα είναι δύσκολο να φτάσει στον μαγικό αριθμό των 289 εδρών που απαιτούνται για την απόλυτη πλειοψηφία και τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης. Οι δημοσκόποι, από την πλευρά τους, προβλέπουν ότι η δύναμή του θα κυμανθεί από 230 ως και 280 βουλευτές – ταυτόχρονα όμως ουδείς λησμονεί το φιάσκο των προβλέψεών τους το 2022, όταν έδιναν στο RN το πολύ 25 έδρες και… έτριβαν τα μάτια τους όταν αυτό έφτασε στις 88.
ΖΑΚ ΑΤΑΛΙ
«Σαν τους Αγώνες του Βερολίνου το 1936»
«Στοχεύαμε να κάνουμε μια γιορτή όπως ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι το 1924 και κινδυνεύουμε να ζήσουμε κάτι σαν τους Αγώνες του Βερολίνου το 1936». Η κραυγή αγωνίας του γάλλου οικονομολόγου και συγγραφέα Ζακ Αταλί, όπως την εξέφρασε μιλώντας στην ανταποκρίτρια της «Repubblica» στη γαλλική πρωτεύουσα, προφανώς και δεν αφορά μόνο ή κυρίως την επικείμενη κορυφαία αθλητική διοργάνωση, η οποία ξεκινά στις 26 Ιουλίου. Εχει να κάνει με τη συνολική κατάσταση που δημιουργείται στη Γαλλία (και όχι μόνο) μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής.
Ο σπουδαίος διανοούμενος προειδοποιεί, μάλιστα, ότι μια ενδεχόμενη «συγκατοίκηση» ανάμεσα στον Εμανουέλ Μακρόν και τον ακροδεξιό Ζορντάν Μπαρντελά στη θέση του πρωθυπουργού θα διαφέρει σημαντικά από εκείνη ανάμεσα στον σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν – του οποίου υπήρξε σύμβουλος – με τον δεξιό Ζακ Σιράκ. «Τόσο η Μαρίν Λεπέν όσο και ο Ζαν-Λικ Μελανσόν ενδιαφέρονται να διεξαχθούν προεδρικές εκλογές πριν απ’ το 2027. Το ίδιο είχε συμβεί και στην αρχή της πρώτης συγκατοίκησης Μιτεράν και Σιράκ. Ο πρωθυπουργός ήταν πεπεισμένος ότι θα μπορούσε να αναγκάσει τον πρόεδρο να παραιτηθεί. Ομως, ο Μιτεράν υπηρέτησε και δεύτερη θητεία. Τώρα όλα είναι διαφορετικά. Ο Μακρόν δεν δικαιούται να είναι υποψήφιος για τρίτη θητεία. Θα έχει χάσει δε τους περισσότερους βουλευτές του, ενώ στα τελευταία επτά χρόνια δεν θέλησε ποτέ να φτιάξει ένα πραγματικό κόμμα. Αρα θα αυξηθεί η πίεση προς αυτόν να φύγει. Κάτι που προφανώς δεν εύχομαι να συμβεί», λέει χαρακτηριστικά.
Το άδοξο τέλος του μακρονισμού
Η ουσία είναι ότι όλα αυτά ήταν γνωστά στους πάντες εκ των προτέρων. Πολύ περισσότερο στον Μακρόν, όταν αποφάσιζε να διαλύσει τη Βουλή επικαλούμενος τη συντριβή που υπέστη στις ευρωεκλογές από τη Λεπέν. Με στόχο, όπως ο ίδιος παραδέχθηκε μιλώντας στη «Monde», να ρίξει την απασφαλισμένη χειροβομβίδα στα πόδια των πολιτικών του αντιπάλων – για να διαπιστώσει, όμως, ότι αυτή δεν αποκλείεται τελικώς να εκραγεί στα δικά του πόδια ή ακόμη και στα θεμέλια της Γαλλίας.
Ηδη, οι επικρίσεις που δέχεται είναι σφοδρές και αφορούν πρωτίστως την επιλογή του να οδηγήσει τη χώρα στις κάλπες, την οποία αρκετοί – ακόμη και σύμμαχοί του – χαρακτηρίζουν από ανόητη ως πολιτικά εγκληματική. Του χρεώνουν δεν μια πράξη πολιτικής αυτοκτονίας, τονίζοντας πως είναι ο ίδιος που προκαλεί το τέλος του μακρονισμού (έστω και αν το Ensemble έλαβε ένα και πλέον εκατ. περισσότερους ψήφους σε σύγκριση με το 2022).
Ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω
Επειδή, όμως, ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω, αυτό που έχει τώρα σημασία είναι τι θα κάνει ο Μακρόν μετά την ολοκλήρωση και του δεύτερου γύρου. Στην περίπτωση που το RN κατακτήσει την απόλυτη πλειοψηφία, θα υποχρεωθεί σε μια επώδυνη και πρωτόγνωρη συγκατοίκηση για τα επόμενα τρία χρόνια, στο πλαίσιο της οποίας ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός θα αμφισβητούν ο ένας τις εξουσίες του άλλου. Από την άλλη, εάν ο αριθμός των βουλευτών της Λεπέν δεν απέχει πολύ από τους 289, τότε ίσως η διαφορά καλυφθεί με ad hoc συμφωνίες ή συνεργασίες – χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο μιας νέας κυβέρνησης μειοψηφίας. Εφόσον, τέλος, το RN απέχει πολύ από το παραπάνω όριο, αναγκαστικά ο Μακρόν θα κληθεί να εξετάσει και εναλλακτικά σενάρια, ανάμεσά τους και αυτό της συγκρότησης μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών. Σε κάθε περίπτωση, οι πολιτικές ισορροπίες θα είναι εξαιρετικά εύθραυστες. Και για τον πάλαι ποτέ φέρελπι πρόεδρο της Γαλλίας, το σκηνικό που διαμορφώνεται μοιάζει με το «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα».