Selamlaşma, el sıkma ve el öpme âdeti

Selamlaşma birbirlerini tanıyan veya tanımak zorunda olan kişilerin birbirlerine karşı çeşitli şekillerde yaptıkları bir davranıştır. Bu da selamlaşma ismi verilmiş, görgü kuralları içerisinde geniş yer verilmiştir. Sözcüklerimizde bununla ilgili çeşitli tanımlamalar bulunmaktadır. . Örneğin; selem vermek, selamı almak, selam durmak, bayrağa selamlama gibi

Selamlaşmayla birlikte el sıkılması da geleneklerimizin arasındadır. Çoğumuz karşılaştığımız bir dostumuzun,  arkadaşımızın veya tanıştırıldığımız bir kişinin elini sıkarız. Görgü kurallarında önce kadın elini uzatırsa el sıkılır. Buna na kadar dikkat ediyoruz bilemem. Ancak bazı bağnaz insanlar kadın elini sıkmaktan kaçınırlar. Yıllar öncesi benimde başıma gelmişti;  bir aile meclisinde görgü kuralların düşünmeden birine elimi uzatmış elim havada kalmıştı. O gün bugün örtülü bir kadın gördüğümde hiçbir şekilde elimi uzatmam.

Yeri gelmişken sormak görgü kurallarında yeri olan  el sıkma adete nereden gelmiştir?

Orta Çağda insanlar kötü bir kişi olmadığını, karşısındakine zarar vermek gibi bir amaç taşımadığını belirtmek için karşılaştıklarına ellerin açarak uzatırlar,  , onlarda aynı davranışta bulunurlar. Böylece karşılarındakine zarar verecek silahları olmadığını göstermiş olurlar. Zamanla bu ade sevgi v samimiyet göstergesi olarak t el sıkmaya dönüşmüştür.

Psikologlara göre el sıkmak; bir başka değişle tokalaşmak insan karakterinin yansımasıdır. Yine onlara gire; dalgın insanlar veya dar görüşlüler, ihmalkârlar çoğunlukla elini sıktığı insanların yüzüne bakmazlar. Cimri ve tutumlu olanlar ise ellerini hemen çekerler. Bu arada sizinle görülecek işleri ve çıkarları olanlar da ellerini hararetli,  kuvvetlice sıkarlar. Birbirlerine âşık çiftler tuttukları eli bırakmak istemezler.

Dünyadaki bazı toplumlarda selamlaşmanın garip şekilleri vardır. Afrika, Uzakdoğu ve kutuplarda yaşaya bazı toplumlar el sıkmayı bilmezler. Bir takım işaretleşerek veya kucaklaşarak selamlaşırlar. Bazı erkekler birbirlerinin dudaklarından öperler, Eskimolar burularını birbirlerine sürterler. Burma kabilelerinde karşılaşan iki dost göbek atarcasına hareketler yaptıktan sonra kucaklaşırlar.. Çinliler eski yıllarda karşısındakinin değil kendi elini sıkarak selamlaşır. Masonlar mason kardeşin bir yanağına iki, diğer yanağına da bir öpücük kondurur. Bizde de yakın tarihlerde kafa kafaya tokuşmak adeti çıkarak yaygınlaşmıştır.

Selamlaşma faslı sırasında büyüklerinin elinin öpülmesi  eski bir gelenektir. Bazıları bunu zorla yaptırarak elini karşısındakinin ağzına uzatarak zorla öptürürler. Ben nedense bu âdeti hiç benimsemedim; yalnızca bir toplantıda Celal Bayar’ın ve büyükbabamın elini öpmüşümdür. Onun dışında ne el öper ne de öptürürürüm.