Ωμέγα-3 ή EPA για καρδιαγγειακή προστασία;

Για τη σχέση μεταξύ των συμπληρωμάτων ωμέγα-3 και των μείζονων καρδιαγγειακών συμβάντων, έχουν διεξαχθεί τουλάχιστον 15 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές και πολύ περισσότερες μετα-αναλύσεις με διφορούμενα αποτελέσματα. Οι μετα-αναλύσεις τείνουν να δείχνουν σημαντική μείωση των στεφανιαίων επεισοδίων με τη λήψη συμπληρωμάτων ωμέγα-3, αλλά όχι μείωση των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Σε μελέτες που δοκίμασαν > 1 g/ημέρα θαλάσσιων ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, υπήρξε σχεδόν 50% αύξηση του κινδύνου για κολπική μαρμαρυγή.

Σε μια πρόσφατη μελέτη παρατήρησης που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal με δεδομένα από τη Βιοτράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου (UK Biobank), εκείνοι που χρησιμοποιούσαν τακτικά συμπληρώματα ιχθυελαίου χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου είχαν αυξημένη συχνότητα τόσο κολπικής μαρμαρυγής όσο και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, ενώ εκείνοι με υπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο παρουσίασαν αναχαίτιση της εξέλιξης αυτών σε μείζονα ανεπιθύμητα καρδιαγγειακά συμβάματα, αποτέλεσμα το οποίο αντιστάθμισε οποιαδήποτε αύξηση στον κίνδυνο για κολπική μαρμαρυγή.

Η μοναδική εξαίρεση σε αυτά τα αποτελέσματα είναι η μελέτη REDUCE-IT, η οποία εξέτασε υψηλής δόσης εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA) (4 g/ημέρα) και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το EPA μειώνει κατά 25-30% τόσο τα καρδιαγγειακά συμβάντα όσο και τα εγκεφαλικά επεισόδια έναντι εικονικού φαρμάκου (placebo). Ωστόσο, υπήρξε κάποια κριτική ότι το εικονικό φάρμακο ορυκτελαίου θα μπορούσε να είχε παρεμποδίσει την απορρόφηση των στατινών στην ομάδα placebo.

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έχει εγκρίνει συνταγογραφούμενα φάρμακα ωμέγα-3 για διάφορες ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένων και των σοβαρά αυξημένων επιπέδων τριγλυκεριδίων (> 500 mg/dL). Στη δοκιμή REDUCE-IT, όσοι είχαν μέτρια αύξηση των τριγλυκεριδίων (≥ 150 mg/dL) ή συνυπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο ή διαβήτη και δύο επιπλέον παράγοντες κινδύνου, θεωρήθηκε ότι είχαν ένδειξη χορήγησης εικοσαπεντούχου αιθυλίου βάσει σήμανσης του FDA.

Ασθενείς που σπάνια τρέφονται με ψάρι, ενώ ταυτόχρονα έχουν αρκετούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο μπορούν να συζητήσουν με τον θεράποντα ιατρό τους τη χρήση μη συνταγογραφούμενων συμπληρωμάτων ιχθυελαίου. Ωστόσο, το ιχθυέλαιο και άλλα συμπληρώματα διατροφής δεν θα υποκαταστήσουν ποτέ την ισορροπημένη διατροφή και τον υγιεινό τρόπο ζωής. Υπάρχει μια εθνική σύσταση για μία έως δύο μερίδες ψαριού την εβδομάδα. Για όσους σχεδιάζουν να λάβουν ιχθυέλαιο, είναι σημαντικό να χρησιμοποιούν αξιόπιστες πηγές του συμπληρώματος και να ελέγχουν τη φιάλη για σφραγίδα ποιοτικού ελέγχου. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να αποφεύγονται οι μεγάλες δόσεις ιχθυελαίου, καθώς έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για κολπική μαρμαρυγή και αιμορραγία.

Ο Κώστας Τσιούφης είναι καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ – Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών