Καλύτερα ο καρχαρίας παρά ένας άνδρας…
«Μα, καλά, δε φοβάσαι τους καρχαρίες;» με ρωτάει εκείνος. Εχουμε μόλις γνωριστεί και μιλάμε για την κολύμβηση στην ανοιχτή θάλασσα, με την οποία ασχολούμαι εδώ και μερικά χρόνια. Ξεκίνησα τις εξορμήσεις μου στον ωκεανό παρέα με τις γυναίκες με τις οποίες συνήθως τρέχω. Οι δυο τους έχουν χάλκινα μετάλλια, οπότε σκέφτηκα ότι εάν δυσκολευόμουν θα υπήρχαν όχι ένας, αλλά δύο άνθρωποι να με σώσουν.
Το κολύμπι στην ανοιχτή θάλασσα (αφού έμαθα να μην καταπίνω θαλασσινό νερό) είναι συναρπαστικό. Υπάρχουν θαλάσσιες χελώνες. Υπάρχει το απέραντο γαλάζιο. Κοπάδια από μικροσκοπικά φωτεινά ψάρια περνούν από κάτω και ασημένιες φυσαλίδες κυλούν ανάμεσα στα δάχτυλά μου. Το κολύμπι τον χειμώνα είναι ιδιαίτερα συναρπαστικό: η εντελώς άδεια παραλία, η θερμοκρασία του νερού που δεν είναι πολύ πιο κρύα από τον αέρα και ο τρόπος με τον οποίο η ειδική στολή από νεοπρέν εμποδίζει το κρύο. Καμιά φορά τυχαίνει να δω στον ορίζοντα το νερό που εκτοξεύουν φάλαινες αναπνέοντας. Υπάρχει η διαφορετική προοπτική – όχι απλώς να κοιτάζω τη θάλασσα, αλλά να βρίσκομαι μέσα της. Και υπάρχει και ο φόβος των καρχαριών.
Φόβος και λογική
Αλλά ενώ ο αρχέγονος φόβος είναι πάντα εκεί, η λογική μου ξέρει καλύτερα. Μόνο τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από επιθέσεις καρχαριών στην Αυστραλία το 2023 και υπήρξαν μόνο 15 απρόκλητα περιστατικά με καρχαρίες. Είναι πιο πιθανό να με χτυπήσει κεραυνός (εκατό συμβάντα κάθε χρόνο) ή να πεθάνω σε τροχαίο ατύχημα (1.266 νεκροί πέρυσι στην Αυστραλία).
Τρέχω περισσότερο απ’ ό,τι κολυμπάω, άλλοτε με αυτές τις γυναίκες, άλλοτε με τον σκύλο μου, άλλοτε μόνη μου. Πρόσφατα βρέθηκα στην ύπαιθρο της Βικτόρια για διακοπές και ετοίμασα τα πράγματα για το τρέξιμό μου πριν πέσω για ύπνο, ενθουσιασμένη για να εξερευνήσω νέα μονοπάτια το επόμενο πρωί. Αλλά τότε ξύπνησα στη μέση της νύχτας και θυμήθηκα. Δεν ήταν στην ύπαιθρο της Βικτόρια όπου εξαφανίστηκε η Σαμάνθα Μέρφι – μια 51χρονη μητέρα τριών παιδιών, όταν πήγε για trail running; Ενας 22χρονος κατηγορήθηκε για φόνο για την εξαφάνισή της. Το πτώμα της δεν έχει βρεθεί.
Προβλέποντας τον κίνδυνο
Ξαγρύπνησα επί ώρες, με τον φόβο να κάνει την καρδιά μου να χτυπά δυνατά. Αναρωτιόμουν αν έπρεπε να πάω ή όχι. Βρισκόμουν σε ένα άγνωστο μέρος. Ηξερα πού ήταν τα μονοπάτια, αλλά δεν ήξερα ποιος άλλος μπορεί να ήταν σε αυτά. Από την άλλη, ήθελα να τρέξω – λίγα πράγματα απολαμβάνω τόσο πολύ όσο το να βλέπω ένα νέο τοπίο ενώ κινούμαι μέσα σε αυτό.
Το πρωί, όταν χτύπησε το ξυπνητήρι μου, έβαλα τα παπούτσια μου για τρέξιμο και έφυγα. Ετρεξα στα μονοπάτια μόνη μου εκείνη την ημέρα. Ο αέρας μύριζε βρεγμένα φύλλα και καπνό από ανθρώπους που είχαν κάψει χόρτα κάπου μακριά. Ο ιδρώτας δρόσιζε το δέρμα μου και τα χαλίκια και τα κλαδιά έτριζαν κάτω από τα πόδια μου. Είχα ήδη αποφασίσει ότι αν άκουγα κάποιον να πλησιάζει, θα έσκυβα από το μονοπάτι και θα κρυβόμουν, αλλά δεν είδα ούτε άκουσα κανέναν. Μόνο τα χαριτωμένα πηδηματάκια από κάποια καγκουρό.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Το θέμα είναι ότι οι γυναίκες πρέπει συνεχώς να προβλέπουν τον κίνδυνο. Το βάρος της ασφάλειας πέφτει στους ώμους μας. Δεν γνωρίζω κανέναν άνδρα που να έχει ξαγρυπνήσει αναρωτώμενος αν είναι ασφαλές να τρέχει μόνος του. Ο φόβος προκαλείται από την απειλή επικείμενου κινδύνου, σύμφωνα με το Λεξικό Αγγλικής της Οξφόρδης, και στατιστικά οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να κινδυνεύσουν από έναν άνδρα παρά από ένα άγριο ζώο. Στις ΗΠΑ, ορισμένες αμερικανίδες δρομείς έχουν λάβει το ακραίο μέτρο της οπλοφορίας.
Μία στις τρεις γυναίκες θα βιώσει σεξουαλική ή σωματική βία κατά τη διάρκεια της ζωής της, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Στην Αυστραλία οι γυναίκες δολοφονούνται κατά μέσο όρο μία φορά την εβδομάδα. Αλλά οι αριθμοί από το 2024 είναι ήδη υψηλότεροι – πρόσφατα δολοφονήθηκαν εννέα γυναίκες μέσα σε 18 ημέρες. Αυτό δεν είναι μία γυναίκα την εβδομάδα, είναι μία γυναίκα κάθε δεύτερη μέρα.
Υπάρχουν τόσα πολλά περισσότερα που πρέπει να φοβόμαστε.
Το βίντεο του TikTok
Σε ένα πρόσφατο βίντεο του TikTok που έγινε viral ένας τύπος ρωτάει οκτώ γυναίκες στον δρόμο αν θα προτιμούσαν να αποκλειστούν σε ένα δάσος με έναν άνδρα ή με μια αρκούδα. Οι επτά από τις οκτώ λένε αρκούδα. Δεν έχουμε αρκούδες στην Αυστραλία, αλλά καταλαβαίνω τις απαντήσεις τους. Ξέρω τι να περιμένω από τις αρκούδες, πώς να αποφύγω να τις προκαλέσω. Μια γυναίκα απαντά: «Αν μου επιτεθεί αρκούδα, ο κόσμος θα με πιστέψει». Μια άλλη: «Αν είχα πέσει θύμα αρκούδας, κανείς δεν θα ρωτούσε μετά τι φορούσα».
Ενας άνδρας μπορεί να είναι ασφαλής ή επικίνδυνος, αλλά είναι η στάθμιση των κινδύνων που κρατά τις γυναίκες σε εγρήγορση. Δεν ξέρεις αν ένας άνδρας που συναντάς είναι κάποιος που μπορείς να εμπιστευτείς. Το θέμα δεν είναι, φυσικά, ότι όλοι οι άνδρες είναι επικίνδυνοι – η συντριπτική πλειοψηφία είναι καλοί. Είναι οι φίλοι, οι εραστές, τα αδέλφια, οι γιοι και οι πατεράδες μας. Το θέμα είναι ότι οι γυναίκες πρέπει συνεχώς να προβλέπουν τον κίνδυνο. Το βάρος τού να παραμείνουμε ασφαλείς πέφτει στους ώμους μας.
Να λοιπόν τι θα έπρεπε να είχα πει στον άνδρα που με ρώτησε για τους καρχαρίες, αντί να σηκώσω τους ώμους και να πω ότι προσπαθώ να μην τους σκέφτομαι. Φοβάμαι λιγότερο να κολυμπήσω στον ανοιχτό ωκεανό με καρχαρίες παρά να τρέξω σε ένα δάσος, μόνη, όπου μπορεί να συναντήσω έναν άνδρα.
Καρχαρίας ή άνδρας; Διαλέγω τον καρχαρία.
Η Ελινορ Λίμπτρεχτ είναι συγγραφέας των «What Was Left», «Long Bay», «The Passengers» και «The Coast».
one woman every other day.