Εσύ πόσο woke είσαι;
Κυκλοφορεί εδώ και λίγα χρόνια, περίπου σαν τσιχλόφουσκα. Από εκείνες τις ροζουλί που κάνουν τεράστιες φούσκες οι οποίες, όταν σκάνε, σου αφήνουν και ένα υπόλειμμα στη μύτη. Ποιοι είναι woke, ποιοι δεν είναι, πόσο αντιwoke είναι να χρησιμοποιείς τη λέξη woke και άλλα τέτοια. Μέχρι που ήρθαν οι αμερικανικές εκλογές, τις πήρε παραμάσχαλα ο Τραμπ και οι κουβενταραίοι της διεθνούς του Διαδικτύου αποφάσισαν ότι η Κάμαλα έχασε διότι παραήταν woke. Και άρχισαν τα μανιφέστα περί του τέλους του woke και επιστροφής σε αυτά που ξέραμε και ξαναγίναμε μύλος και τι ακριβώς εννοεί ο Μητσοτάκης που παλιά στήριζε τις μειοψηφίες και τώρα έκανε λόγο για τον φασισμό των μειοψηφιών; Ενας υπέροχος αχταρμάς όπου αναλύεται το εφέ μιας έννοιας πριν ακόμη κατανοήσουμε και αφομοιώσουμε την ίδια την έννοια.
Σκέφτηκα να φτιάξω ένα τεστ πολλαπλής επιλογής, όπως αυτά που είχαν παλιά τα περιοδικά, με θέμα «Εσύ πόσο woke είσαι;». Ομως, όπως συζητούσα με φίλους για την «κουλτούρα της αφύπνισης» (αυτό σημαίνει), κατάλαβα ότι εκεί έξω επικρατεί μια μάλλον θολή εικόνα για το τι ακριβώς υπάγεται στη woke ατζέντα. Οχι ότι εγώ έχω εντελώς ξεκάθαρη αλλά θεωρώ ότι σε κάποια πράγματα μπορώ να ξεχωρίσω την ήρα από το στάρι. Και η συγκεκριμένη κουλτούρα ή ατζέντα ή κίνημα ή όπως αλλιώς θέλουμε να το πούμε έχει και από τα δύο.
Λοιπόν, για να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα. Ο γάμος μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου δεν πρόκειται περί woke. Είναι συνταγματικό δικαίωμα και σε αυτού του είδους τα δικαιώματα δεν υπεισέρχεται καμιά κουλτούρα και καμιά ατζέντα. Δεν είναι θέμα άποψης δηλαδή, ούτε ερμηνείας ούτε επιταγών. Η ισότητα στον γάμο (έτσι ορίζεται νομοθετικά ο γάμος μεταξύ ομοφύλων) συνεπάγεται, με κάποιον τρόπο, και το δικό μου δικαίωμα να μην παντρευτώ ή να μην κάνω παιδιά. Πρόκειται περί διαχείρισης της προσωπικής ζωής. Επίσης (αν και, προσωπικά, δεν μου αρέσει αισθητικά, αλλά αισθητικά δεν μου αρέσουν και οι πλισέ φούστες, δεν μπορώ όμως να δω ως «απειλή» μια γυναίκα που φοράει πλισέ φούστα) είναι δικαίωμα του καθένα να ντύνεται ανάλογα με το πώς αυτοπροσδιορίζεται. Αν θέλει δηλαδή ένας άνδρας να συνδυάσει με το κουστουμάκι του ένα ωραιότατο ζευγάρι ψηλοτάκουνες γόβες, ας το κάνει. Είναι κάτι που αφορά μόνο αυτόν και έχει να κάνει με παρόρμηση.
Το θέμα ξεκινάει όταν η επιθυμία ή η άποψη του άλλου θέλει να επιβληθεί με την ιερότητα του οριζόντιου δικαιώματος. Συγγνώμη δηλαδή που θέλω να αυτοπροσδιορίζομαι ως γυναίκα και όχι ως άτομο με κόλπο. Τι πάει να πει αυτό; Οτι είμαι τραμπική ή ακροδεξιά; Δεν είναι ένα είδος ολοκληρωτισμού ο αυτοπροσδιορισμός του άλλου να συμπεριλαμβάνει κι εμένα με το στανιό;
Πειράζοντας το παρελθόν
Η αντιμετώπιση φαινομένων μέσα από ένα πρίσμα ολοκληρωτισμού είναι που κάνουν τη woke κουλτούρα να εκπίπτει στην υστερία και να γίνεται ενοχλητική, προβοκάροντας έτσι και τα πολλά θετικά στοιχεία της. Το σύνθημα «Ο βιαστής είσαι εσύ», όταν απευθύνεται σε όλους τους άνδρες, δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Είναι σαν να οδηγείς με αναμμένα τα μεγάλα φώτα και να τυφλώνεις τον άλλον.
Το χειρότερο όμως είναι όταν η woke ατζέντα θέλει να «διορθώσει» το παρελθόν, τη λογοτεχνία, την Τέχνη. Οταν ανιχνεύεται σεξισμός στα έργα του Θουκυδίδη ή στην Κοκκινοσκουφίτσα που αποσύρθηκε από βιβλιοθήκες της Ισπανίας. Οταν ξαναγράφονται έργα της Αγκαθα Κρίστι και άλλων συγγραφέων ώστε να απαλειφθούν λέξεις που σήμερα ενοχλούν. Οταν σε ταινίες μπαίνουν σημάνσεις για να δικαιολογήσουν δεδομένα άλλων εποχών. Και όταν, στα καθ’ ημάς, κατηγορείται για μισογυνισμό ο Καραγάτσης από ανθρώπους που ξέρουν μόνο την περίληψη των έργων του. Και επειδή οι οπαδοί του Τραμπ δεν νομίζω ότι πολυενδιαφέρονται για τη λογοτεχνία και την Τέχνη, η αναγωγή του αποτελέσματος σε αντιwoke κίνημα βολεύει εμάς και ουδόλως εμβαθύνει στο πραγματικό πρόβλημα αυτής της εκλογής.