Τζέιμς Απάθουραϊ: «Η Ρωσία εξαπολύει επιθέσεις εναντίον μας κάθε λεπτό»

Για τον κίνδυνο των σκόπιμων και ασταμάτητων υβριδικών επιθέσεων που εξαπολύει ανά πάσα στιγμή προς τις νατοϊκές χώρες η Ρωσία προειδοποιεί στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Τζέιμς Απάθουραϊ, αναπληρωτής βοηθός γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ για την καινοτομία, την υβριδική ασφάλεια και την κυβερνοασφάλεια. Ο καναδός διπλωμάτης, με τον οποίο συνομιλήσαμε σε εκδήλωση του Friends of Europe στις Βρυξέλλες, μιλάει ακόμη για τους κινδύνους από τις κυβερνοεπιθέσεις της Κίνας, της Βόρειας Κορέας και του Ιράν, αλλά και από την τεχνητή νοημοσύνη.

Πώς είναι η ατμόσφαιρα στο ΝΑΤΟ μετά την επανεκλογή του Τραμπ;

Η διάθεση είναι αρκετά ήρεμη. Είχαμε ήδη την πρώτη θητεία Τραμπ στην οποία υπήρχαν στιγμές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά στο τέλος της τετραετίας του οι ΗΠΑ είχαν περισσότερα στρατεύματα στην Ευρώπη, οι χώρες του ΝΑΤΟ είχαν αρχίσει να αυξάνουν τις αμυντικές τους δαπάνες, το ΝΑΤΟ ήταν ισχυρότερο. Επίσης υπό τον Τραμπ ξεκινήσαμε να μελετούμε πώς η Κίνα παρεμβαίνει στην ευρω-ατλαντική και ευρωπαϊκή ασφάλεια, της οποίας οι παρεμβάσεις έχουν αυξηθεί. Καθώς αναλαμβάνει την προεδρία εκ νέου, 23 κράτη-μέλη αντί για οκτώ έχουν φτάσει τις αμυντικές τους δαπάνες στο 2%, το ΝΑΤΟ εξετάζει περισσότερο την ασφάλεια στον Ινδο-ειρηνικό και πώς επηρεάζει την ασφάλεια εδώ. Θα υπάρξουν ζητήματα, αλλά είμαστε αρκετά ήρεμοι.

Αν μη τι άλλο, αρκεί η ρητορική του για να βλάψει το ΝΑΤΟ.

Το ΝΑΤΟ σήμερα είναι τόσο αξιόπιστο όσο ποτέ άλλοτε, και η αναγκαιότητα του ΝΑΤΟ για την ευρωατλαντική ασφάλεια έχει γίνει στυγνά ξεκάθαρη ως αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής. Είμαι σίγουρος ότι οι ΗΠΑ το βλέπουν. Είμαι βέβαιος για την αξιοπιστία του ΝΑΤΟ, αλλά θα υπάρξουν σίγουρα απρόβλεπτα. Ο Τραμπ είναι αναμφίβολα γνωστός για το ότι είναι απρόβλεπτος.

Πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση με τις υβριδικές απειλές;

Η Ρωσία διεξάγει κάθε λεπτό κάθε μέρα μια υβριδική εκστρατεία εναντίον μας, μια σύγκρουση γκρίζας ζώνης εναντίον μας, που περιλαμβάνει ασταμάτητα σαμποτάζ για να κλέψει δεδομένα, για να τοποθετήσει κακόβουλο λογισμικό σε κρίσιμες υποδομές, ιδίως σε συστήματα βιομηχανικού ελέγχου. Περιλαμβάνει επίσης παραπληροφόρηση συνεχώς και παντού, πολιτικές παρεμβάσεις στα δημοκρατικά μας συστήματα, αναγκαστική μετανάστευση, αλλά το νέο στοιχείο είναι η μαζική αύξηση των σαμποτάζ με εκτροχιασμό τρένων, που μεταφέρουν βοήθεια στην Ουκρανία, με περισσότερους εμπρησμούς σε υποδομές, με την τοποθέτηση εμπρηστικών μηχανισμών σε αεροσκάφη, με απόπειρες δολοφονίας. Οι πληροφορίες στις οποίες αναφέρομαι είναι δημόσιες, υπάρχουν πολλές άλλες που δεν δημοσιοποιούνται. Υπάρχει σκόπιμη ασταμάτητη υβριδική εκστρατεία, η οποία αυξάνει συνεχώς και βλέπουμε μια ολοένα αυξανόμενη όρεξη για κίνδυνο από τη Ρωσία, που μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικές απώλειες.

Περιορίζεται στην Ουκρανία και γύρω από την Ουκρανία;

Οχι, στοχεύει παντού σε Γερμανία, Ολλανδία, Δανία, Βουλγαρία, σε όλες τις χώρες της Συμμαχίας και στην Ελλάδα. Κανείς δεν πρέπει να έχει ψευδαισθήσεις.

Αρκούν οι αποτρεπτικές μας ικανότητες;

Οσον αφορά τη στρατιωτική και πυρηνική δύναμη δεν υπάρχει αμφιβολία. Οσον αφορά αυτή τη μορφή απειλών, η απάντηση είναι «όχι». Εξετάζουμε την αποτροπή με δύο τρόπους. Πρώτον, με ενίσχυση της ανθεκτικότητας. Χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ έχουν κάνει τεράστιες προσπάθειες για να χτίσουν ανθεκτικότητα. Είναι αποτελεσματικές. Αλλά οι Ρώσοι κλιμακώνουν. Οπότε χρειάζεται να αποκτήσουμε αποτροπή και διαχείριση της κλιμάκωσης. Οι Σύμμαχοι εξετάζουν προσεκτικά πώς να ισχυροποιηθούν στην αποτροπή και διαχείριση της κλιμάκωσης στην γκρίζα ζώνη. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις κόκκινες γραμμές μας. Με στρατιωτικούς όρους γνωρίζουμε ότι θα προστατεύσουμε κάθε σπιθαμή νατοϊκού εδάφους, αν υπάρξει εισβολή. Στην γκρίζα ζώνη είναι δυσκολότερο, οπότε χρειαζόμαστε μια συζήτηση μεταξύ μας για να προσδιορίσουμε τι είναι μη αποδεκτό, ώστε να γίνει κατανοητό από τη Ρωσία ότι θα υπάρχουν συνέπειες και στην περιοχή των υβριδικών απειλών.

Τι ρόλο παίζει η τεχνητή νοημοσύνη;

Πρέπει να εκμεταλλευτούμε τι μπορεί να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) σε στρατιωτικό επίπεδο. Στην Ουκρανία οι Ρώσοι μπλοκάρουν και αρνούνται GPS για τα ουκρανικά drones, οπότε τοποθετούν ΤΝ για να μπορέσουν να πετάξουν. Η ΤΝ χρησιμοποιείται επίσης για τη συγχώνευση πληροφοριών μέσω ενός chatbot όπως το ChatGPT για να φιλτραριστούν τεράστιες ποσότητες πληροφοριών. Συμβάλλει επίσης στη βελτίωση των logistics κ.λπ. Επίσης πρέπει να προστατευτούμε κατά της χρήσης ΤΝ ιδίως από την Κίνα και τη Ρωσία, πρέπει να ενισχύσουμε την καινοτομία. Εχουμε το ταμείο DeepTech ύψους ενός δισ. ευρώ για την ανάπτυξη σε κλίμακα τεχνολογικών startups και το DIANA για τη στήριξη των startups και αυτών που χρησιμοποιούν ΤΝ. Ο κίνδυνος στην παραπληροφόρηση έχει να κάνει με τα deep fakes. Ειδικοί εκτιμούν ότι σε τέσσερα χρόνια 90% των όσων κυκλοφορούν στο Ιντερνετ – σήμερα είναι 70% – θα δημιουργούνται από την ΤΝ. Θα είναι αδύνατον να διαχωρίσουμε τι είναι αλήθεια και τι ψέμα. Η ΤΝ θα επιδεινώσει το φαινόμενο. Οσον αφορά τις κυβερνοεπιθέσεις 85% των πετυχημένων επιθέσεων οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος. Η ΤΝ κάνει εξαιρετικά δύσκολη την προστασία. Ανησυχώ για τη στρατιωτική διοίκηση και τον έλεγχο, για την επικοινωνία μεταξύ κυβερνήσεων. Αν ο έλληνας πρωθυπουργός καλεί στο τηλέφωνο τον γερμανό καγκελάριο πώς θα είναι βέβαιος ότι είναι πράγματι αυτός στην άλλη άκρη της γραμμής; Υπάρχουν λύσεις και τις εξετάζουμε, αλλά είμαστε ευάλωτοι.

Σας ανησυχεί η ενδυνάμωση πλατφορμών, όπως της Χ;

Μας ενδιαφέρει να μη χρησιμοποιούνται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παραπληροφόρηση διότι θα έχουν βαθιές επιπτώσεις στις εκλογές, στις αντιλήψεις του κοινού. Συνεργαζόμαστε με πλατφόρμες για να μειώσουμε την παραπληροφόρηση και η Χ είναι η μεγαλύτερη.

Απειλούμαστε με υβριδικές απειλές από την Κίνα;

Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη κυβερνοαπειλή για εμάς, ακόμη περισσότερο από τη Ρωσία. Η Κίνα συμμετέχει σε μια πολυετή εκστρατεία για να τοποθετήσει κακόβουλο λογισμικό σε όλες τις υποδομές μας, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, τις τηλεπικοινωνίες, και θεωρώ ότι ανταλλάσσει τις πληροφορίες με τη Ρωσία. Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος με δύο στόχους. Να απομακρύνουν δεδομένα και επικοινωνίες και να σταματήσουν τη λειτουργία. Πρέπει να επενδύσουμε για να «καθαρίσουμε» τις κυβερνο-υποδομές μας και να τις προστατεύουμε έναντι της Κίνας, της Ρωσίας, αλλά και της Βόρειας Κορέας και του Ιράν, που είναι επίσης καλοί σε αυτό.