Τι είναι το shutdown της κυβέρνησης των ΗΠΑ

Τι είναι το κυβερνητικό shutdown; Τι είναι το ταβάνι του χρέους των ΗΠΑ ή ανώτατο όριο του χρέους; Αυτές οι εκφράσεις επεξηγούνται από σύνθετες οικονομικές έννοιες σε απλούστερες χάρη στο Reuters.

Μεγάλα τμήματα της αμερικανικής κυβέρνησης θα μπορούσαν να κλείσουν προσωρινά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, εάν το Κογκρέσο δεν εγκρίνει ένα προσωρινό νομοσχέδιο για τις δαπάνες λόγω της πίεσης του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος παροτρύνει επίσης τους νομοθέτες να εγκρίνουν μεγαλύτερο κυβερνητικό δανεισμό με την αντιμετώπιση του ανώτατου ορίου χρέους της χώρας πριν αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου.

Υπέρ της διακοπής λειτουργίας της αμερικανικής κυβέρνησης είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Έλον Μασκ, υπεύθυνος για το κόψιμο εξόδων της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ποιους χρηματοδοτεί το Κογκρέσο και ποιους αφορά το shutdown

Το Κογκρέσο υποτίθεται ότι πρέπει να διαθέσει χρηματοδότηση σε 438 κυβερνητικές υπηρεσίες πριν από την 1η Οκτωβρίου, την έναρξη του οικονομικού έτους. Όμως οι νομοθέτες σπάνια τηρούν αυτή την προθεσμία και συνήθως ψηφίζουν προσωρινά νομοσχέδια δαπανών για να διατηρήσουν τη λειτουργία της κυβέρνησης ενώ ολοκληρώνουν τη δουλειά τους.

Το τρέχον προσωρινό νομοσχέδιο δαπανών λήγει το Σάββατο. Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί έχουν ετοιμάσει νομοθεσία που θα μεταθέσει την προθεσμία στις 14 Μαρτίου, αλλά ο Τραμπ έχει παροτρύνει τους Ρεπουμπλικάνους του να την καταψηφίσουν.

Εάν οι νομοθέτες δεν καταλήξουν σε μια συμφωνία που να μπορεί να περάσει από τη Βουλή των Αντιπροσώπων που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους και τη Γερουσία που πλειοψηφεί από τους Δημοκρατικούς και να την περάσουν πριν από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, η χρηματοδότηση για μεγάλο μέρος της κυβέρνησης θα λήξει.

Ποιο είναι το ταβάνι του χρέους ή ανώτατο όριο του χρέους; Γιατί θα γιγαντωθεί το χρέος

Το όριο χρέους είναι ένα ανώτατο όριο που καθορίζεται από το Κογκρέσο για το πόσα χρήματα μπορεί να δανειστεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ.Επειδή η κυβέρνηση ξοδεύει περισσότερα χρήματα από όσα εισπράττει σε φορολογικά έσοδα, οι νομοθέτες πρέπει να αντιμετωπίζουν περιοδικά το ζήτημα – ένα πολιτικά δύσκολο έργο, καθώς πολλοί είναι απρόθυμοι να ψηφίσουν για περισσότερο χρέος.

Ο Τραμπ θέλει το Κογκρέσο να αντιμετωπίσει το ανώτατο όριο χρέους τώρα, ώστε να μην χρειαστεί να ασχοληθεί με αυτό όταν θα βρίσκεται στον Λευκό Οίκο. Μία από τις πρώτες προτεραιότητές του κατά την επιστροφή του στην εξουσία θα είναι η παράταση των φορολογικών περικοπών που ψηφίστηκαν κατά την πρώτη του θητεία.

Κάτι τέτοιο θα προσθέσει περίπου 4 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία στο σημερινό χρέος των 36 τρισεκατομμυρίων δολαρίων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ, λένε οι ειδικοί σε θέματα φορολογίας.

Το Κογκρέσο καθόρισε το πρώτο όριο χρέους ύψους 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 1939 και έκτοτε χρειάστηκε να αυξήσει το όριο αυτό 103 φορές, καθώς οι δαπάνες ξεπερνούσαν σταθερά τα φορολογικά έσοδα. Το δημόσιο χρέος ήταν 98% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των ΗΠΑ τον Οκτώβριο, σε σύγκριση με 32% τον Οκτώβριο του 2001.

Η απειλή shutdown είναι περισσότερο διαπραγματευτικό χαρτί αλλά επηρεάζει άμεσα την ψυχολογία των επενδυτών

Σύμφωνα με μια συμφωνία για τον προϋπολογισμό του 2023, το Κογκρέσο ανέστειλε το ανώτατο όριο του χρέους μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2025. Πρακτικά, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών θα είναι σε θέση να πληρώνει τους λογαριασμούς του για αρκετούς μήνες ακόμη, αλλά το Κογκρέσο θα πρέπει να ασχοληθεί με το θέμα κάποια στιγμή το επόμενο έτος.

Η αποτυχία να δράσει θα μπορούσε να εμποδίσει το Υπουργείο Οικονομικών να πληρώσει τα χρέη του. Μια χρεοκοπία των ΗΠΑ θα είχε πιθανότατα σοβαρές συνέπειες, θα αναστάτωνε τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και θα βύθιζε τη χώρα σε ύφεση.

Μερικές φορές το Κογκρέσο αυξάνει το ανώτατο όριο του χρέους αθόρυβα και μερικές φορές οι νομοθέτες χρησιμοποιούν την ευκαιρία για να συμμετάσχουν σε μια θορυβώδη συζήτηση για τη δημοσιονομική πολιτική πριν αυξήσουν το ανώτατο όριο την τελευταία δυνατή στιγμή.

Πότε χρησιμοποιήθηκε ξανά το ανώτατο όριο χρέους ως διαπραγματευτικό χαρτί για «λιγότερο κράτος» και περικοπές

Οι Ρεπουμπλικανοί προσπάθησαν ανεπιτυχώς να συνδυάσουν την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους με περικοπές δαπανών το 1995 και το 1996, οδηγώντας σε μερικό κλείσιμο της κυβέρνησης.

Κέρδισαν σημαντικούς περιορισμούς των δαπανών σε μια αντιπαράθεση του 2011, η οποία έσπρωξε τις Ηνωμένες Πολιτείες στα πρόθυρα της χρεωκοπίας και προκάλεσε την πρώτη υποβάθμιση της κορυφαίας πιστοληπτικής τους ικανότητας.

Οι Ρεπουμπλικάνοι κέρδισαν επίσης κάποιους περιορισμούς δαπανών στη συμφωνία για το ανώτατο όριο του χρέους το 2023, αλλά πολλοί στο κόμμα απογοητεύτηκαν που δεν πήραν περισσότερα.

Το μεγαλύτερο shutdown στην αμερικανική πολιτική συνέβη πάλι επί Τραμπ

Ο Τραμπ στο παρελθόν έχει εκφράσει μερικές φορές την υποστήριξή του για το κλείσιμο της κυβέρνησης, και η μεγαλύτερη στην ιστορία των ΗΠΑ -η οποία διήρκεσε 34 ημέρες τον Δεκέμβριο του 2018 και τον Ιανουάριο του 2019- έγινε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του.

Ο Μασκ έχει αναδειχθεί ως ένας από τους πιο σπάταλους στην πολιτική των ΗΠΑ φέτος και η απειλή του θα μπορούσε να έχει απήχηση σε ορισμένους Ρεπουμπλικάνους.

Πιθανότατα έχει μικρότερη βαρύτητα με τους Δημοκρατικούς που εκπροσωπούν σταθερά φιλελεύθερες περιοχές ή με γερουσιαστές και από τα δύο κόμματα που δεν θα επανεκλεγούν για άλλα έξι χρόνια.

Ο Μασκ προσπάθησε και απέτυχε τον Νοέμβριο να επηρεάσει την έκβαση της αναμέτρησης για την ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων στη Γερουσία. Τώρα όμως δεν φαίνεται να κάνει πίσω. Σε άλλη ανάρτηση γράφει πως «Οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποί σας σας άκουσαν και τώρα το τρομερό νομοσχέδιο είναι νεκρό. Η φωνή του λαού θριάμβευσε! VOX POPULI – VOX DEI» (μτφ. Φωνή Λαού – Φωνή Θεού).

Your elected representatives have heard you and now the terrible bill is dead. The voice of the people has triumphed!

VOX POPULI

VOX DEI

— Elon Musk (@elonmusk) December 18, 2024

Τι επιπτώσεις έχει η διακοπή λειτουργίας της κυβέρνησης;

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου, από το 1981 έχουν σημειωθεί 14 διακοπές λειτουργίας, πολλές από τις οποίες διήρκεσαν μόνο μία ή δύο ημέρες.Το πιο πρόσφατο ήταν και το μεγαλύτερο, καθώς διήρκεσε 35 ημέρες μεταξύ Δεκεμβρίου 2018 και Ιανουαρίου 2019, λόγω διαφωνίας μεταξύ του τότε προέδρου Τραμπ και του Κογκρέσου για την ασφάλεια των συνόρων.

Εκατοντάδες χιλιάδες ομοσπονδιακοί εργαζόμενοι θα έμεναν σε άδεια χωρίς μισθό και θα μπορούσε να διακοπεί ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών, από την οικονομική εποπτεία έως την αποκομιδή σκουπιδιών στα εθνικά πάρκα.

Άλλοι εργαζόμενοι που κρίνονται απαραίτητοι θα παρέμεναν στη δουλειά τους, αν και επίσης δεν θα πληρώνονταν. Υπηρεσίες όπως η παράδοση αλληλογραφίας και η είσπραξη φόρων θα συνεχιστούν.

Πότε έχει πιο μεγάλο αντίκτυπο ένα shutdown

Οι διακοπές λειτουργίας που διαρκούν μόνο λίγες ημέρες έχουν μικρό πρακτικό αντίκτυπο, ιδίως εάν συμβαίνουν μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο, αλλά η ευρύτερη οικονομία θα μπορούσε να υποφέρει εάν οι ομοσπονδιακοί υπάλληλοι αρχίσουν να χάνουν τους μισθούς τους μετά από δύο εβδομάδες.

Ένα shutdown θα μείωνε άμεσα την ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά περίπου 0,15 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε εβδομάδα που διαρκεί, σύμφωνα με την Goldman Sachs, αλλά η ανάπτυξη θα αυξανόταν κατά το ίδιο ποσό μετά την επίλυση του shutdown.

Το shutdown της περιόδου 2018-2019 κόστισε στην οικονομία περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 0,02% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου. Επίσης τα shutdown έχουν την τάση να δημιουργούν μεγάλες ζημιές ακόμα και αν είναι προσωρινές, στο χρηματισττήριο, τα ομόλογα και άλλες αγορές.

Ποιες κρατικές λειτουργίες θεωρούνται ζωτικής σημασίας;

Κάθε υπηρεσία και οργανισμός διαθέτει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για να καθορίσει ποιοι υπάλληλοι πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται χωρίς αμοιβή. Κατά την αναστολή λειτουργίας του 2018-2019, περίπου 800.000 από τους 2,2 εκατομμύρια υπαλλήλους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης έμειναν σε αργία.

Το σχέδιο shutdown του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας για το 2022 προβλέπει τη διατήρηση 227.000 από τους 253.000 εργαζομένους του στη δουλειά, συμπεριλαμβανομένων των πρακτόρων συνοριακής ασφάλειας και της ακτοφυλακής.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης δήλωσε στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του 2021 ότι το 85% των 116.000 υπαλλήλων του θα θεωρηθεί απαραίτητο, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού των φυλακών και των εισαγγελέων.Οι ποινικές δίκες θα συνεχιστούν, αν και οι περισσότερες υποθέσεις αστικών διαφορών θα διακοπούν.

Τα αεροπορικά ταξίδια θα παρέμεναν σχετικά απρόσκοπτα, αλλά σε προηγούμενες διακοπές λειτουργίας η Υπηρεσία Ασφάλειας Μεταφορών έχει προειδοποιήσει ότι οι ελεγκτές ασφαλείας των αεροδρομίων θα μπορούσαν να δηλώσουν ασθένεια σε αυξημένο ποσοστό.

Το πολιτικό προσωπικό του στρατού και τα εθνικά πάρκα των ΗΠΑ σε κίνδυνο

Δεν είναι σαφές αν τα 63 εθνικά πάρκα των Ηνωμένων Πολιτειών θα παραμείνουν ανοικτά. Κατά τη διάρκεια του shutdown το 2013, η κυβέρνηση Ομπάμα έκλεισε τα πάρκα εν μέρει λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, χάνοντας περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια.

Στο shutdown του 2018-19 η διοίκηση Τραμπ τα κράτησε ανοιχτά με τις δημόσιες τουαλέτες και τα γραφεία πληροφοριών κλειστά και τη διακοπή της διάθεσης αποβλήτων. Ορισμένες πολιτείες, όπως η Νέα Υόρκη και η Γιούτα, πλήρωσαν για να παραμείνουν οι χώροι τους ανοιχτοί και στελεχωμένοι κατά τη διάρκεια του shutdown 2018-2019.

Η Υπηρεσία Εσωτερικών Προσόδων έχει θέσει σε διαθεσιμότητα έως και το 90% του προσωπικού της στο παρελθόν, αλλά όλοι οι υπάλληλοί της θεωρούνται απαραίτητοι βάσει του τρέχοντος σχεδίου έκτακτης ανάγκης.

Όλο το στρατιωτικό προσωπικό θα εξακολουθήσει να εργάζεται, αλλά περίπου 429.000 πολιτικοί υπάλληλοι του Πενταγώνου θα τεθούν σε αργία.

Μαύρα χριστούγεννα για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους

Εφόσον τεθούν σε αργία, έως και 400.000 κυβερνητικοί εργαζόμενοι στις ΗΠΑ, σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών θα μπορούσαν να τεθούν σε υποχρεωτική αργία άνευ αποδοχών.

Καθώς πολλοί αμερικανοί πολίτες δεν έχουν οικονομίες ή έχουν περιορισμένες καταθέσεις που τους επιτρέπουν ελάχιστους μήνες χωρίς εργασία και μισθό μέχρι να τους πετάξουν από τα σπίτια τους, οι περισσότεροι θα κόψουν χρήματα από τις γιορτές των Χριστουγέννων και τα δώρα των παιδιών τους.

Στα κοινωνικά δίκτυα πολλοί αμερικανοί είναι ήδη έξω φρενών με την απόφαση για shutdown η οποία πάρθηκε από 3 δισεκατομμυριούχους (Τραμπ, Μασκ και Ραμασουάμι), εκ των οποίων ο Μασκ ο οποίος πρωτοστάτησε στην απόφαση αυτή είναι ο πλουσιότερος στον κόσμο.