Στη Συρία θα παιχτεί το μέλλον του Αιγαίου;
Σείστηκε η Κωνσταντινούπολη στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας από διαδήλωση δεκάδων χιλιάδων φανατισμένων Τούρκων γεμάτων μίσος κατά του Ισραήλ, σε μία πρωτοβουλία που διοργανώθηκε από ευρύ συνασπισμό ΜΚΟ, αλλά με φαρδιά πλατιά την υπογραφή της τουρκικής κυβέρνησης. Κεντρικός ομιλητής ο γιος του προέδρου Ερντογάν, Μπιλάλ, ύμνησε τους νεκρούς ηγέτες της Χαμάς και επιτέθηκε στη Δύση, για να καταλήξει ότι «Οπως απελευθερώθηκε από τις αλυσίδες της η Αγια-Σοφιά, όπως σώθηκε το τέμενος των Ομεϋαδών από έναν δικτάτορα με ματωμένα χέρια, έτσι θα ανατείλει ο ήλιος της δικαιοσύνης και της ελευθερίας πάνω από την Παλαιστίνη και το Αλ Ακσά»…
Αυτά αρκούν για να καταστεί σαφές ότι η Τουρκία θα παίξει πλέον σκληρότερα από ποτέ όλα της τα χαρτιά στη Συρία, καθώς τα νέα δεδομένα στη χώρα δημιουργούν δυνητικά τις προϋποθέσεις να έρθει και εκείνη ακόμα και ευθέως αντιμέτωπη με το Ισραήλ. Είναι σαφές ότι η Αγκυρα θεωρεί τη Συρία προτεκτοράτο της, με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό να δείχνει ότι κάθε άλλο παρά την ενοχλεί αυτό. Ηδη ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Φιντάν ξεκαθάρισε στον αμερικανό ομόλογό του Μπλίνκεν ότι η χώρα του δεν πρόκειται να ανεχθεί κούρδους μαχητές στη Συρία, για τους οποίους ο Ερντογάν επίσης ήδη είπε ότι είτε θα παραδώσουν τα όπλα τους είτε θα ταφούν μαζί τους. Και, φυσικά, όλα αυτά, δεν σημαίνουν τίποτε άλλο παρά τη μόνιμη κυριαρχική παρουσία τουρκικών δυνάμεων στη χώρα. Ομως, είναι βέβαιο, ότι αυτή δεν θα βρεθεί εκεί πλέον αποκλειστικά για τους Κούρδους – κάθε άλλο μάλιστα: είναι μόνο η αρχή.
Αυτή την εκρηκτική πραγματικότητα θα κληθεί να διαχειριστεί από τα μέσα του μηνός ο επόμενος αμερικανός πρόεδρος Τραμπ, του οποίου κάποιες θέσεις είναι πάγιες και αναλλοίωτες, κυρίως η άνευ όρων υποστήριξή του στο Ισραήλ – ήταν άλλωστε εκείνος που στην προηγούμενη θητεία του μετέφερε την πρεσβεία της χώρας του στα Ιεροσόλυμα. Κάποιες άλλες θέσεις του όμως, όπως η διαπίστωσή του για το πόσο «έξυπνη» είναι η Τουρκία που «κατέλαβε» εδάφη στη Συρία σχεδόν αναίμακτα, όπως είπε, σε συνδυασμό με την τοποθέτησή του ότι ο πόλεμος της Συρίας «δεν είναι δικός τους πόλεμος» (των ΗΠΑ) δείχνουν ότι έχει ήδη την τάση να νομιμοποιήσει την τουρκική επικυριαρχία στη χώρα. Φυσικά, αυτό μπορεί να ανατραπεί εντελώς όταν αναλάβει την εξουσία, τόσο λόγω του χάους που παραμονεύει πάντοτε εντός της Συρίας, όσο και λόγω του γεγονότος ότι η νέα πραγματικότητα είναι επίσης ότι οι Αμερικανοί έχουν πλέον ήδη στρατιωτική παρουσία εκεί για πρώτη φορά και δύσκολα θα την αφήσουν. Κυρίως, όμως, ακριβώς επειδή η Τουρκία θέλει να μετατρέψει το συριακό έδαφος σε πεδίο επίθεσης εναντίον του Ισραήλ, κατά το πρότυπο της χαμένης πλέον Γάζας, ή του Λιβάνου, ή και σε πεδίο ευθείας σύγκρουσης – αν και ο Ερντογάν ουδέποτε ενήργησε παράτολμα.
Ο,τι κι αν συμβεί απ’ αυτά, ή και αν τελικά οι εξελίξεις λάβουν κάποια άλλη τροπή, η ουσία είναι η εξής: ότι η πρώτη προτεραιότητα των Αμερικανών ασφαλώς θα είναι να υπάρξει δυνατότητα αποφυγής κλιμάκωσης και, τελικά, διαμόρφωσης συνθηκών κάποιας μορφής συνύπαρξης στο νέο μέτωπο Τουρκίας – Ισραήλ που μόλις αναδύεται για πρώτη φορά ως πεδίο ανάφλεξης. Και αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία πιθανότατα θα έχει πλέον ιδιαίτερα προνομιακή μεταχείριση (και) σε τρίτες απαιτήσεις για να την κάνουν να καθίσει στο τραπέζι. Αναμφίβολα θα συνδέσει την εκεί στάση της με την ικανοποίησή της και στα ελληνοτουρκικά, που ήδη τα έχει συνδέσει διά της επιχειρούμενης συμφωνίας με τη Δαμασκό για την ΑΟΖ. Πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα το επιχειρήσει. Και σχεδόν δεδομένο ότι θα συμβεί ερήμην μιας Ελλάδας που, πιθανότατα, δεν θα είναι καν παρούσα αν το Αιγαίο παιχτεί πλέον πράγματι στη Συρία.