Καρέλ Λανό: Η ΕΕ δεν πρέπει να αντιδρά σαν κουνέλι που το έχουν στριμώξει στη γωνία
Αν οι ΗΠΑ προχωρήσουν με την επιβολή δασμών στην ΕΕ, τότε η Ευρώπη θα πρέπει να αντιδράσει με μέτρα στις υπηρεσίες όπου οι ΗΠΑ έχουν πλεόνασμα, δηλώνει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Καρέλ Λανό, διευθύνων σύμβουλος της CEPS, μιας εκ των πιο σημαντικών δεξαμενών σκέψης παγκοσμίως. Ο ειδικός σε εμπορικά θέματα τονίζει επίσης ότι η ΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίζει τις ΗΠΑ από θέση ισχύος και όχι από θέση άμυνας σαν «ένα κουνέλι που το έχουν στριμώξει στη γωνία».
Πόσο επιβλαβείς είναι οι δασμοί 25% σε χάλυβα και αλουμίνιο που ανακοίνωσε ο Τραμπ και πώς πρέπει να αντιδράσει η ΕΕ;
Είχαμε συνάντηση στο CEPS με την πρεσβευτή της ΕΕ στις ΗΠΑ, τη Γιοβίτα Νελιουπσιέν, η οποία ήταν αρκετά σίγουρη ότι οι εξελίξεις βρίσκονται υπό έλεγχο και υπάρχει συνέχεια στη βαθιά και μακρόχρονη σχέση ΕΕ – ΗΠΑ και στη συνεργασία με την αμερικανική διοίκηση. Πάντως, πρέπει να πούμε ότι ο χάλυβας δεν είναι τόσο σημαντικός, αντιπροσωπεύει μόλις 1% του συνολικού εμπορίου, ενώ οι δασμοί δεν είναι κάτι καινούργιο, υπάρχουν εδώ και χρόνια. Υπάρχει μια ποσόστωση πάνω από την οποία ισχύουν δασμοί στον χάλυβα. Η ανακοίνωση για επιβολή δασμών εμπίπτει στην τακτική βάσει της οποίας οι ΗΠΑ μπλοφάρουν, εκφοβίζουν, και πρέπει να δούμε τι θα συμβεί εντέλει. Είδαμε τις εξελίξεις σε σχέση με τον Καναδά, το Μεξικό, οι ανακοινώσεις οδήγησαν σε διαπραγματεύσεις. Με την ΕΕ μπορεί να συμβεί το ίδιο. Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι με τις ΗΠΑ έχουμε μια μακρά ιστορία δασμών ή μη δασμολογικών μέτρων σε διάφορους τομείς, όπως σε τυρί, κοτόπουλα, κρασί, σε πολλά προϊόντα. Οι ΗΠΑ έχουν αντιδράσει παλαιότερα, ακόμη και πριν από την πρώτη θητεία Τραμπ. Πρέπει να δούμε τους ισχυρισμούς του με σκεπτικισμό. Θεωρώ πάντως ανόητη τη θέση ότι πρέπει να ενισχύσουμε την άμυνά μας για να κατευνάσουμε τον Τραμπ. Πολλά ευρωπαϊκά κράτη, Φινλανδία, Βέλγιο, Ελλάδα, Γερμανία κ.λπ. έχουν ήδη αγοράσει συνολικά 500 F-35 έναντι 111 εκατ. δολαρίων το ένα. Μπορούμε να πούμε ότι σταματάμε τις εξαγορές αυτές αν οι ΗΠΑ επιβάλουν δασμούς και θα αγοράσουμε ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη, αντί να λέμε το αντίθετο, ότι θα δαπανήσουμε περισσότερα στην άμυνα. Οι αγορές αμυντικών συστημάτων που κάνουμε από τις ΗΠΑ είναι ήδη περισσότερο από αρκετές. Αλλά θεωρώ ότι δεν θα πρέπει να κάνουμε δημόσια συζήτηση για τις αμυντικές δαπάνες και να μη χρησιμοποιούνται ως μέσο κατευνασμού του Τραμπ.
Είπατε ότι δασμοί υπάρχουν ήδη. Πώς εξηγείτε τότε τη στάση του Τραμπ, γιατί δημιουργεί εντάσεις με την ΕΕ;
Δασμοί υπάρχουν ήδη στον χάλυβα, όπως υπάρχουν σε εισαγωγές αυτοκινήτων, σε τρόφιμα κ.λπ. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν δασμοί με τις ΗΠΑ, υπάρχουν. Αλλά οι δασμοί πρέπει να είναι σύμφωνοι με τον ΠΟΕ. Ο Τραμπ μπλοφάρει για να αποσπάσει κάτι, μπλοφάρει πριν διαπραγματευτεί. Ο στόχος του είναι το MAGA. Να δείξει ότι έχει τον έλεγχο, ότι είναι ισχυρός. Αλλά γνωρίζει ότι οι Ευρωπαίοι θα απαντήσουμε με δασμούς στα ψηφιακά προϊόντα, με φράγματα στις υπηρεσίες, όπου μπορούμε να επιβάλουμε μη δασμολογικούς φραγμούς, έναν ψηφιακό φόρο, να σταματήσουμε τη συμφωνία ανταλλαγής δεδομένων. Εταιρείες, όμως, όπως οι Google, Apple, Microsoft κ.λπ. θέλουν ελεύθερο εμπόριο. Η πρεσβευτής της ΕΕ στις ΗΠΑ μας είπε ότι οι σχέσεις ΕΕ – ΗΠΑ είναι βαθιές και πολύ σημαντικές, ότι οι δύο πλευρές έχουν την πιο σημαντική εμπορική σχέση παγκοσμίως. Και στις δύο πλευρές ο τομέας της τεχνολογίας, ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχουν μεγάλα συμφέροντα και θέλουν να διατηρηθούν οι σχέσεις όπως είναι. Αν υπάρξουν φραγμοί σε προϊόντα από την πλευρά των ΗΠΑ, η ΕΕ μπορεί να αντιδράσει με φραγμούς στις υπηρεσίες, όπου οι ΗΠΑ έχουν πλεόνασμα έναντι της ΕΕ.
Οπότε προτείνετε να αντιδράσει η ΕΕ στους δασμούς με αντίμετρα στις αμερικανικές υπηρεσίες;
Αυτό που προτείνω είναι να αποκτήσει η ΕΕ πιο ισχυρή φωνή. Δεν πρέπει να είναι σε στάση αναμονής, πρέπει να αντιδράσει άμεσα. Για την υπόθεση της Γροιλανδίας έπρεπε να αντιδράσει πολύ νωρίτερα, το ίδιο για την υπόθεση Μασκ. Πρέπει να δράσει από θέση ισχύος. Να είμαστε περισσότερο στην επίθεση και όχι στην άμυνα και σε αυτό ασκώ κριτική στη Φον ντερ Λάιερ. Δεν υιοθετεί επιθετική στάση, είναι υπερβολικά καλή από θέση άμυνας. Πρέπει να εφαρμόσουμε γρήγορα κάθε μορφή φραγμών στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, σε υπηρεσίες τεχνολογίας, σε υπηρεσίες συμβούλων, με έναν ψηφιακό φόρο ή με απαιτήσεις, όπως να μην μπορεί να δραστηριοποιηθεί μια αμερικανική εταιρεία στην ΕΕ αν δεν έχει ευρωπαϊκή αδειοδότηση. Μπορούμε να δυσκολέψουμε τη δραστηριότητα των JP Morgan, Goldman Sachs, Mastercard, Visa στην Ευρώπη.
Υπάρχουν όμως φωνές που λένε ότι πρέπει να αποφύγουμε έναν εμπορικό πόλεμο.
Η Ευρώπη είναι τώρα σαν ένα κουνέλι που το έχουν στριμώξει στη γωνία και δεν ξέρει τι να κάνει. Αν έχουμε εμπορικό πόλεμο, πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε από θέση ίσων. Δεν είμαστε ένας πιο αδύναμος εταίρος των ΗΠΑ. Το ΑΕΠ είναι ένας δείκτης, υπάρχουν πολλές πτυχές όπου η ευρωπαϊκή οικονομία αποδίδει καλύτερα. Πρέπει να είμαστε περήφανοι για το μοντέλο μας.
Η ΕΕ αποσύρει την ευθύνη στην οδηγία για την τεχνητή νοημοσύνη. Ανταποκρίνεται έτσι στην απαίτηση του αμερικανού αντιπροέδρου να μην πειράξει τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας;
Υπήρχε μεγάλη συζήτηση διότι πολλές εταιρείες ανησυχούσαν για την ευθύνη, η θέση μου ήταν να διατηρηθεί, αλλά κυρίως αμερικανικοί όμιλοι υποστήριζαν ότι είναι επικίνδυνη. Η ευρωπαϊκή αντίδραση δείχνει αδυναμία. Είναι σαν να ενδίδουμε στα λόμπι, ενδίδουμε στους Αμερικανούς πριν ακόμη λάβουμε παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ. Πολλά γίνονται από θέση αδυναμίας. Η ΕΕ πρέπει να εφαρμόσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία πιο γρήγορα, να πει στις εταιρείες «οι νόμοι DSA, DMA λένε αυτά, δεν μπορείτε να κάνετε αυτά, έχουμε μέτρο ελευθερίας του λόγου». Αν χρησιμοποιούν αλγόριθμους για παράδειγμα κατά την ΕΕ, πρέπει να αντιδράσουμε. Η Κομισιόν είπε ότι εξετάζει το ζήτημα, αλλά ο Τραμπ ξεκάθαρα χρησιμοποιεί το X για να στρεβλώσει εντελώς τις γερμανικές εκλογές.