Επιτρέπουν τα κινητά στην τάξη και κάνουν άλμα προς στην τεχνητή νοημοσύνη
Ενώ πολλά σχολεία έχουν απαγορεύσει τα smartphones, στην Εσθονία – θεωρούμενη νέα εκπαιδευτική δύναμη στην Ευρώπη – οι μαθητές καλούνται τακτικά να χρησιμοποιούν τις συσκευές τους στην τάξη και, από τον Σεπτέμβριο, θα τους δοθούν οι δικοί τους λογαριασμοί τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ).
Η μικρή χώρα της Βαλτικής, με πληθυσμό 1,4 εκατ. κατοίκων, έχει γίνει αθόρυβα η κορυφαία χώρα της Ευρώπης στο πρόγραμμα διεθνούς αξιολόγησης μαθητών «Pisa» του ΟΟΣΑ. Στην πιο πρόσφατη αξιολόγηση, το 2022, η Εσθονία κατέλαβε την πρώτη θέση στην Ευρώπη στα μαθηματικά, τις επιστήμες και τη δημιουργική σκέψη και ήταν δεύτερη στην ανάγνωση μετά την Ιρλανδία. Πρώην μέλος της ΕΣΣΔ, πλέον ξεπερνά χώρες με πολύ μεγαλύτερους πληθυσμούς και προϋπολογισμούς.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για την επιτυχία της, όμως η υιοθέτηση όλων των ψηφιακών πτυχών την ξεχωρίζει. Ενόσω άλλες χώρες περιορίζουν τη χρήση κινητών τηλεφώνων στα σχολεία, εν μέσω ανησυχιών ότι υπονομεύουν τη συγκέντρωση και την ψυχική υγεία, οι εκπαιδευτικοί στην Εσθονία ενθαρρύνουν ενεργά τους μαθητές να τα χρησιμοποιούν ως εργαλείο μάθησης.
Τώρα η βαλτική χώρα λανσάρει εθνική πρωτοβουλία, την AI Leap, που λέει ότι θα εφοδιάσει μαθητές και εκπαιδευτικούς με «εργαλεία και δεξιότητες τεχνητής νοημοσύνης παγκόσμιας κλάσης». Βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση άδειες με την OpenAI, που θα καταστήσουν την Εσθονία πεδίο δοκιμής της τεχνητής νοημοσύνης στα σχολεία. Στόχος είναι να παρέχεται δωρεάν πρόσβαση σε κορυφαία εργαλεία μάθησης AI σε 58.000 μαθητές και 5.000 εκπαιδευτικούς έως το 2027, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο με μαθητές ηλικίας 16 και 17 ετών.
«Γνωρίζω τον σκεπτικισμό και την προσοχή των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά τις οθόνες, τα κινητά τηλέφωνα και την τεχνολογία», επεσήμανε η υπουργός Παιδείας και Ερευνας της Εσθονίας, Κριστίνα Κάλας, που συμμετείχε αυτή την εβδομάδα στο Παγκόσμιο Εκπαιδευτικό Φόρουμ στο Λονδίνο. «Στην Εσθονία η κοινωνία είναι εν γένει πολύ πιο ανοιχτή και πρόθυμη στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών. Οι εκπαιδευτικοί δεν διαφέρουν».
Δεν υπάρχει απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία της Εσθονίας, διευκρίνισε. Αντίθετα, τα smartphone θεωρούνται αναπόσπαστο κομμάτι της εξαιρετικά επιτυχημένης πολιτικής ψηφιακής εκπαίδευσης της χώρας. «Δεν έχω ακούσει κανενός είδους πρόβλημα», είπε. «Εχουμε δώσει οδηγίες, ειδικά για τα μικρότερα παιδιά – κάτω των 12 και 13 ετών – ως προς το πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται ή να μη χρησιμοποιούνται τα κινητά τηλέφωνα, αλλά τα περισσότερα σχολεία έχουν ρυθμίσει τα θέματα αυτά από μόνα τους». Προσέθεσε, δε, ότι «τον Οκτώβριο θα διεξαχθούν τοπικές εκλογές», στις οποίες «οι 16χρονοι μπορούν να ψηφίσουν και δη ηλεκτρονικά μέσω των κινητών τους τηλεφώνων. Θέλουμε, συνεπώς, να τα χρησιμοποιούν για να εκπληρώνουν το καθήκον τους ως πολίτες, να συμμετέχουν στις εκλογές, να ενημερώνονται και να αναλύουν τα προγράμματα των κομμάτων».
Αντί να προσπαθήσει να αντισταθεί στις νέες τεχνολογίες, η Εσθονία τις έχει αγκαλιάσει. Το 1997 έγιναν τεράστιες επενδύσεις σε υπολογιστές και υποδομές δικτύων στο πλαίσιο του προγράμματος Tiigrihüpe (Αλμα της Τίγρης). Ολα τα σχολεία συνδέθηκαν γρήγορα με το Διαδίκτυο. Τώρα τα smartphone και η τεχνητή νοημοσύνη θεωρούνται το επόμενο βήμα.
Η Κριστίνα Κάλας μιλά για επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, που συνεπάγεται τέλος των σχολικών εργασιών στο σπίτι, αποχαιρετισμό στο μοντέλο μάθησης απομνημόνευση/επανάληψη/ εφαρμογή, καθώς και αλλαγή κατεύθυνσης στις προφορικές εξετάσεις. «Είναι επείγον», λέει. «Είτε θα εξελιχθούμε σε ταχύτερα σκεπτόμενα και υψηλότερου επιπέδου σκέψης πλάσματα, είτε η τεχνολογία θα πάρει τον έλεγχο της συνείδησής μας».