Ядровий ҳужум ортидан ракеталар: Эрон–Исроил ўртасида кескин тўқнашув
0
Эроннинг баллистик “жавоби” — юзлаб инсонлар хавотирда
Исроил Мудофаа армияси маълумотига кўра, Эрон томонидан 20 дан 30 тагача баллистик ракета отилган. Бу ракеталарнинг айримлари Исроил ҳудудига етиб борган ва портлашлар оқибатида камида 11 нафар киши тан жароҳати олган. “Magen David Adom” миллий тиббий ёрдам хизмати мамлакатнинг 10 дан ортиқ ҳудудида ракета парчалари тушгани ва жабрланувчилар борлиги ҳақида хабар берди.
Бу ракеталар ҳужуми нафақат Исроил хавфсизлигига, балки бутун минтақадаги мувозанатга салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Ҳужум бир неча тўлқинда амалга оширилгани ва ҳар бир тўлқинда турли кучдаги ракеталар қўллангани маълум қилинмоқда. Бу Эроннинг ҳужумни олдиндан пухта режалаштиргани ва аниқ тартибда амалга оширганини кўрсатади.
АҚШ–Эрон зиддиятининг янги босқичи: Ядровий иншоотлар нишонда
Мазкур воқеалар олдидан АҚШ Ҳарбий-ҳаво кучлари Эрондаги бир неча ядровий иншоотларга зарба бергани маълум қилинган эди. Ғарб ОАВ тарқатган хабарларга кўра, бу операцияда Америка томони B-2A Spirit типидаги стелс-бомбардимон самолётларидан фойдаланган. АҚШ президенти Дональд Трамп чиқиш қилиб, “Эроннинг стратегик ядровий объектлари йўқ қилинди”, деб таъкидлади.
АҚШнинг бу операцияси халқаро ҳуқуқ нуқтаи назаридан бир қанча саволларни туғдирди. Эрон Ташқи ишлар вазири Аббос Арағчи ўз баёнотида бу ҳаракатни “инсоният ва халқаро қонунларга қарши жасоратсиз, ҳужумкор ва узоқ муддатли оқибатларга эга хатти-ҳаракат” деб атади. У, шунингдек, БМТ Низоми ва халқаро нормаларга асосан Эрон ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эгалигини таъкидлади.
Эрон: “Ҳимоя қилиш — суверенитет ҳаққи”
Аббос Арағчи ўз чиқишида таъкидлашича, Эрон ўз мустақиллиги, миллий манфаатлари ва фуқароларини ҳимоя қилиш учун барча имкониятларини ишга солишга тайёр. Унинг сўзларига қараганда, АҚШнинг Эрон ядровий дастурига қарши амалга оширган зарбалари — бу нафақат бир мамлакатга қарши ҳужум, балки бутун халқаро ҳуқуқ тизимига қилинган таҳдиддир.
Минтақавий хавф ва халқаро эътирозлар
Ҳозирда халқаро ҳамжамият бу зиддиятнинг жиддийлиги ва ёмон оқибатларидан хавотирда. Бир неча Европа давлатлари ва БМТ вакиллари тинчликка чақириқ билан чиқишди. Шу билан бирга, Яқин Шарқдаги бошқа давлатлар, хусусан Саудия Арабистони, Туркия ва Катар ҳам вазиятни диққат билан кузатмоқда.
Минтақавий мутахассислар фикрига кўра, Эрон ва Исроил ўртасидаги ҳарбий қарама-қаршилик кенгайиши бутун Яқин Шарқда янги уруш алангаланишига олиб келиши мумкин. Шу боис, бу вазият фақатгина Эрон ва Исроилга тааллуқли эмас, балки халқаро миқёсдаги тинчлик ва барқарорлик учун катта хавф туғдирмоқда.
Хулоса: Икки давлат, бир ёнғин – тинчлик яна синовда
Сўнгги воқеалар Эрон–АҚШ–Исроил учбурчак зиддиятининг янада кескинлашганини намоён қилмоқда. Ядровий иншоотларга берилган зарбалар, ракеталар билан жавоб қайтарилиши, тинч аҳоли жабр кўраётгани – буларнинг барчаси халқаро ҳамжамият олдида муҳим саволни қўяди: тинчликни сақлаб қолиш учун нима қилиш мумкин?
Ҳозирча вазият кескин. Аммо ҳар қандай уруш ва ҳарбий ҳаракатнинг ортидан тинч аҳолининг азоби келади. Шу сабаб, ҳеч бўлмаса ҳозирги куннинг раҳбарлари ақл ва дипломатияни танлаши — инсониятнинг келажаги учун умид оташини ўчирмасликка ёрдам бериши мумкин.