Bratimljenje Beograda po istoj etničkoj osnovi

Delegacija Grada Beograda, na čelu za zamenikom gradonačelnika Goranom Vesićem, neće u Severnoj Mitrovici, kako je bilo planirano, potpisati Povelju o bratimljenju sa tom opštinom. U tome su ga sprečili granični službenici koji su Vesića sa ostatkom delegacije vratili sa Jarinja, prelaza između Kosova i Srbije. 

Ovim povodom, do zaključenja teksta, kosovske vlasti se nisu izjasnile te nije ni poznato šta je razlog zbog kog Vesić nije mogao da uđe na Kosovo.

Vesić je nedavno najavio bratimljenje Beograda sa „Kosovskom Mitrovicom“, iako taj toponim više ne postoji, s obzirom da je Kosovska Mitrovica još 2008. godine zakonom podeljena na dve opštine: Severnu Mitrovicu, sa većinski srpskim stanovništvom i Južnu Mitrovicu, sa albanskom većinom.

Planirano bratimljenje sa gradom na Kosovu trebalo je da usledi mesec dana nakon što su čelnici Beograda potpisali isti sporazum sa Banjalukom, gradom u Republici Srpskoj u Bosni i Hercegovini.

Koja je svrha bratimljenja?

Plan bratimljenja Beograda sa Severnom Mitrovicom Dušan Spasojević, docent na beogradskom Fakultetu političkih nauka (FPN), uopšte ne vidi kao povezivanje gradova već kao neku vrstu „naopake logike“.

U tom pobratimstvu se, kaže on za Radio Slobodna Evropa (RSE), zapravo prepoznaje ideja „stvaranja nekih specijalnih i paralelnih odnosa, koji imaju za cilj povezivanje srpskog naroda, a ne povezivanje gradova kao takvih.“

A o tome kakvu poruku šalje namera beogradskih vlasti o bratimljenju sa Severnom Mitrovicom, Spasojević kaže:

„To je, zapravo, neka soft verzija Velike Srbije u 21. veku.“

Aleksandar Popov, čelnik novosadskog nevladinog Centra za regionalizam, nije iznenađen što je zamenik beogradskog gradonačelnika Banjaluku i Severnu Mitrovicu označio kao srpske gradove, a Beograd kao glavni grad svih Srba.

“Ova varijanta bratimljenja gradova na ovaj način kako je predloženo potpuno obesmišljava celu tu ideju jer ona ide u pravcu da se bratimljenjem gradova koji imaju ožiljke doprinosi pomirenju, da se uspostavljaju nove veze, da se građani međusobno bolje upoznaju i time prevazilaze stereotipije jednih o drugima.

Međutim, ovo što je sada predložio Goran Vesić potpuno je besmisleno jer bratimiti se sa gradovima, posebno Banjalukom, koju on zove srpskim gradom – to nema ni takav smisao ni takvu ulogu”, ocenjuje Popov za Radio Slobodna Evropa.

RSE je pitanja o bratimljenju gradova uputio i na kabinet zamenika gradonačelnika Beograda, međutim odgovori nisu stigli do zaključenja ovog teksta.

Beograd ima povelju o saradnji, odnosno, specijalne i prijateljske veze sa 35 gradova širom sveta.

Glavni grad Srbije pobratimljen je sa Šangajem, Ljubljanom, Krfom, Čikagom i Koventrijem, a, kako je u oktobru Tanjugu izjavio Vesić, do kraja godine toj porodici biće pridodati i Brisel i Sankt Peterburg.

Podrška bratimljenju Beograda i Ljubljane

Kakvo je Vesićevo objašnjenje?

Pre nešto manje od mesec dana, 26. oktobra, u Beogradu je potpisana Povelja o bratimljenju glavnog grada Srbije sa Banjalukom, glavnim gradom bosanskohercegovačkog entiteta Republike Srpske, što je Skupština Beograda podržala dva dana kasnije.

Zamenik beogradskog gradonačelnika Goran Vesić je tom prilikom kazao da je „Beograd glavni grad svih Srba“, što je ponovio i tadašnji prvi čovek Banjaluke Igor Radojičić.

Vesić je takođe tada najavio da će povelja o bratimljenju Beograda i „Kosovske Mitrovice“ biti potpisana 23. novembra i objasnio da na taj način vlasti u Beogradu pokazuju da grad želi da pomaže „svim srpskim gradovima“.

Prema rečima Dragana Đukanovića iz beogradskog nevladinog Centra za spoljnu politiku, bratimljenje Beograda i Banjaluke otežava komunikaciju između Srbije i BiH.

„Mislim da to na ovaj način samo ugrožava puno uspostavljanje poverenja, pa i dobrosusedskih odnosa između Sarajeva i Beograda“, kaže on za RSE.

Zvaničnici Srbije nikada se nisu jasno ogradili od čelnika Republike Srpske Milorada Dodika koji je svako malo javno iznosio ideju o ujedinjavanju Republike Srpske sa Srbijom.

Primera radi, kako je preneo RSE, pre tri godine na svečanoj akademiji povodom Dana Republike Srpske, u prisustvu tadašnjeg predsednika Srbije Tomislava Nikolića, Dodik je ponovio svoju ideju o ujedinjavanju Republike Srpske sa Srbijom, a Nikolić se toj ideji ne samo nije suprotstavio nego je i rekao da „brat Mile“, kako je nazivao Dodika, otvoreno govori „o našim najintimnijim i najskrivenijim željama i idejama“.

Pojedini političari otišli su i dalje.

Vulinove teze o borbi za ujedinjenje

U nedavnom intervjuu srpskom magazinu Pečat, kako je izvestio RSE, ministar Aleksandar Vulin je rekao je da je zadatak njegove generacije političara nastavak borbe za ujedinjenje svih Srba u jedinstvenu državnu i političku zajednicu koje mora biti sprovedeno mirnim putem.

To ne mora nužno da znači, dodao je Vulin, promenu granica, niti sve mora da postane jedna država. To znači da Srbi moraju pronaći institucionalni mehanizam svog povezivanja i objedinjavanja.

Vulin, donedavno ministar odbrane, koji je u novoj vladi preuzeo resor policije, viđen je u javnosti nekoliko puta sa maskom na kojoj piše „Srbija i Republika Srpska“, a pre četiri godine, dok je bio ministar za rad, izjavio je za agenciju Tanjug da je Banjaluka glavni grad „međunarodno priznatog entiteta, nastalog kao posledica Dejtonskog sporazuma“.

Zajednički praznik, Dan srpskog jedinstva

A o daljoj konvergenciji vlasti u Banjaluci i Beogradu svedoči i to što su dve vlade ove godine odlučile da uvedu zajednički praznik - 15. septembar, kao Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave, u znak sećanja na dan kada je pre više od jednog veka u Prvom svetskom ratu probijen Solunski front.

Milorad Dodik, kao srpski član Predsedništva BiH, rekao je tokom svečane akademije u Banjaluci povodom tog praznika da je obeležavanje Dana srpskog jedinstva jedinstveno s težnjom da Republika Srpska i Srbija budu jedna država, gradeći sigurnost i budućnost celog regiona.

Niko se od prisutnih zvaničnika Srbije, među kojima je bio i ministar Aleksandar Vulin, nije ogradio od te Dodikove težnje.

Bratimljenje gradova u Evropi

A šta je stvarni smisao bratimljenja gradova najbolje pokazuje praksa promovisana posle Drugog svetskog rata, čiji je cilj bio pomirenje zaraćenih evropskih nacija.

Kao što je pre osam godina podsetio britanski Guardian, “ideja je bila jednostavna: unaprediti loše odnose između Francuske, Nemačke i Velike Britanije. Pronađete gradove koji su stradali tokom ratova i pobratimite ih, a zatim podstaknete ljude iz tih mesta da se sastaju, upoznanju, mešaju i neguju prijateljstvo i razumevanje”.

Tako su nemački Drezden (Dresden) i britanski Koventri (Coventry), gradovi koji su doživeli teško bombardovanje tokom Drugog svetskog rata, neposredno po njegovom završetku postali gradovi-blizanci (twin towns).