Κοροναϊός και θάνατοι – Σε αναμονή οι υγειονομικοί για το προφίλ νοσηρότητας της Ομικρον
Αυξημένη νοσηρότητα της παραλλαγής Δέλτα, ελλείψεις στο σύστημα υγείας, καθυστερήσεις στον εμβολιασμό ιδίως σε άτομα με συνοδές παθήσεις, αλλά και διαφορές στην ποιότητα των υπηρεσιών υγείας, οδηγούν σε αυξημένο αριθμό θανάτων από κοροναϊό τις τελευταίες ημέρες.
Παρά το γεγονός ότι οι επιστήμονες τονίζουν πως τα χιλιάδες κρούσματα της παραλλαγής Ομικρον είναι σχετικά ήπια, βλέπουμε καθημερινά να καταλήγουν δεκάδες ασθενείς. Μόλις χθες είχαμε 80 νεκρούς, ένας αριθμός που σχεδόν κάθε ημέρα κινείται σ’ αυτά τα επίπεδα.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι το ερώτημα που τίθεται συνεχώς.
Οι υγειονομικοί βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής μέχρι να επικρατήσει η παραλλαγή Όμικρον, ώστε να διαπιστωθεί αν τελικά αυτή η παραλλαγή θα είναι ηπιότερη από τα προηγούμενα στελέχη του ιού, καθώς τα μέχρι τώρα δείγματα αφορούν πληθυσμούς μικρότερης ηλικίας και με λιγότερα συνοδά νοσήματα, όπως έχουν καταγράψει μελέτες από τη Νότιο Αφρική και τη Μ. Βρετανία.
Για την αυξημένη θνησιμότητα που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες μιλούν τέσσερις ειδικοί, επισημαίνοντας τόσο τις ιδιαιτερότητες των παραλλαγών του ιού, όσο και τα προβλήματα που εντοπίζονται στο σύστημα υγείας της χώρας, συνολικά.
Επικρατεί ακόμη η Δέλτα
Η επίκουρη καθηγήτρια Παθολογίας ΕΚΠΑ, Λοιμωξιολόγος Γαρυφαλιά Πουλάκου, επισημαίνει ότι οι θάνατοι οφείλονται σε επιπλοκές της νόσου οι οποίες παρατηρούνται τουλάχιστον 15 ημέρες μετά την αρχική νόσηση, γεγονός που σημαίνει ότι ακόμη αφορούν περιστατικά που είχαν προσβληθεί από την παραλλαγή Δέλτα, διευκρινίζοντας ότι τα βαριά περιστατικά οδηγούνται στις ΜΕΘ και κάποια από αυτά καταλήγουν εκεί. «Τα περιστατικά που νοσηλεύονται τώρα σε κοινούς θαλάμους, είναι τουλάχιστον κατά 50% περιστατικά που έχουν μολυνθεί από την παραλλαγή Δέλτα, η οποία προκαλεί σοβαρή νόσο. Κάποια από τα περιστατικά αυτά οδηγούνται στην εντατική και με αυτόν τον τρόπο η Δέλτα συντηρεί την αυξημένη θνησιμότητα.
Σε ότι αφορά τις συνθήκες νοσηλείας, αυτές τις μέρες έχουμε αυξημένη προσέλευση στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων. Δεν υπάρχουν όμως ελλείψεις κλινών. Υπήρξε μια αύξηση της τάξης του 30% στις νοσηλείες και του 8-10% στις ΜΕΘ, όμως με τις παρεμβάσεις που έγιναν, απορροφήθηκαν τα περιστατικά αυτά από το σύστημα υγείας.
Τις επόμενες εβδομάδες θα δούμε τι δυσκολίες θα αντιμετωπίσουμε καθώς η Όμικρον περιγράφεται ως ελαφρότερη, όμως είναι μεταδοτικότερη. Έτσι, καθώς σε απόλυτους αριθμούς τα περιστατικά μόλυνσης θα είναι περισσότερα, αναλογικά περιμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί η νοσηλεία. Γιατί ο όγκος του νέου κύματος θα δείξει πόσο «αθώα» είναι η νέα παραλλαγή. Είναι σημαντικό να δούμε τις επιπτώσεις της, καθώς τα δεδομένα που έχουμε μέχρι στιγμής αφορούν ένα πληθυσμό με χαμηλότερο μέσο όρο ηλικίας. Νεότερα στοιχεία περιμένουμε από τις ΗΠΑ όπου υπάρχει σημαντικός πληθυσμός με μεταβολικό σύνδρομο, έναν από τους πολύ κρίσιμους παράγοντες για την έκβαση της νόσου.
Πάντως οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το 86% όσων καταλήγουν είναι ανεμβολίαστοι και μόνο το 14% των θανάτων αφορά περιστατικά με σοβαρά συνοδά νοσήματα».
Διαφορά στην ποιότητα των υπηρεσιών
Στην ίδια κατεύθυνση, ο τ. πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Λοιμώξεων και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων Παναγιώτης Γαργαλιάνος σημείωσε πως το ζήτημα των θανάτων είναι πολυπαραγοντικό και παρέθεσε μια σειρά παραμέτρων που θα μπορούσαν να εξηγήσουν το γιατί. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, χρειάζεται να γνωρίζουμε την ηλικία, τις συνοδές παθήσεις, την κατάστασή του από πλευράς εμβολιασμού, τον χρόνο προσέλευσης στο νοσοκομείο, αλλά και την κλινική κατάσταση κατά το χρόνο εισαγωγής στο νοσοκομείο – δείχνοντας με την τελευταία παράμετρο τις ελλείψεις στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Πρόσθεσε όμως και ότι «οι Μονάδες και οι Κλινικές δεν είναι ίδιες σε ότι αφορά την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών», υποδεικνύοντας και τις παθογένειες στη δευτεροβάθμια (νοσοκομειακή) περίθαλψη. Εξήγησε ότι έχει σημασία σε τι κατάσταση έφτασε ο ασθενής στο νοσοκομείο, τι αγωγή του είχε χορηγηθεί μέχρι να φτάσει εκεί, τι άλλα προβλήματα υγείας είχε και πόσο η κατάσταση και η ηλικία του ήταν επιβαρυντικοί παράγοντες.
«Τα περιστατικά που καταλήγουν όμως σήμερα», σημείωσε, «είναι περιστατικά που εισήχθησαν πριν ένα – δύο μήνες, είναι περιστατικά Δέλτα. Και για να δούμε τις επιπτώσεις της Όμικρον, θα πρέπει να περιμένουμε το λιγότερο ένα δεκαπενθήμερο».
Μέχρι τότε, οι ασθενείς που προσβάλλονται από κοροναϊό, θα πρέπει σύμφωνα με τον κ. Γαργαλιάνο να επικοινωνούν αμέσως με γιατρό, ιδίως αν έχουν συμπτώματα, έχουν παράλληλα κάποια άλλη πάθηση και δεν είναι και εμβολιασμένοι. Και να σπεύδουν στο νοσοκομείο, αν αντιμετωπίσουν προβλήματα δύσπνοιας, βήχα ή πυρετό.
Αναμονή για να επικρατήσει η Όμικρον
Ο πνευμονολόγος, επιμελητής Α’ στο νοσοκομείο Σωτηρία Γιώργος Χειλάς από την πλευρά του, τόνισε ότι τα περιστατικά θανάτων δεν είναι αυξημένα σε σχέση με τα όσα γνωρίζουμε για την παραλλαγή Δέλτα η οποία είναι αυτή που επικρατεί στους νοσηλευόμενους στα νοσοκομεία. «Χρειάζεται να περιμένουμε ακόμη, το λιγότερο μια με δύο εβδομάδες για την έκβαση των περιστατικών με την παραλλαγή Δέλτα.
Για την Όμικρον, που έχουμε 35.000 νέες διαγνώσεις την ημέρα, όμως οι νοσηλείες είναι ακόμη στο 10% των νοσηλευομένων. Ήδη γνωρίζουμε ότι προκαλεί 70-90% λιγότερες νοσηλείες από τα προηγούμενα στελέχη, σε ένα πληθυσμό εμβολιασμένο. Όταν λοιπόν επικρατήσει η παραλλαγή αυτή, θα διαπιστώσουμε τι είδους νοσηλεία χρειάζεται, δεδομένου ότι ο εμβολιασμός συμβάλλει καθοριστικά στην έκβαση της νόσου».
Αύξηση θνησιμότητας 5% από κακές υπηρεσίες
Στις παθογένειες του συστήματος υγείας της χώρας, αποδίδονται οι θάνατοι από κοροναϊό, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ), νευροχειρουργό Παναγιώτη Παπανικολάου, ο οποίος υπογράμμισε ότι:
- η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη χώρα μας είναι ανύπαρκτη, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να φτάνουν στα νοσοκομεία σε πολύ άσχημη κατάσταση,
- στα νοσοκομεία, δέχονται υπηρεσίες από γιατρούς άλλων άσχετων ειδικοτήτων, εξαιτίας της υποστελέχωσης,
- πολλοί διασωληνώνονται εκτός εντατικής και πεθαίνουν πριν βρουν κρεβάτι σε ΜΕΘ, ενώ παράλληλα,
- η ιχνηλάτηση και επιδημιολογική επιτήρηση είναι πρακτικά ανύπαρκτη.
«Όλα αυτά, συνιστούν μια περίθαλψη προβληματική, κάτι το οποίο έχει επισημανθεί ήδη από τη μελέτη Λύτρα-Τσιόδρα», σημείωσε ο κ. Παπανικολάου, ενώ υπογράμμισε ότι ακόμη οι νοσηλείες αφορούν περιστατικά Δέλτα και θα πρέπει να περιμένουμε άλλο ένα 15θήμερο για να διαπιστώσουμε τις επιπτώσεις της παραλλαγής Όμικρον. Πρόσθεσε πως «ήδη στη Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ οι νοσηλείες αυξάνονται ταχύτατα. Στις ΗΠΑ οι νοσηλευόμενοι φτάνουν τις 140.000, αριθμός – ρεκόρ από την αρχή της πανδημίας, παρά τα πολύ αυστηρά κριτήρια που ισχύουν εκεί για τις εισαγωγές.
Όμως, πέρα από τα χαρακτηριστικά των ασθενών, το επίπεδο των υπηρεσιών υγείας ή η ανεπάρκειά τους, μπορεί να αυξήσει τη θνησιμότητα από 1% ή ακόμη και να ξεπεράσει το 5% ανάλογα με τις παραλλαγές του ιού».
Στο σημείο αυτό, εξήγησε ότι οι ασθενείς ακόμη και στις πιο ήπιες περιπτώσεις χρειάζονται σωστή ενυδάτωση κάτι το οποίο δεν μπορεί να συμβεί χωρίς ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, αφού δεν υπάρχουν οι συγγενείς να υποστηρίζουν το σύστημα υγείας. Όσο για την οξυγόνωση, όλα τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν προβλήματα στην ταυτόχρονη κάλυψη των ασθενών με επαρκείς ποσότητες οξυγόνου, λόγω των περιορισμένων υποδομών.