O «πόλεμος» για τον αγωγό αερίου MidCat καλά κρατεί
Η διαφωνία ανάμεσα σε Ισπανία και Γαλλία για την χρησιμότητα του Midi Catalonia συνεχίζεται ακόμη κι αν η κατασκευή του έχει μείνει σε πολύ αρχικό στάδιο. Ξεκίνησε το 2013 από τη βορειοϊσπανική πόλη Μορτορέλ και σύμφωνα με τα σχέδια θα φτάσει μέχρι τη νοτιοανατολική γαλλική κοινότητα Μπαρμπάιρα, μια απόσταση 300 χιλιομέτρων. Μόλις 86 χιλιόμετρα κατάφεραν να κατασκευάσουν οι μηχανικοί από την ισπανική πλευρά. Μετά τέλος, γιατί το 2019 το Παρίσι, αλλά και η Μαδρίτη και οι Βρυξέλλες εξέφρασαν αμφιβολίες για την οικονομική βιωσιμότητά του αγωγού. Όλα αυτά μέχρι πριν να ξεκινήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το πρότζεκτ ξαναήρθε στην ημερήσια διάταξη με την Ισπανία να αλλάζει άποψη, αλλά τη Γαλλία να στυλώνει τα πόδια της.
Στην Ισπανία ένας στους τρεις τερματικούς LNG εντός ΕΕ
Η επίσκεψη του καγκελάριου Σολτς στην Ισπανία φέρνει και πάλι στο προσκήνιο αυτήν τη διαμάχη, με την Γερμανία να παίρνει την πλευρά των Ισπανών. Οι δύο κυβερνήσεις αυξάνουν τις πιέσεις για να πείσουν τη Γαλλία ότι η ολοκλήρωση του Midcat, ενός ευρωπαϊκού αγωγού φυσικού αερίου Νότου-Βορρά μέσω των Πυρηναίων, έχει νόημα.
Μέχρι τώρα ο πρόεδρος Μακρόν απέρριπτε το πρότζεκτ με το επιχείρημα ότι δεν είναι οικονομικά αποδοτικό και περιβαλλοντικά εφαρμόσιμο. O αγωγός θα μεταφέρει, εάν και όταν ολοκληρωθεί, LNG από τις ισπανικές εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την κεντρική Ευρώπη – και τη Γερμανία. «Ο αγωγός θα συνεισφέρει σημαντικά στη χαλάρωση της κατάστασης του εφοδιασμού», είναι η θέση του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς. «Το Βερολίνο και η Μαδρίτη συμφωνούν ότι χρειαζόμαστε περισσότερα ευρωπαϊκά δίκτυα για ενέργεια – είτε πρόκειται για φυσικό αέριο είτε για ηλεκτρική ενέργεια», επιβεβαιώνουν και διπλωμάτες στη Μαδρίτη.
Ο αγωγός Midcat είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα της γερμανοϊσπανικής κυβερνητικής διάσκεψης κορυφής που γίνεται στην πόλη Λα Κορούνια στον Ατλαντικό. Όχι πολύ μακριά από την πόλη βρίσκεται το λιμάνι του Μουγκάρντος, που είναι ένας από του 6 μεγάλους τερματικούς φυσικού αερίου που διαθέτει η Ισπανία, ενώ η Γερμανία δεν έχει μέχρι σήμερα κανένα.
Στους τερματικούς σταθμούς ελλιμενίζονται γιγαντιαία δεξαμενόπλοια γεμάτα με υγροποιημένο φυσικό αέριο, το οποίο στην περίπτωση της Ισπανίας προέρχεται κυρίως από τις ΗΠΑ, την Αλγερία και τη Νιγηρία. Στα εργοστάσια, το υγροποιημένο αέριο μετατρέπεται ξανά σε φυσικό αέριο. Το 2023, η Ισπανία θέλει να θέσει σε λειτουργία έναν έβδομο τερματικό σταθμό αερίου στο λιμάνι της βόρειας ισπανικής πόλης Χιχόν στον Ατλαντικό. Σύμφωνα με τον διαχειριστή Enagas, μόνο από την Χιχόν μπορούν να διακινηθούν κάθε χρόνο 100 «σούπερ τάνκερ», το φορτίο LNG των οποίων αντιστοιχεί σε οκτώ δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου – σχεδόν το 15% της ποσότητας που έρρεε μέσω του αγωγού Nord Stream 1 από Ρωσία προς Γερμανία. «Διαθέτουμε τις μεγαλύτερες υποδομές φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ευρώπη» λέει με υπερηφάνεια o Πέδρο Σάντσες., “η Ισπανία διαθέτει το 30% όλων των δυνατοτήτων μέσα στην ΕΕ καλώντας τη Γερμανία κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες με προβλήματα εφοδιασμού σε φυσικό αέριο να χρησιμοποιήσουν αυτές τις δυνατότητες καθώς τα ισπανικά εργοστάσια δεν αξιοποιούνται πλήρως. Η Ισπανίδα υπουργός Ενέργειας Τερέζα Ριμπέρα δηλώνει από την πλευρά της ότι η χώρα θέλει να βοηθήσει στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού. Μάλιστα ο Σάντσες μπορεί να φανταστεί την χώρα ως πύλη για το LNG, “να γίνει εξαγωγικός κόμβος για υγροποιημένο αέριο και να μεταμορφωθεί σε εναλλακτική για το ρωσικό φυσικό αέριο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες”.
«Σαν κατσίκες των Πυρηναίων»
Αυτό ακούγεται βέβαια δελεαστικό, αλλά στην πράξη υπάρχουν ακόμη μερικά προβλήματα που πρέπει να ξεπεραστούν. Για παράδειγμα: Πώς φτάνει το φυσικό αέριο από τους ισπανικούς τερματικούς σταθμούς στην Κεντρική Ευρώπη; Διότι με το σχέδιο ολοκλήρωσης του αγωγού Νότου-Βορρά από την Ισπανία στη Γαλλία και τη σύνδεσή του εκεί με το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου μεγάλων αποστάσεων, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί μετά την άρνηση της Γαλλίας να συνεργαστεί.
Η επιχειρηματολογία Μακρόν; «Δεν χρειαζόμαστε νέες συνδέσεις φυσικού αερίου», δήλωσε μετά τις συνομιλίες με τον καγκελάριο της Γερμανίας Σολτς τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Δύο μικρότεροι αγωγοί που υπάρχουν ήδη μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας δεν έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους ακόμη και τώρα, μήνες μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις συνεπαγόμενες ελλείψεις φυσικού αερίου. Επιπλέον, θα χρειαστούν χρόνια μέχρι να είναι έτοιμος ένας νέος αγωγός στα Πυρηναία».
Χθες, παραμονή της επίσκεψης Σολτς στην Ισπανία, ο Γάλλος πρόεδρος βρέθηκε και πάλι στο Βερολίνο. Για το περιεχόμενο της συνάντησή τους, εκτός από μια φωτογραφία με τον Μακρόν με ζεστό ζιβάνγκο και τον Σολτς κανονικά με κουστούμι και γραβάτα, δεν έγινε τίποτα γνωστό, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι εθίγη και το θέμα του αγωγού. Εν ολίγοις: Η υπόθεση ότι ο MidCat θα μπορούσε να λύσει βραχυπρόθεσμα τα τρέχοντα προβλήματα φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι «απολύτως λανθασμένη», εξηγεί ο Μακρόν. «Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να χοροπηδάμε σαν κατσίκες των Πυρηναίων για αυτό το θέμα». Αλλά κατά τα άλλα ο Μακρόν είναι έτοιμος για διάλογο.
Ούτε ο καγκελάριος Σολτς ούτε ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Σάντσεθ έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να τον πείσουν για τη σημασία του MidCat.
Ο Μακρόν κάνοντας χρήση των διπλωματικών του ικανοτήτων πάντα λέει ότι αν υπάρχουν νέα επιχειρήματα, είναι αρκετά έτοιμος να αναθεωρήσει τη γνώμη του. Άρα η πόρτα για μια συμφωνία δεν είναι ερμητικά κλειστή. Ή, όπως η Ισπανίδα υπουργός Ενέργειας Ριμπέρα λέει: «Ο MidCat δεν έχει ακόμη ενταφιαστεί». Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε ποια επιχειρήματα θα χρησιμοποιήσουν Βερολίνο και Μαδρίτη για να ξεπεράσουν την αντίσταση από το Παρίσι.
Πάντως, από τις σημερινές διεργασίες προκύπτει ότι Ισπανία και Γερμανία συνεχίζουν να εμμένουν στην κατασκευή του αγωγού μέσω των Πυρηναίων αψηφώντας τις γαλλικές αντιδράσεις. Το επιχείρημα που διατυπώνεται όλο και περισσότερο είναι ότι η κατασκευή του MidCat θα μπορούσε να είναι κερδοφόρα εντελώς ανεξάρτητα από το φυσικό αέριο. Για παράδειγμα, για ένα πράσινο μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα με τη ροή πράσινου υδρογόνου μέσω του αγωγού. Η προοπτική του υδρογόνου θα πρέπει επίσης να διευκολύνει τη χρηματοδότηση της ΕΕ για ένα έργο δισεκατομμυρίων ευρώ.
Υπάρχουν και υπαινιγμοί, που ακούγονται όλο και πιο δυνατά ότι η Ισπανία θα μπορούσε, αν χρειαστεί, να δικτυωθεί με τη μεσογειακή γείτονα Ιταλία αντί με τη Γαλλία; Πάντως στην μακροσκελέστατη συνέντευξη στη σημερινή Frankfurter Allgemeine Zeitung και στην ερώτηση πώς θα μπορέσει να πείσει τη Γαλλία, ο Ισπανός πρωθυπουργός περιορίζεται σε δεδομένα. «Τον Ιούλιο του 2018 ο Εμανουέλ Μακρόν ανέλαβε δημόσια γραπτή δέσμευση να προωθήσει την επέκταση του δικτύου ηλεκτρισμού και ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό συνέβη στη Σύνοδο Κορυφής για το Ενεργειακό Δίκτυο στη Λισαβόνα, όπου η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή -όπως και πριν στη Μαδρίτη το 2015- συζήτησαν για την καλύτερη σύνδεση της Ιβηρικής Χερσονήσου με την υπόλοιπη ΕΕ. Μέχρι το 2020, θα έπρεπει να επιτευχθεί ένας βαθμός διασύνδεσης κατά 10%. Αλλά μέχρι στιγμής είναι κάτω από 5%, αν και μέχρι το 2030 θα έπρεπε να είναι 15%».
Deutsche Welle
Ραλφ Σούλτσε DW / FAZ
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου