Λαζάνια

To είπε πριν από λίγες ημέρες ο βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρο, αντικρίζοντας μερικούς άνδρες να απομακρύνουν από την Place du Luxembourg ένα άγαλμα 200 κιλών που είχαν γκρεμίσει διαδηλωτές στη διάρκεια μιας αγροτικής κινητοποίησης: «Οι αγρότες είναι αντιμέτωποι με λαζάνια από διάφορα προβλήματα», όπως κυμαινόμενες τιμές, υψηλά κόστη, πολύπλοκη νομοθεσία και αθέμιτος ανταγωνισμός, «και πρέπει να βρούμε τρόπο να τα βάλουμε σε τάξη».

Η λέξη «λαζάνια» έχει ενδιαφέρον. Προφανώς επελέγη επειδή η κοινωνική τάξη στην οποία αναφέρεται έχει σχέση με το πιάτο μας. Επιπλέον, προσφέρει από μόνη της το κλειδί για την επίλυση των προβλημάτων αυτής της τάξης. Οπως δηλαδή τα προβλήματα αυτά έχουν συσσωρευτεί το ένα πάνω στο άλλο σαν στρώματα από μακαρόνια, έτσι και τα μέτρα που ανακοινώνουν οι Βρυξέλλες και οι εθνικές κυβερνήσεις αποσκοπούν στο να κονταίνει ο πύργος κάθε μέρα και περισσότερο. Πρώτα δόθηκε στους αγρότες μια πρόσκαιρη εξαίρεση από την υποχρέωση να διαθέτουν μέρος της γης τους για την προστασία της βιοποικιλότητας. Υστερα περιορίστηκε η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού σε προϊόντα που εισάγονται από την Ουκρανία και έχουν ως αποτέλεσμα την πτώση των τιμών. Και τέλος ήρθαν τα πιο γενναιόδωρα μέτρα απ’ όλα: η απόσυρση της απόφασης να μειωθεί στο μισό η χρήση εντομοκτόνων και η αναθεώρηση του στόχου να μειωθούν οι ρυπογόνες εκπομπές.

Ο φόβος των τρακτέρ, και της Ακροδεξιάς που τα εκμεταλλεύεται, οδήγησε έτσι σε εγκατάλειψη ενός μεγάλου μέρους του ευρωπαϊκού Green Deal. «Το μήνυμα προς όποιο λόμπι δεν συμφωνεί με μια προωθούμενη αλλαγή είναι σαφές», λέει ο Αριελ Μπρίνερ, διευθυντής της οικολογικής οργάνωσης NGO Birdlife Europe. «Αν το πολιτικό σύστημα οδεύει σε μια κατεύθυνση που δεν σ’ αρέσει, κάν’ τα μαντάρα και θα πετύχεις τον στόχο σου».

Το κακό είναι ότι ακόμη και μετά τις παραχωρήσεις, η οργή των αγροτών δεν φαίνεται να κοπάζει. Εκατοντάδες τρακτέρ έκαναν χθες αισθητή την παρουσία τους στην Αμβέρσα. Αύριο οι αγρότες θα αποκλείσουν τη Ρώμη. Και στην Αθήνα, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να εκνευριστούν οι αγρότες από τη δήλωση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρη Αυγενάκη ότι βλέπει «δυνατότητα αποκλιμάκωσης των κινητοποιήσεων» και να τα τινάξουν όλα στον αέρα.

Ισως τελικά τα λαζάνια να περιγράφουν τα προβλήματα όχι μόνο των αγροτών, αλλά και της κυβέρνησης. Συσσωρεύει κι εκείνη συγκρούσεις (ομόφυλα ζευγάρια, μη κρατικά πανεπιστήμια, αγροτικό ζήτημα, αλλαγές στη δικαιοσύνη) και αν μία της ξεφύγει, μπορεί να παρασύρει και τις υπόλοιπες. Η ειρωνεία είναι πως την πιο έντονη αντίδραση τη φοβάται στο μέτωπο όπου η μεταρρύθμιση που προωθεί θα περάσει πιο εύκολα: για κάποιον ακατανόητο λόγο, δηλαδή, το Μαξίμου αγωνιά για το πότε θα μιλήσει, τι θα πει και σε τι τόνους θα κινηθεί ο Αντώνης Σαμαράς για το νομοσχέδιο που αφορά τα ομόφυλα ζευγάρια.

Ειλικρινά: τι σημασία έχει;