Το δημογραφικό απειλεί την Ιταλία

Η Ιταλία φαίνεται ότι έχει το μεγαλύτερο δημογραφικό πρόβλημα στην Ευρώπη, μεγαλύτερο και από αυτό της Ελλάδας, αφού οι γεννήσεις μειώνονται συνεχώς και ο μέσος όρος της ηλικίας αυξάνεται στο υψηλότερο επίπεδο όλης της ΕΕ. Οι εξελίξεις αυτές προκαλούν μεγάλες προκλήσεις και για την οικονομία, αφού δημιουργούν πιέσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και αποτελούν απειλή για τις συντάξεις.

Την ίδια στιγμή, η χώρα που έχει μεγάλο χρέος (137% ως ποσοστό επί του ΑΕΠ) δεν διαθέτει τον δημοσιονομικό χώρο για να επιδοτήσει όσο θα ήθελε νέες γεννήσεις σε μια προσπάθεια να αναστραφεί το αρνητικό αυτό κλίμα.

Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί

Για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους οι γυναίκες στη χώρα κάνουν κατά μέσο όρο το πρώτο τους παιδί σε ηλικία 32 ετών, μεγαλύτερη από όσο παλαιότερα, γεγονός που μειώνει τις ευκαιρίες για να κάνουν στη συνέχεια περισσότερα, λένε οι ειδικοί.

Ο μέσος όρος του πληθυσμού στην Ιταλία έχει ξεπεράσει τα 48 έτη, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ενώ από κοντά ακολουθούν Πορτογαλία, Βουλγαρία και Ελλάδα με περίπου 46 έτη μέσο όρο ηλικίας. Ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι τα 44,5 έτη. Επιπλέον, μαζί με την Πορτογαλία, η Ιταλία έχει με 24% το υψηλότερο ποσοστό κατοίκων με ηλικία άνω των 65 ετών. Πρόκειται ουσιαστικά για τον έναν στους τέσσερις κατοίκους. Επίσης το 7,6% του πληθυσμού στην Ιταλία έχει ηλικία άνω των 80 ετών, από 3,3% το 1991. Το ποσοστό αυτό στην Ελλάδα ανέρχεται σε 7,1% σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για τον Ιανουάριο του 2023.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι ο μέσος όρος στη γήρανση του πληθυσμού αυξάνεται διαρκώς, λόγω μείωσης των γεννήσεων. Σε μια χώρα με πληθυσμό λίγο κάτω από τα 59 εκατομμύρια, οι γεννήσεις στην Ιταλία υποχώρησαν σε νέα επίπεδα το 2023 καταγράφοντας τη 15η συνεχή ετήσια μείωση. Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της χώρας (ISTAT), πέρυσι καταγράφηκαν 379.000 γεννήσεις, σημειώνοντας πτώση 3,6% από το 2022. Πρόκειται για μείωση της τάξης του 34,2% από το 2008 που ήταν η τελευταία χρονιά που στην Ιταλία καταγράφηκε αύξηση των γεννήσεων. Το 2023 γεννήθηκαν κατά μέσο όρο 1,2 παιδιά ανά γυναίκα, ενώ για να παραμείνει σταθερός ο αριθμός του πληθυσμού πρέπει να γεννιούνται 2,1 παιδιά ανά γυναίκα. Το 2023 καταγράφηκαν επίσης στη χώρα 661.000 θάνατοι. Το μέσο προσδόκιμο ζωής στην Ιταλία έχει φτάσει τα 83,1 χρόνια.

Μείωση του πληθυσμού

Σύμφωνα με την ISTAT, μέσα στα επόμενα 25 χρόνια η μείωση του πληθυσμού στη χώρα αναμένεται να φτάσει το 10%, με τον συνολικό αριθμό να διαμορφώνεται σε περίπου 54,5 εκατομμύρια.

Ο συνολικός πληθυσμός της Ιταλίας μειώθηκε κατά 7.000 άτομα παρά τους 282.000 περισσότερους θανάτους από τις γεννήσεις, λόγω κυρίως της εισροής μεταναστών, αλλά και της επιστροφής Ιταλών οι οποίοι ζούσαν σε άλλες χώρες. Πλέον στην Ιταλία ζουν 5,3 εκατομμύρια ξένοι, που αναλογούν σε ποσοστό σχεδόν 9% στον συνολικό πληθυσμό. Η αύξηση του αριθμού των ξένων που ζουν στη χώρα έφτασε το 3,2%, με την πλειονότητα να βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της χώρας, που θεωρείται και το πιο πλούσιο.

Πλέον λόγω της συνεχούς γήρανσης του πληθυσμού η Ιταλία θα χρειάζεται περίπου 280.000 ξένους εργαζομένους τον χρόνο μέχρι και το 2050 προκειμένου να αντισταθμίσει τη μείωση του εργατικού δυναμικού στο εσωτερικό της, δείχνουν χωριστά στοιχεία που παρουσίασε το πρακτορείο ANSA.