Τα ταξίδια της διπλωματίας

Ταξίδια που προγραμματίζονται, ταξίδια που δεν ανακοινώνονται και ταξίδια που ίσως γίνουν. Η άνοιξη ήρθε με διεθνή κινητικότητα στο θέμα της Ουκρανίας, όσο κι αν η κατάσταση φαίνεται να βρίσκεται σε στασιμότητα στα μέτωπα των μαχών. Η Ουκρανία, βέβαια, αποτελεί το βασικό θέμα πάνω σε έναν καμβά διμερών σχέσεων Ανατολής – Δύσης που βρίσκονται υπό διαμόρφωση.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το πολυαναμενόμενο ταξίδι του προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στην Γαλλία, στις αρχές Μαΐου. Το Πεκίνο θέλει μέσω του Παρισιού να προωθήσει τα οικονομικά και πολιτικά του συμφέροντα στην Ευρώπη, ιδιαίτερα μετά την ανακοίνωση τον Δεκέμβριο από την ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι ότι η Ρώμη δεν θα ανανεώσει το μνημόνιο συνεργασίας του 2019 σχετικά με την επίσημη συμμετοχή της στην κινεζική πρωτοβουλία Belt and Road, τον Νέο Δρόμο του Μεταξιού. Ενόψει της άφιξης του προέδρου Σι στην Πόλη του Φωτός συναντήθηκαν πριν από τρεις ημέρες οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών Στεφάν Σεζουρνέ και Γουάνγκ Γι.  «Η εξισορρόπηση της οικονομικής μας εταιρικής σχέσης αποτελεί προτεραιότητα, όπως και για τους ευρωπαίους εταίρους μας» δήλωσε ο Σεζουρνέ. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μια πολύ ανοιχτή αγορά, η πιο ανοιχτή στον κόσμο. Αλλά τα τρέχοντα ελλείμματα με έναν ορισμένο αριθμό χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, δεν είναι βιώσιμα για εμάς». Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν εκφράσει την ανησυχία τους ότι μια πλημμυρίδα ηλεκτρικών οχημάτων κινεζικής κατασκευής σε χαμηλές τιμές θα μπορούσε να διαταράξει την παραγωγή και να εκτοπίσει θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Μάλιστα η ΕΕ διερευνά εάν οι επιδοτήσεις της κινεζικής κυβέρνησης για ηλεκτρικά οχήματα προσφέρουν αθέμιτο πλεονέκτημα στους κινέζους εξαγωγείς αυτοκινήτων. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα διαμαρτύρονται ότι οι πρόσφατες αλλαγές στη νομοθεσία για την εθνική ασφάλεια έχουν καταστήσει πιο επικίνδυνες τις επενδύσεις και την επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα.

Ολα αυτά θα μπορούσαν να ιδωθούν από διαφορετική σκοπιά εάν δεν υπήρχε το μέγα θέμα της Ουκρανίας. Η Γαλλία έχει αφήσει να εννοηθεί με κάθε τρόπο ότι αναμένει από την Κίνα να περάσει σαφή μηνύματα στη Ρωσία. Την ώρα που ο πρόεδρος Μακρόν σκληραίνει την πολιτική του απέναντι στη Ρωσία και μιλά για την αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στο ουκρανικό έδαφος, ο Σεζουρνέ τονίζει πως η Γαλλία είναι αποφασισμένη να διατηρήσει στενό διάλογο με την Κίνα για να συμβάλει στην εξεύρεση ενός μονοπατιού για διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία. Από τις συζητήσεις του Σι με τον Μακρόν είναι σίγουρο ότι θα υπάρχει ένα μήνυμα για ένα άλλο σημαντικό ταξίδι – αυτό του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Κίνα, λίγο αργότερα μέσα στον Μάιο. Θα είναι το πρώτο ταξίδι του Πούτιν στο εξωτερικό μετά την πρόσφατη επανεκλογή του, την οποία δυτικές κυβερνήσεις καταδίκασαν ως αντιδημοκρατική αλλά η Κίνα και η Ινδία χαιρέτισαν, αναδεικνύοντας τα γεωπολιτικά ρήγματα που έχουν διευρυνθεί από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Κίνα και η Ρωσία ανακοίνωσαν μια «χωρίς όρια» συνεργασία τον Φεβρουάριο του 2022, όταν ο Πούτιν επισκέφθηκε το Πεκίνο λίγες μέρες πριν στείλει δεκάδες χιλιάδες στρατεύματα στην Ουκρανία, πυροδοτώντας τον πιο θανατηφόρο χερσαίο πόλεμο στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Κίνα ενίσχυσε τους εμπορικούς και στρατιωτικούς της δεσμούς με τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια καθώς οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επέβαλαν κυρώσεις κατά και των δύο χωρών, ιδιαίτερα της Μόσχας. Οι δύο ηγέτες έχουν συχνά διαφημίσει τη στενή προσωπική τους φιλία και έχουν συναντηθεί περισσότερες από 40 φορές. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Κίνα εξετάζει το ενδεχόμενο να συμμετάσχει στην περίφημη ειρηνευτική διάσκεψη με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία που πρόκειται να φιλοξενηθεί από την ουδέτερη Ελβετία τους επόμενους μήνες. Την ανακοίνωση έκανε ο κινέζος πρεσβευτής στη Βέρνη τη Δευτέρα. Το Πεκίνο ξεκίνησε ένα σχέδιο «ειρήνης» 12 σημείων για την Ουκρανία πέρυσι, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει κάνει σημαντικά βήματα για την επίλυση της σύγκρουσης εκτός από τη συμμετοχή στις ειρηνευτικές συνομιλίες υπό τη Δύση στην Τζέντα το περασμένο καλοκαίρι.