Σε τρία πρόσωπα τα κλειδιά της ανάφλεξης
Η επίθεση είχε προαναγγελθεί. Ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, είχε δεσμευτεί τρεις φορές δημοσίως πως η Τεχεράνη θα εκδικούνταν το Ισραήλ για την επίθεση της 1ης Απριλίου στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό κατά την οποία σκοτώθηκαν επτά Φρουροί της Επανάστασης. Το Ιράν, μάλιστα, υποστήριξε χθες ότι ενημέρωσε τους περιφερειακούς του γείτονες «σχεδόν 72 ώρες πριν από τις επιχειρήσεις» του –αμερικανός αξιωματούχος, ωστόσο, το διέψευσε. Περισσότερα από 330 drones, πυραύλους κρουζ και πυραύλους εδάφους-εδάφους εξαπέλυσε το Ιράν εναντίον «στρατιωτικών στόχων» στο Ισραήλ τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής. Χάρη στην ισραηλινή αεράμυνα, αλλά και τη βοήθεια των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιορδανίας, αναχαιτίστηκαν – σύμφωνα με το Ισραήλ – σε ποσοστό 99%. Μικρές υλικές ζημιές προκλήθηκαν σε μία ισραηλινή αεροπορική βάση και ένα επτάχρονο κορίτσι, μέλος της κοινότητας των Βεδουίνων, τραυματίστηκε από θραύσματα.
Ηταν όμως η πρώτη απευθείας επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ, μόνο ένας μικρός αριθμός drones και ρουκετών εξαπολύθηκαν από τους γνωστούς «πληρεξούσιους» του Ιράν σε Λίβανο, Ιράκ, Συρία και Υεμένη – και το Ισραήλ είχε ήδη προειδοποιήσει με «σθεναρή απάντηση». Ηταν λοιπόν αυτή η σπίθα που θα πυροδοτήσει έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο; Θα μπορούσε να πει κανείς πως το μέλλον της Μέσης Ανατολής βρίσκεται στα χέρια τριών ανθρώπων.
Το πολεμικό συμβούλιο
Είναι τα τρία μέλη του πενταμελούς πολεμικού υπουργικού συμβουλίου του Ισραήλ που έχουν εξουσία λήψης αποφάσεων: ο πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο υπουργός Αμυνας, Γιόαβ Γκάλαντ, καθώς και ο Μπένι Γκαντζ, ένας αντίπαλος του Νετανιάχου που εντάχθηκε στην κυβέρνηση μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου. Οι υπουργοί του Νετανιάχου ψήφισαν μέσα στη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα να αποφασίσουν αυτοί την απάντηση του Ισραήλ, και το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο συνεκλήθη χθες το απόγευμα.
«Αναχαιτίσαμε, αποκρούσαμε, μαζί θα νικήσουμε» είχε διαβεβαιώσει μέσω του X, λίγο μετά τη λήξη του πολύωρου συναγερμού στο Ισραήλ, ο Νετανιάχου. «Θα οικοδομήσουμε έναν περιφερειακό συνασπισμό και θα διασφαλίσουμε ότι το Ιράν θα πληρώσει το τίμημα, με τον τρόπο και στη χρονική στιγμή που θα είναι κατάλληλα για εμάς» δήλωσε ο Γκαντζ εν όψει της σύγκλησης του πολεμικού υπουργικού συμβουλίου. «Εχουμε την ευκαιρία να συγκροτήσουμε μια στρατηγική συμμαχία εναντίον αυτής της σοβαρής απειλής από το Ιράν, δήλωσε ο Γκάλαντ λίγες ώρες αργότερα.
«Το Ισραήλ μάς κατέστησε σαφές ότι δεν επιδιώκει σημαντική κλιμάκωση με το Ιράν. Θέλουν να προστατεύσουν τον εαυτό τους και να αμυνθούν» επισήμανε αργά χθες ανώτερος αμερικανός αξιωματούχος. Ισραηλινοί αξιωματούχοι σχολίαζαν από την πλευρά τους ότι το ισραηλινό πολεμικό συμβούλιο είναι υπέρ μιας αντεπίθεσης στο Ιράν, αλλά διαφωνεί όσον αφορά στο τάιμινγκ και την κλίμακά της. Είχαν μεσολαβήσει (πέραν των δηλώσεων που καταδίκαζαν την ιρανική επίθεση) αναρίθμητες εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση, τόσο από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη όσο και από αραβικά κράτη.
Προειδοποιούν εκ νέου
Το Ιράν φρόντισε να ξεκαθαρίσει ότι θεωρεί την επίθεσή του «δικαιολογημένη» όπως και «λήξασα», προειδοποιώντας παράλληλα το Ισραήλ πως «αν διαπράξει ένα νέο σφάλμα», η ιρανική απάντηση «θα είναι σημαντικά πιο σοβαρή», και τις ΗΠΑ πως οποιαδήποτε υποστήριξή τους σε μια ισραηλινή επιχείρηση αντιποίνων θα έχει ως συνέπεια τη στοχοθέτηση αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων. Η Τεχεράνη, ωστόσο, γνωρίζει ότι μια αμερικανική παρέμβαση θα έθετε σε κίνδυνο το ιρανικό καθεστώς. Η αμερικανική στάση, λοιπόν, θα παίξει κρίσιμο ρόλο.
Στη διάρκεια της 25λεπτης τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχαν μέσα στη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα ο Τζο Μπάιντεν φέρεται να απηύθυνε στον Νετανιάχου έκκληση για αυτοσυγκράτηση. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε στη συνέχεια, ο αμερικανός πρόεδρος απλώς εξήρε το γεγονός ότι, με τη βοήθεια των ΗΠΑ, το Ισραήλ κατέδειξε την «αξιοσημείωτη» αμυντική του ικανότητα – σύμφωνα με τη «Haaretz», η Ουάσιγκτον είχε προωθήσει τις δύο τελευταίες εβδομάδες, με τη συνεργασία ευρωπαϊκών χωρών και αρκετών σουνιτικών κρατών στην περιοχή, σχέδιο εγκαθίδρυσης μιας περιφερειακής αμυντικής ομπρέλας το οποίο και τέθηκε χθες σε εφαρμογή με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, ωστόσο, είπε χθες στο Reuters πως ο Μπάιντεν ξεκαθάρισε στον Νετανιάχου ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε επίθεση αντιποίνων του Ισραήλ εναντίον του Ιράν.
Κι άλλο λάδι στη φωτιά
Αρκούν όμως αυτά ώστε να μη ρίξει περισσότερο λάδι στη φωτιά ο Νετανιάχου; Σύμφωνα με την «Guardian», η κυβέρνηση Μπάιντεν γνωρίζει καλά πως ο ισραηλινός πρωθυπουργός έχει λόγους να επιθυμεί τη συνέχιση των εχθροπραξιών, αφού αυτές αποτρέπουν την κατάρρευση της κυβέρνησής του και τη διεξαγωγή νέων εκλογών. Και είναι δεδομένο ότι ο Νετανιάχου θα ήθελε ιδανικά να καταστρέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, τις οποίες θεωρεί από χρόνια υπαρξιακή απειλή για τη χώρα του.
Το βέβαιο είναι πως η διεθνής κοινότητα ανησυχεί: το επιβεβαιώνουν, μεταξύ άλλων, η έκτακτη χθεσινή σύγκληση της G7, η έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που είχε προγραμματιστεί για αργά το βράδυ, καθώς και η έκτακτη τηλεδιάσκεψη των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών που προαναγγέλθηκε για αύριο.