Γιατί κόβει κράτος ο Ερντογάν
Ενδεικτικό του πόσο δυναμική είναι η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία είναι ότι λίγες ώρες πριν ο τούρκος πρόεδρος συναντηθεί με τον έλληνα Πρωθυπουργό, βγήκαν δύο οικονομικές ειδήσεις. Η πρώτη ότι έπειτα από πολλούς μήνες παρατηρήθηκε ένα πισωγύρισμα στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, καθώς αυξήθηκαν ξαφνικά οι εκροές κεφαλαίων. Πάνω από 10 δισεκατομμύρια δολάρια έφυγαν από τη χώρα. Μέσα σε έναν μήνα τον Μάρτιο συνέβη αυτό, γεγονός που επανέφερε μια δόση ανησυχίας έναν χρόνο μετά την εγκατάλειψη των «erdoganomics» και την επιστροφή σε ορθόδοξη οικονομική πολιτική.
Η δεύτερη είδηση που βγήκε επίσης τη Δευτέρα, μια απόδειξη εφαρμογής πιο κανονικών οικονομικών πολιτικών, ήταν οι έκτακτες ανακοινώσεις περικοπών στον σπάταλο τουρκικό δημόσιο τομέα, από τον πρώην τραπεζίτη στη Wall Street, υπουργό Οικονομικών της χώρας Μεχμέτ Σίμσεκ. Συγκεκριμένα ανακοινώθηκε ότι οι προσλήψεις νέου προσωπικού περιορίζονται στο επίπεδο εκείνων που συνταξιοδοτούνται, ενώ τα κονδύλια για αγορές αγαθών και υπηρεσιών των κρατικών φορέων μειώνονται κατά 10% και για επενδύσεις κατά 15%. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος των περικοπών, ενός επί της ουσίας μίνι «μνημονίου», παγώνει για μία τριετία η αγορά ή ενοικίαση οχημάτων από δημόσιους φορείς, καθώς και η κατασκευή νέων κρατικών κτιρίων.
Στις περικοπές λέγεται ότι περιλαμβάνεται και το Canal Instabul, η πρόταση Ερντογάν για την κατασκευή μιας νέας πλωτής οδού που θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Πρόκειται για ένα μείγμα μέτρων αδιανόητο μέχρι πρόσφατα, που δείχνει ωστόσο την επιμονή της τουρκικής κυβέρνησης σε πολιτικές οικονομικής ορθοδοξίας, με στόχο τη μείωση του πληθωρισμού και τη διευκόλυνση του κρατικού δανεισμού. Ο επίσημος πληθωρισμός έφτασε τον Απρίλιο στο 69,8% και αναμένεται από επίσημες προβλέψεις να αυξηθεί τον Μάιο στο 75%, πριν υποχωρήσει στο 38% στο τέλος του έτους.
Ο ανεπίσημος πληθωρισμός, ειδικά στα εισαγόμενα προϊόντα, είναι βέβαια πολλαπλάσιος. Οι τιμές στα περισσότερα εστιατόρια αναθεωρούνται στο τέλος κάθε μήνα. Ενα ριζότο που κόστιζε σε δημοφιλές εστιατόριο 13 ευρώ στις 28 Φεβρουαρίου, στις αρχές Μαρτίου, λίγες μέρες μετά, είχε πάνω από 17 ευρώ. Ο δείκτης Big Mac που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό «Economist» έδειξε ότι το δημοφιλές χάμπουργκερ στην Κωνσταντινούπολη είναι πιο ακριβό από τη Νέα Υόρκη, καθώς μέσα σε δύο χρόνια έχει ακριβύνει κατά 187%. Τα περισσότερα εισαγόμενα προϊόντα πωλούνται σε τιμές ακριβότερα οποιασδήποτε δυτικής οικονομίας. Ενα κιλό προσούτο πωλείται σε τιμή άνω των 40 ευρώ το κιλό, ακριβότερα ακόμα και από ό,τι πωλείται στην Ελλάδα.
Η διαφορά σε σχέση με έναν χρόνο πριν είναι ότι πλέον στην Τουρκία αντιλαμβάνονται ότι για να λύσουν τα οικονομικά τους προβλήματα και να δημιουργήσουν ένα ασφαλές περιβάλλον για τους ξένους επενδυτές πρέπει να μειώσουν τον πληθωρισμό και να εφαρμόσουν ένα αυστηρό πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Ξέρουν πλέον ότι αν το πετύχουν, τότε θα αρχίσει η εξομάλυνση της ισοτιμίας της λίρας, που τις τελευταίες εβδομάδες, έπειτα από μία διετία ανόδου, δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, ενώ επιπλέον θα ανοίξει ο δρόμος για τη μείωση των επιτοκίων, τα οποία έχουν ανέβει στο 50% από 8,5% τον τελευταίο χρόνο.
Αυτή η πολιτική έχει κερδίσει ήδη και την επιδοκιμασία των ξένων επενδυτών οι οποίοι έχουν αγοράσει τουρκικά ομόλογα αξίας 3,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τότε που ξεκίνησε η αλλαγή πολιτικής τον Ιούνιο του 2023. Κοντολογίς, η τουρκική οικονομία ανακάμπτει. Σύντομα θα είναι πολύ πιο ισχυρή από ό,τι ήταν την προηγούμενη πενταετία και για αυτό θα έπρεπε να προετοιμαζόμαστε από τώρα.