Υπάρχει προοπτική για σύγκλιση στην Κεντροαριστερά;
Από τη στιγμή που τα προοδευτικά κόμματα στη Γαλλία συμφώνησαν σε ένα κοινό πρόγραμμα, ώστε να κατέβουν μαζί στις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο Εμανουέλ Μακρόν, η κουβέντα άνοιξε και στην Ελλάδα, με αιχμή του δόρατος τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ – βοήθησαν και τα ποσοστά των ευρωεκλογών, που όχι μόνο δεν έδειξαν έναν ξεκάθαρο νικητή στη μάχη για τα ηνία της Κεντροαριστεράς, αλλά προκάλεσαν εσωκομματικά προβλήματα και στις δύο πλευρές. Πόσο μεγάλη είναι η πιθανότητα ενός παρόμοιου «γάμου συμφέροντος» των προοδευτικών δυνάμεων, της σύγκλισης του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, ώστε με ορίζοντα τις εκλογές του 2027 να μπορέσoυν να απειλήσουν με αξιώσεις τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη και να διεκδικήσουν τη διακυβέρνηση της χώρας;
Η αλήθεια είναι πως η συζήτηση για τις συγκλίσεις στον χώρο της Κεντροαριστεράς βρίσκει τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ σε διαφορά φάσης.
Στην Κουμουνδούρου
Στον ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας κερδίσει (ακόμα και για λίγο, με πεσμένα ποσοστά) τη δεύτερη θέση στις τελευταίες ευρωεκλογές – και με έναν πρόεδρο που έχει κερδίσει χρόνο τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο, μετά τα όσα συνέβησαν στο τελευταίο συνέδριο του κόμματος – οι συγκλίσεις είναι το πεδίο συζήτησης ανάμεσα στον Στέφανο Κασσελάκη και την εσωκομματική του αντιπολίτευση. Ο χρόνος, ο τρόπος, οι παραλήπτες του προσκλητηρίου και οι περιορισμοί που θέτει ο καθένας είναι όλα μέρος της συγκεκριμένης σύγκρουσης, αλλά και τεστάρισμα των ορίων της απέναντι πλευράς. Παρότι συμβαίνει ακόμα υπόγεια, αναμένεται να βγει στην επιφάνεια σε λίγους μήνες, όταν το σχέδιο του Κασσελάκη για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ, μετά το καταστατικό συνέδριο, γίνει πια δημόσιο. Κι όλα αυτά, την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας, ίσως στην πιο συγκολλητική στιγμή της δημόσιας παρουσίας του, εκκίνησε το Ινστιτούτο που φέρει το όνομά του με μια προειδοποίηση γι’ αυτούς που «τους προσπερνά η Ιστορία» αν δεν ακούσουν το πρόσταγμα των καιρών και της προοδευτικής βάσης.
Στη Χαριλάου Τρικούπη
Στο ΠΑΣΟΚ, από την άλλη, η συζήτηση για τον διάλογο των προοδευτικών δυνάμεων μπαίνει, τουλάχιστον για την ώρα, από το παράθυρο – είναι κομμάτι από τις διαφορετικές πλατφόρμες που αναμένεται να παρουσιάσουν οι φερόμενοι υποψήφιοι για την ηγεσία του κόμματος, αλλά και ο ίδιος ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος έχει προσδιορίσει την επικείμενη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής ως το πεδίο παρουσίασης του δικού του οδικού χάρτη για την όποια πιθανότητα συνεννόησης. Και η αλήθεια είναι πως χωρίς να έχει ξεκαθαριστεί τι θα συμβεί με το ζήτημα της ηγεσίας, η όποια πρωτοβουλία κινδυνεύει να θεωρηθεί έξοδος διαφυγής από μια δύσκολη εσωκομματική μάχη ή όχημα φιλοδοξιών – «πρώτα τα του οίκου του», λοιπόν, και μετά η ευρύτερη Κεντροαριστερά ή, στην κομματική αργκό, πρώτα η «μικρή κάλπη» και μετά η «μεγάλη». Για το ΠΑΣΟΚ τα πράγματα είναι μάλλον πιο δύσκολα, έτσι κι αλλιώς: σύμφωνα με την GPO, το 52,3% των ψηφοφόρων του κόμματος τάσσεται υπέρ της συνεννόησης (σε σχέση με το 70,9% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ), δείγμα πως τα αντι-ΣΥΡΙΖΑ αντανακλαστικά δεν έχουν ακόμα χαθεί εντελώς.
Ποιος θα έχει τον πρώτο ρόλο
Τα «του οίκου τους» είναι πολύ λογικό να υπερισχύουν αυτές τις μέρες – γιατί και στην όποια πιθανότητα σύγκλισης οι συσχετισμοί έχουν σημασία. Οσο πιο δυνατό το κόμμα του καθενός, όσο πιο συντεταγμένο προσέλθει σε ένα ενδεχόμενο τραπέζι για συζήτηση, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει να είναι αυτό που στο τέλος θα κερδίσει τον πρώτο ρόλο, ειδικά αν από τη σύγκλιση προκύψει συμμαχία – και τόσο πιο πιθανό η ηγεσία τους να καταφέρει να βρεθεί στο τιμόνι όλης της Κεντροαριστεράς. Σ’ αυτή τη φάση πολλά πρόσωπα μπορούν να παίξουν και τον ρόλο του διαύλου, αν όμως δεν ξεκαθαριστούν οι λεπτομέρειες των δύο ηγετικών ομάδων, ακόμα και ήδη δοκιμασμένα, περισσότερο ή λιγότερο πετυχημένα, σημεία επαφής, μπορεί να καταστούν ανενεργά – μερικά συριζαϊκά στελέχη από αυτά που θα ήθελαν να θεωρούνται σημείο επαφής, άλλωστε, είναι κόκκινο πανί για την άλλη πλευρά.
Συμπέρασμα; Η σύγκλιση είναι θέμα προγράμματος, είναι όμως και θέμα προσώπου. Με δεδομένη την επιθυμία του, ακόμα και στο «υποθετικό σενάριο» του ενιαίου φορέα, να είναι υποψήφιος, ο Κασσελάκης θα μπει στη διαδικασία μόνο αν έχει «στρώσει» καταστατικά το κόμμα του. Στο ΠΑΣΟΚ πριν φτάσουν καν εκεί, φαίνεται πως θα κληθούν, το αργότερο σε έναν χρόνο, να αποφασίσουν αν θα είναι ο Νίκος Ανδρουλάκης ή κάποιος άλλος αυτός που θα πάρει την ευθύνη και, ίσως, τη μεγάλη απόφαση.