Κατεδαφίστε τους κλασικούς

Παράξενη τάση αυτή και δεν ξέρω αν εντάθηκε λόγω καύσωνα ή αποτελεί όντως σοβαρή τάση και άρα οφείλουμε να την ψηλαφήσουμε. Να ακυρώσουμε τον Μ. Καραγάτση λέει ως σεξιστή, πατριαρχικό, τύραννο. Να μην εκπέσουμε στη λατρεία της φτηνής του λογοτεχνίας. Να ξαναδούμε τις παλινωδίες του Χατζιδάκι. Να μην αφεθούμε στη δογματική αποδοχή για τον Ελύτη ή τον Καρούζο. Να είμαστε επαρκώς θαρραλέοι για να δούμε πως η Ιλιάδα ήταν έπος φρίκης και αποθέωσης της βίας. Να πολεμήσουμε καθετί του Μπουκόφσκι, αυτού του κυνικού του εφήμερου του έρωτα. Να μη χαριστούμε στη Λολίτα του Ναμπόκοφ. Κάθε έργο, να το διαβάσουμε με τα εργαλεία του σήμερα. Με τα όρια του παρόντος. Με τις κατακτήσεις που έχουμε και που διαμορφώνουν έναν νέο αυστηρό κανόνα για έργα που παρήλθαν και είχαν μια άκριτη αποδοχή. Μα ναι. Να ξαναδιαβάσουμε στοχαστικά και κριτικά τα πάντα. Τα ίδια τα κλασικά έργα το θέτουν νομίζω ως όρο.

Και όσο πιο μεγάλα και σπουδαία είναι, έχουν και εκείνη την ανοιχτότητα σε ερμηνείες και θεάσεις. Τα ίδια τα έργα όταν είναι μεγάλα προφανώς πραγματεύονται θεματικές που συνεχίζουν να απασχολούν. Εφάπτονται με τις αγωνίες, συλλογικές και ατομικές. Περικλείουν ως σχήματα ή δίνουν σχήμα σε χαρακτήρες αμφίσημους, τραγικούς. Τι ήταν η Μήδεια εκτός από μάγισσα, μάνα και ερωμένη; Τι ήταν ο Ξένος του Καμί, κρετίνος ή ευαίσθητος; Η Λογοτεχνία, είναι ένα μεγάλο πεδίο αναζήτησης. Εκ των πραγμάτων κουβαλάει και ιδεολογία και στερεότυπα και την εποχή της κάθε φορά. Σύμφωνοι. Και προφανώς έχει σημασία να μελετάμε, να κριτικάρουμε, να σκεφτόμαστε πάνω στα μεγάλα έργα. Ισως όμως αυτό είναι διαφορετικό από το να επιδιδόμαστε σε έναν κριτικό ρεβανσισμό. Από μια ισοπέδωση του συγγραφέα ως προσώπου, του έργου ως έργου, του τρόπου ως τρόπου. Ισως είναι διαφορετικό από μια ετεροχρονισμένη αποδόμηση με εργαλεία του σήμερα. Με το να αγνοούμε το πλαίσιο, την εποχή, τις χρονικότητες, του κάθε έργου.

Το εξόχως παράξενο είναι πως οι ίδιοι άνθρωποι που μας έλεγαν για χρόνια ή σε κάθε περίσταση πως η Τέχνη δεν έχει όρια, πως πρέπει να είναι ελευθεροφρονούσα, πως έχει τη χάρη να πραγματεύεται τα πιο δυσάρεστα, τα τελευταία χρόνια θέτουν σκληρά όρια σε ό,τι προηγήθηκε. Κάποιοι εξ αυτών, ζητούν μέχρι και μέτρα για τους παλιανθρώπους του παρελθόντος. Η συζήτηση ενίοτε μεταφέρεται στο γήπεδο των κοινωνικών δικτύων. Και είναι πιο ενδιαφέρουσα μάλλον από εκείνη για την Κεντροαριστερά. Μεταφέρεται όμως με τις σημερινές παθογένειες και τους δογματισμούς. Συχνά και με μια υπόκωφη χαιρεκακία ή και εκδίκηση για όσα για καιρό ήταν άθικτα. Η ιδέα είναι σωστή, ο τρόπος συχνά όχι.