Επανομή και Ipanema
Κάθομαι με έναν φίλο εδώ στην Επανομή (καλύτερα απ’ την Ipanema της Βραζιλίας) σε ένα μπαρ δίπλα στη θάλασσα και παρατηρούμε ό,τι προεξέχει. Επίσης σχολιάζουμε τις γυναίκες, τα νέα μαγιό κ.λπ. – μια και η πολιτική μάς έχει, πλέον, βαρύνει πολύ. Τέρμα, για σήμερα, η πολιτική. Πίνουμε Aperol Spritz και κοιτούμε επιμελώς, κυρίως τα κορίτσια, κρίνουμε κι επαινούμε, όχι με κλίμακα Woke ή #MeToo, αλλά κάπως πιο παραδοσιακά – κι όποιος αντέξει.
Ο φίλος μού θυμίζει πως ο Ομηρος θεωρούσε πιο ωραίες γυναίκες τις καλλίσφυρες, δηλαδή εκείνες που είχαν γλυπτούς, λεπτούς αστραγάλους και τέλειο πέλμα – η λέξη μεταφράζεται από νεότερους ως «ομορφαστράγαλες», μάλλον αδόκιμα. Πάντως οι Νεοέλληνες δεν δίνουν σημασία πια στα πολύ όμορφα σφυρά, που είναι και πολύ σπάνια – δύσκολο να προσέξει κάποιος, πια, τους άψογους αστραγάλους, εφόσον η κλίμακα αντίληψης του όντως ωραίου μάλλον έχει υποχωρήσει κατά πολύ απ’ την εποχή του Ομήρου.
Τότε υπήρχαν και άλλα σημεία κρίσης της γυναικείας ομορφιάς και πλείστα όσα επίθετα, όπως εύκομος, δηλαδή με πολύ ωραία μαλλιά, ή αλλιώς ευπλόκαμος, καλλιπάρηος (με όμορφες παρειές), γλαυκώπις (γαλανομάτα), ελικοβλέφαρος (η Αφροδίτη) και βέβαια η λέξη καλλίπυγος, ήτοι με πολύ όμορφα οπίσθια. Από τη λέξη πυγή (οπίσθια) προκύπτει και η λέξη πυγμή (ισχύς) για τους άντρες (ο Μπαμπινιώτης έχει άλλη εκδοχή), εφόσον όποιος έχει σφιχτά, γερά μεριά (ή κώλο από κρανιά, όπως λένε) είναι πολύ δυνατός, έχει σθεναρούς μηρούς κατ’ επέκταση, δηλαδή ρωμαλέα στήριξη. Από τη λέξη πυγή προκύπτει επίσης η φαιδρή λέξη πυγονιπτήρ (μπιντές) και βέβαια η πυγολαμπίς, ή αλλιώς κωλοφωτιά.
Το πρώτο πιο τολμηρό άγαλμα της αρχαίας Ελλάδας με την πυγή γυμνή είναι η Αφροδίτη της Κνίδου. Το φιλοτέχνησε ο Πραξιτέλης, περί το 340 π.Χ., και λέγεται πως είχε ως μοντέλο τη διάσημη για την ομορφιά της Φρύνη, και η οποία ενεπλάκη στη γνωστή ιστορία με τη δίκη της για ασέβεια, όπου ο δικηγόρος της Υπερείδης, φοβούμενος ότι θα χάσουν, τράβηξε με μια κίνηση την εσθήτα της και την ξεγύμνωσε ενώπιον των δικαστών οι οποίοι έμειναν ενεοί από τη θεϊκή ομορφιά της και την αθώωσαν. Το άγαλμα της Αφροδίτης της Κνίδου ήταν τολμηρό και υπέροχο, ενώ σχεδόν σκανδαλώδες για τους «περί ηθικής λαλούντες» είναι η περίφημη «Καλλίπυγος Αφροδίτη», ακόμα πιο αποκαλυπτική, πιο ερωτική, από άγνωστο γλύπτη, που τη φιλοτεχνεί περί το 200 π.Χ. και τοποθετείται στον ομώνυμο Ναό της Αφροδίτης στις Συρακούσες. Τους επόμενους αιώνες αντιγράφουν το άγαλμα και άλλοι φιλοπυγιστές καλλιτέχνες που ίσως θα ήθελαν να ζούνε στα δικά μας χρόνια όπου τα γυναικεία μαγιό είναι επιθετικώς αποκαλυπτικά στην εν λόγω θηλυκή, λοφοειδή περιοχή του σώματος.
Ο απολαυστικά βέβηλος Ηλίας Πετρόπουλος αναφερόμενος στον πανεπιστημιακό του Αριστοτελείου Χαρίτωνα Χαριτωνίδη του Χαραλάμπους (1878-1954) που έγραψε ένα κείμενο για τα ωραιότερα επίθετα που αναφέρονται σε γυναίκες λέει πως ο καθηγητής θεωρούσε πιο όμορφη γυναίκα (αλλά και πιο ωραίο επίθετο) την «ισχνέγχυλο», δηλαδή την ισχνή, λεπτή, αλλά και με καμπύλες, ως έγχελυ, σαν χέλι –, ενώ ο ίδιος ο Πετρόπουλος, απ’ όσο θυμάμαι, θεωρεί ως το χειρότερο επίθετο τη λέξη «ξεκωλιάρα», που όντως είναι οδυνηρό και το απολύτως αντίθετο του καλλίπυγος.
Ο Χαριτωνίδης διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης, μέλος της Ακαδημίας αργότερα, και είναι αυτός που εμπνεύσθηκε το διάσημο μότο στην προμετωτίδα της Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης «Μούσαις Χάρισι Θύε», δηλαδή «Να θυσιάζεις στις μούσες και στις χάριτες», οπότε μάλλον πρέπει να θεωρήσουμε πως κάτι θα ήξερε και από γυναικείαν Χάριν.
Παρατηρούμε, λοιπόν, εδώ, παρά θίν’ αλός, τις γυναίκες με τα αποκαλυπτικά φετινά μαγιό, τα διάφανα παρεό, και σχολιάζουμε παιγνιωδώς – κυκλοφορούν απαράμιλλες Θεσσαλονικιές, αλλά και ξένες, ωραιότερες από Βραζιλιάνες της Ipanema. Ξαναθυμόμαστε, για λίγο, τη λατρεία του σώματος που έχουμε ασυγχώρητα παραμελήσει, που τόσο ανέδειξαν οι μακρινοί μας πρόγονοι και που μπλόκαρε ο χριστιανισμός, αν και το κάλλος θα νικάει πάντα ως υπέρτατη αξία, υπεράνω πολιτευμάτων και θρησκειών.
Στο ξύλινο πλατό του μπαρ που πάει προς τη θάλασσα παρελαύνει τώρα μια καλλίπυγος νεαρή με πορφυρά, αστραφτερά μαλλιά και με ελικοειδείς βοστρύχους αγράμπελης, προραφαηλίτικα. Ο φίλος μού θυμίζει τον γνωστό μύθο της Κόμης της Βερενίκης, συζύγου του Πτολεμαίου Γ’ στην Αίγυπτο: ο βασιλιάς Πτολεμαίος, νεόνυμφος, έφυγε περί το 250 π.Χ. να πάει να πολεμήσει στη Συρία και η Βερενίκη έκανε τάμα στον Ναό της Αρσινόης Αφροδίτης πως, αν γυρίσει σώος ο άντρας της, θα αφιερώσει στη θεά μια μπούκλα (πλόκαμο) από τα μαλλιά της. Ο Πτολεμαίος όντως επέστρεψε ζωντανός και η Βερενίκη επαλήθευσε το τάμα της. Αλλά η μπούκλα χάθηκε την άλλη μέρα από τον ναό, οπότε προκλήθηκε μεγάλη αναταραχή. Τότε ο μαθηματικός και αστρονόμος της αυλής Κόνων είπε πως ο χαμένος βόστρυχος έγινε αστερισμός στον ουρανό, γνωστός και σήμερα ως Κόμη της Βερενίκης. Ο δε ποιητής Καλλίμαχος (310-240 π.Χ) έγραψε ένα ποίημα για τη μυθική κόμη της βασίλισσας που, δες την, τώρα, παρελαύνει στο πλατό του μπαρ. Τέρμα η αχώνευτη πολιτική για σήμερα, γέροντα. Απλώς, παραζαλισμένος, κοίταζε.