Tο NATO στον αμερικανικό κυκλώνα
Το θέαμα είναι μέρος της πολιτικής και η διεθνής πολιτική στις υψηλότερες σφαίρες της είναι ένα απολαυστικό θέαμα. Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ που έγινε στην Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα δεν θα αποτελούσε εξαίρεση. Ωστόσο, αυτή η σύνοδος, επετειακή λόγω συμπλήρωσης 75 χρόνων από την ίδρυση του οργανισμού, είχε έναν ελέφαντα στο δωμάτιο.
Ο οικοδεσπότης Τζο Μπάιντεν, έκανε προσπάθεια, αν και μεγαλύτερος από το ΝΑΤΟ, να πείσει ότι είναι ο πιο κατάλληλος να παραμείνει επικεφαλής της χώρας χωρίς την οποία η Συμμαχία θα αντιμετωπίσει υπαρξιακό πρόβλημα. Αν το πέτυχε, θα φανεί τον Νοέμβριο.
Αλλά ο διεκδικητής του αξιώματος, Ντόναλντ Τραμπ, ήταν ίσως ο σκιώδης πρωταγωνιστής της Συνόδου. Οι μνήμες της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες το 2018 δεν έχουν σβήσει. Εκεί για μερικές ώρες παίχτηκε το δράμα της αποχώρησης των ΗΠΑ που τελικά αποφεύχθηκε. Θα συμβεί όμως το ίδιο αν ο Τραμπ επανεκλεγεί; Ας αναλύσουμε τα δεδομένα: η χρησιμότητα του ΝΑΤΟ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι προφανής. Χωρίς την αμερικανική ομπρέλα, οι ευρωπαϊκές χώρες -μέλη δεν μπορούν να διασφαλίσουν την εδαφική τους ακεραιότητα. Επαναπαύθηκαν στην προστασία των ΗΠΑ και δεν ανέπτυξαν την αμυντική τους ικανότητα για να αντιμετωπίσουν ένα δυνητικό εχθρό, όπως η Ρωσία. Ο πόλεμος της Ουκρανίας ήταν ένα άγριο ξύπνημα για την Ευρώπη. Οι περισσότερες χώρες επανεξοπλίζονται με φρενήρεις ρυθμούς, δαπανούν τεράστια ποσά για να το πετύχουν αλλά εξακολουθούν να υπολείπονται των ΗΠΑ. Αυτό δεν θα αλλάξει για τα επόμενα πολλά χρόνια. Η άμυνα είναι ένα ακριβό σπορ και απαιτεί χρόνο.
Ο Τραμπ και το περιβάλλον του το γνωρίζουν. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο και πολύπλοκο να φύγουν οι ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ. Οποιαδήποτε απόπειρα θα συναντήσει τη λυσσώδη αντίδραση του διπλωματικού και στρατιωτικού κατεστημένου. Και αν ο πρόεδρος την αγνοήσει, τότε το πολίτευμα των ΗΠΑ θα έχει αλλάξει, όπως προειδοποιούν πολύ έγκυροι αμερικανοί αναλυτές. Βάζοντας πάνω απ’ όλα το οικονομικό όφελος και τη συναλλαγή, ο Τραμπ, αν επανεκλεγεί, θα επιδιώξει να υποχρεώσει τους Ευρωπαίους να πληρώσουν πολύ ακριβότερα αυτό που οι ΗΠΑ τους προσφέρουν. Αλλά θα τους υποχρεώσει επίσης να ακολουθήσουν τη δική του ατζέντα.
Η ΣύνοδοςΚορυφής της Ουάσιγκτον ενίσχυσε τη θεσμική σχέση του ΝΑΤΟ με την Ουκρανία, διακηρύσσοντας ότι η πορεία της προς την ένταξη είναι ανεπίστρεπτη και προβλέποντας ένα μηχανισμό συντονισμού της παροχής βοήθειας μέσω της Συμμαχίας. Τίποτε δεν εμποδίζει τον επόμενο πρόεδρο, να μετατρέψει αυτές τις αποφάσεις σε κενό γράμμα. Ο Τραμπ θα λειτουργήσει εκβιαστικά έναντι των ευρωπαίων συμμάχων. Θα θελήσει να τους μετατρέψει σε αυτό που ο πρόεδρος Μακρόν είχε δηλώσει – ατυχώς από την Κίνα – σε υποτελείς των ΗΠΑ. Θα επιδιώξει την πλήρη εναρμόνισή τους με την αμερικανική πολιτική απέναντι στο Πεκίνο που δεν θα είναι αυτή της ειρηνικής συνύπαρξης.
Για να αποτραπούν αυτά τα εφιαλτικά για την Ευρώπη σχέδια δύο πιθανότητες υπάρχουν, να μην εκλεγεί ο Τραμπ ή να αποφασίσουν από κοινού οι χώρες της ΕΕ να κινηθούν χωρίς τον ξενοδόχο. Για την εκλογή του επόμενου αμερικανού προέδρου, οι Ευρωπαίοι δεν έχουν λόγο. Αλλά για τα του οίκου τους προφανώς έχουν.
Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων