«Να χρησιμοποιούμε το IRIS χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι το χρησιμοποιούμε»

Στον δρόμο προς τα «σύνορα» Πεντέλης και Βριλησσίων, όπου θα συναντούσα τη διευθύνουσα σύμβουλο της Διατραπεζικά Συστήματα ΑΕ (ΔΙΑΣ ΑΕ) Σταυρούλα Καμπουρίδου, το σαραβαλάκι μου είχε στενάξει. Εξω είχε 38 βαθμούς, ήταν μία από τις (πολλές) ζεστές ημέρες του φετινού καλοκαιριού.

Σταματημένος σε ένα φανάρι της Λεωφόρου Κηφισίας, ανοίγω την εφαρμογή μηνυμάτων του κινητού μου. «Χρωστάς 14 ευρώ», μου γράφει ο φίλος μου ο Τάσος, που είχε πληρώσει το φαγητό που είχαμε παραγγείλει το προηγούμενο βράδυ στο σπίτι του. Στο επόμενο φανάρι, ανοίγω την εφαρμογή mobile banking και του στέλνω το ποσό μέσω του συστήματος άμεσων πληρωμών IRIS. Χωρίς να συμπληρώσω ΙΒΑΝ, χωρίς να επιβαρυνθώ από κάποια τραπεζική χρέωση, εξόφλησα το χρέος μου. Το φανάρι μόλις άναψε πράσινο.

Η γυναίκα που συναντώ μερικά λεπτά αργότερα είναι η διευθύνουσα σύμβουλος της ΔΙΑΣ ΑΕ, της εταιρείας που «τρέχει» το IRIS, πραγματοποιεί τις πληρωμές μισθών, επιδομάτων και συντάξεων του ελληνικού Δημοσίου τις πληρωμές πάσης φύσεως λογαριασμών και φόρων και γενικότερα αποτελεί τον κόμβο εκκαθάρισης συναλλαγών μεταξύ των τραπεζών.

Το IRIS έχει αυξήσει σημαντικά τη δημοφιλία του τα τελευταία χρόνια, ειδικά στις φιλικές συναλλαγές από άτομο σε άτομο (person to person, P2P). Στο νεανικό κοινό, δε, η διείσδυση των άμεσων πληρωμών αγγίζει το 100%.

Η ίδια, άλλωστε, δεν απέχει και πολύ από αυτό το κοινό.

Στα 40 της, η Σταυρούλα Καμπουρίδου δεν μοιάζει με το στερεότυπο του ανθρώπου του τραπεζικού κόσμου. Οι τραπεζίτες στην Ελλάδα είναι σχεδόν αποκλειστικά άνδρες, ηλικίας 50-70 ετών. Τη ρωτάω πώς βρέθηκε να ηγείται της ΔΙΑΣ ΑΕ.

«Οταν εργαζόμουν στην Τράπεζα της Ελλάδος ως σύμβουλος του διοικητή Γιάννη Στουρνάρα για θέματα τεχνολογίας, μου έδωσε να διαβάσω το τριετές επιχειρηματικό πλάνο της ΔΙΑΣ ΑΕ και να γράψω έναν σχολιασμό», θυμάται.

«Εγραψα, με σχετική αιτιολόγηση, ότι δεν ήταν ένα σωστό business plan για αυτή την εταιρεία και ρώτησα τον διοικητή γιατί μου το ζήτησε.

Μου απάντησε ότι λήγει η θητεία του διευθύνοντος συμβούλου».

Η ίδια άρπαξε την ευκαιρία και αυτοπροτάθηκε για τη θέση. «Αν δεν σήκωνα το χέρι εκείνη τη στιγμή, δεν υπήρχε περίπτωση να μου δοθεί αυτή η ευκαιρία».

Εκείνο το απόγευμα, γυρνώντας από την ΤτΕ στο σπίτι της, έκανε μια στάση στο Μαρούσι, όπου βρίσκονται τα γραφεία της ΔΙΑΣ ΑΕ.

«Ηθελα να οπτικοποιήσω τον στόχο μου», λέει με μια υποβόσκουσα συστολή. «Πρέπει στη ζωή να διεκδικούμε», τονίζει.

Και, πράγματι, η πορεία της δείχνει ότι έχει δουλέψει σκληρά για να φτάσει στη θέση όπου βρίσκεται από τον Ιανουάριο του 2021.

Γεννήθηκε στην Κυψέλη και μαζί με τον αδερφό της ήταν τα πρώτα μέλη της οικογένειας που πήγαν στο πανεπιστήμιο. Σπούδασε Πληροφορική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αργότερα έκανε μεταπτυχιακό στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, όπου πήγε με υποτροφία. Αυτό της το χαρτί έπαιξε κομβικό ρόλο στο να οριστεί επικεφαλής της ΔΙΑΣ ΑΕ.

Η μετοχική σύνθεση της ΔΙΑΣ ΑΕ περιλαμβάνει τις τέσσερις συστημικές τράπεζες (Eurobank, Alpha Bank, Εθνική, Πειραιώς), την ΤτΕ και κάποιους μικρότερους μετόχους.

Επομένως, έπρεπε να πάρει το «πράσινο φως» από τους επικεφαλής των τραπεζών.

Οπως μου αφηγείται, όταν ένας εξ αυτών είδε πως έχει σπουδάσει ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Στάνφορντ, είπε «από μένα είναι ναι, δεν θέλω να δω κάτι άλλο».

«Εβρεχε πληρωμές και

η ΔΙΑΣ κρατούσε ομπρέλα»

Αν και υπήρξαν κάποιες δεύτερες σκέψεις για το νεαρό της ηλικίας της, γρήγορα κάμφθηκαν.

Αλλωστε, η Σταυρούλα Καμπουρίδου είχε ήδη εργαστεί για τέσσερα χρόνια στην ΙΒΜ με πελάτες τις τράπεζες, για οκτώ χρόνια στην Εθνική Τράπεζα και ακόμα τέσσερα στην ΤτΕ.

Οι τραπεζίτες την ήξεραν και την εμπιστεύονταν.

«Γενικά, με οτιδήποτε καταπιάνομαι, μου αρέσει ο άλλος να λέει “αυτή κάνει καλά τη δουλειά της”.

Εκείνον τον καιρό, και οι άνθρωποι των τραπεζών περίμεναν μια αλλαγή. Ηταν μια εποχή που έβρεχε πληρωμές και η ΔΙΑΣ ΑΕ κρατούσε ομπρέλα».

Στο τραπέζι φτάνουν ψωμί, λευκή ταραμοσαλάτα, γαύρος μαρινάτος και δύο ποτήρια λευκό κρασί.

Η συνομιλήτριά μου κάνει μια παύση για να εκτιμήσει την – ομολογουμένως εξαιρετική – ταραμοσαλάτα. Εκείνη τη στιγμή, κάνει την εμφάνισή του ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου.

Καθώς η Σταυρούλα Καμπουρίδου είναι «της γειτονιάς» και δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεται τη Νησιώτισσα, χαιρετάει τον εστιάτορα.

Εκείνος έρχεται και της πιάνει την κουβέντα. Ρωτάει για το αντικείμενο της συζήτησής μας και του απαντώ πως λέμε για ψηφιακές και γρήγορες πληρωμές.

Από τη γεμάτη απορία έκφρασή του είναι φανερό πως είναι οπαδός των παραδοσιακών πληρωμών.

Η διευθύνουσα σύμβουλος της ΔΙΑΣ ΑΕ πειράζει τον ιδιοκτήτη αποκαλώντας τον «βασιλιά των μετρητών». Καθώς εκείνος φεύγει, μου λέει: «Αυτούς θέλω να βάλουμε στο κόλπο του IRIS!».

Και δείχνει αποφασισμένη να το καταφέρει. «Είμαι λίγο εμμονική όταν μου μπει ένας στόχος στο κεφάλι».

«Δεν λέω να εφεύρουμε τον τροχό, υπάρχει ο τροχός. Εμείς θα πάρουμε τις καλές πρακτικές και θα κάνουμε ένα άλμα προς τη βέλτιστη λύση.

Τόσο δύσκολο είναι;». Για να εφαρμοστούν οι λύσεις, όμως, πρέπει να συμφωνήσουν και οι μέτοχοι της εταιρείας: τόσο η ΤτΕ όσο και οι εμπορικές τράπεζες.

«Υστερα από 3 χρόνια και 7 μήνες στη ΔΙΑΣ ΑΕ, θα περίμενα να έχουν γίνει πολύ περισσότερα πράγματα.

Νιώθω ότι μερικές φορές βρίσκω τοίχους και θέλω να βρω τον τρόπο να τους σπάσω».

Για να το καταφέρει, η Σταυρούλα Καμπουρίδου θεωρεί πως πρέπει να γίνουν πέντε πράγματα.

Το προϊόν να γίνει εύχρηστο και διαισθητικό. «Να το χρησιμοποιούν οι πολίτες χωρίς να καταλαβαίνουν ότι το χρησιμοποιούν. Για παράδειγμα, να μπορεί να μπει ένας δεύτερος αριθμός τηλεφώνου στον επαγγελματικό λογαριασμό IRIS. Μου παραπονιέται η φυσικοθεραπεύτριά μου ότι αν πάει να πληρώσει ο πελάτης με IRIS, μπορεί να κάνει την πληρωμή στη γραμματέα της στην είσοδο, όμως η γραμματέας δεν μπορεί να εξακριβώσει ότι έγινε η πληρωμή γιατί το μήνυμα πάει στη φυσικοθεραπεύτρια, που έχει ξεκινήσει την επόμενη συνεδρία».

Να μπουν κωδικοί QR παντού για άμεσες πληρωμές, να «σκοτώσουμε» τα τέσσερα ΙΒΑΝ.

«Δεν γίνεται να πηγαίνω να αγοράσω ένα στρώμα και να μου δίνουν ένα χαρτί με τέσσερα ΙΒΑΝ για να κάνω την πληρωμή με δόσεις και να αποφύγω τις τραπεζικές χρεώσεις!», λέει, θεωρώντας σαφώς πως το σύστημα αυτό πρέπει να παρέλθει.

«Είναι πολύ απλό: μπαίνεις στην εφαρμογή mobile banking, πατάς το κουμπί, σκανάρεις το QR, πληρώνεις από οποιαδήποτε τράπεζα σε οποιαδήποτε τράπεζα».

Να γίνει μια πανελλαδική καμπάνια από όλες τις τράπεζες με ένα «εθνικό» μήνυμα για το IRIS. «Να εξηγεί ότι το IRIS είναι καλό προϊόν, γιατί είναι πιο ασφαλές, πιο εύχρηστο, επιβαρύνει λιγότερο το περιβάλλον, βοηθά τον προϋπολογισμό του κράτους, αυξάνει τα φορολογικά έσοδα, βελτιώνει το ισοζύγιο. Είναι εθνικό προϊόν, είναι το παιδί μας. Εκτός αν θέλουμε να συνεχίσουμε σε αυτήν τη χώρα να πληρώνουμε με μετρητά παντού ή να περνούν όλες μας οι πληρωμές από δύο αμερικανικές εταιρείες: τη Visa και τη MasterCard».

Να εξαπλωθεί η χρήση του σε όλους τους εμπόρους και στο ηλεκτρονικό εμπόριο αλλά και στο φυσικό σημείο (POS). «Δεν γίνεται να έχεις 103.000 e-shops και να έχουν IRIS μόνο τα 6.000», λέει με παράπονο η Σταυρούλα Καμπουρίδου. Φέρνει το παράδειγμα της ΑΑΔΕ, που είναι το μεγαλύτερο «ηλεκτρονικό κατάστημα» που δέχεται πληρωμές μέσω IRIS. Την ώρα που μου το λέει, ανοίγει την ΑΑΔΕ στο κινητό της και πληρώνει επιτόπου μία δόση του ΕΝΦΙΑ.

Χαριτολογώντας, μου λέει πως θα πληρώσει μόνο μία δόση γιατί θέλει να κάνει την επίδειξη και σε άλλους δημοσιογράφους.

Η διαδικασία πληρωμής πήρε ενάμισι λεπτό και δεν χρειάστηκε να σηκωθεί από τη θέση της ή να ανοίξει το πορτοφόλι της.

Απαραίτητο το κλίμα συνεργασίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων. «Τα τρία πιο πετυχημένα συστήματα άμεσων πληρωμών Α2Α (account-to-account, δηλαδή από λογαριασμό σε λογαριασμό) είναι το ινδικό UΡI, το βραζιλιάνικο Pix και το PromptPay της Ταϊλάνδης», λέει η διευθύνουσα σύμβουλος της ΔΙΑΣ ΑΕ. «Αν κοιτάξουμε αυτά τα τρία πετυχημένα παραδείγματα, θα βρούμε κάποια κοινά χαρακτηριστικά: είναι χώρες όπου οι κάρτες δεν χρησιμοποιούνταν πολύ και είναι χώρες όπου συνεργάστηκαν ο ιδιωτικός τομέας, η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα.

Στην Ινδία, το έκαναν ουσιαστικά υποχρεωτικό».

Γι’ αυτό και επιμένει στη λέξη «συνεργασία». «Η έλλειψη συνεργασίας είναι, κατά τη γνώμη μου, το μεγάλο πρόβλημα που έχουμε στη χώρα: δέκα Ελληνες, έντεκα απόψεις», λέει με πικρία.

Σε αυτό το σημείο, μου εξηγεί ότι εκτιμά πολύ τον Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος στηρίζει με θέρμη το IRIS.

«Είναι στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», λέει για τον υπουργό. «Στα 35 χρόνια ζωής της ΔΙΑΣ ΑΕ, κανένας υπουργός δεν είχε επισκεφθεί τα γραφεία, μέχρι που μια μέρα πήρε τηλέφωνο στο γραφείο μου ο Κωστής Χατζηδάκης και είπε ότι θέλει να έρθει, να δει τι κάνουμε. Του δείξαμε το data center, του δείξαμε τα συστήματα, είδε πώς δουλεύει το IRIS και είπε “αυτό είναι σημαντικό, να το προωθήσουμε”».

Στο τραπέζι μας έρχεται μια μεγάλη πιατέλα με ψητή τσιπούρα και βραστά λαχανικά. Καθώς της αφαιρώ τη ραχοκοκαλιά και αφού η συνομιλήτριά μου ξεκαθαρίζει ότι προτιμά να αυτοσερβίρεται, η κουβέντα πάει στη σχέση που έχει ο έλληνας καταναλωτής με τις τραπεζικές κάρτες.

«Χάσαμε μια χρυσή ευκαιρία το 2015»

Την πηγαίνω πίσω στο 2015, όταν πρωτοξεκινήσαμε να χρησιμοποιούμε την κάρτα για τις συναλλαγές μας λόγω των capital controls. Προβοκατόρικα, ρωτάω αν όσα ευαγγελιζόταν ο Γιάνης Βαρουφάκης με το παράλληλο σύστημα πληρωμών του έμοιαζαν κάπως με το IRIS.

«Λένε πως ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις», σημειώνει. «Το περιβόητο σχέδιο “Δήμητρα” ουσιαστικά έλεγε να φτιάξουμε μια παράλληλη ΔΙΑΣ ΑΕ εκτός του ελέγχου της ΤτΕ και να δώσει ο κόσμος τα λεφτά του εκεί.

Δεν έστεκε».

Τη ρωτάω αν έχουμε δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με την κάρτα, τέτοιους που να κάνουν απαγορευτική την αντικατάστασή της με πιο σύγχρονα συστήματα, όπως είναι οι άμεσες πληρωμές.

«Χάσαμε μια χρυσή ευκαιρία τότε», μου λέει. «Διάβαζα τώρα δύο εκθέσεις: η μία έλεγε ότι είμαστε ο πιο καταθλιπτικός και στρεσαρισμένος λαός στην Ευρώπη και ο δεύτερος παγκοσμίως.

Η δεύτερη είχε να κάνει με τις αυτοκτονίες και έλεγε ότι η Ελλάδα έχει τις λιγότερες στην Ευρώπη».

Με μπέρδεψε. Ισως έφταιγε που έλουζα το ψάρι στο πιάτο μου με χυμό λεμονιού. Ζητώ να μου εξηγήσει τι εννοεί.

«Θέλω να πω ότι μπορεί να είμαστε καταθλιπτικοί και στρεσαρισμένοι, αλλά δεν τα παρατάμε.

Είμαστε ανθεκτικοί, επειδή έχουμε μάθει να είμαστε ευμετάβλητοι – και αυτό το έδειξε και η κρίση. Είμαστε λοιπόν ένας λαός που έχει αντοχές.

Τη μία ημέρα χρησιμοποιούμε την κάρτα, την άλλη ημέρα το QR, την τρίτη ημέρα κάτι άλλο.

Πιστεύω δηλαδή ότι ο Ελληνας μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση αν δει ότι είναι καλύτερο για αυτόν. Γι’ αυτό και ο ελληνικός πολιτισμός υπάρχει τόσες χιλιάδες χρόνια».

Με αυτήν τη φράση για την πατρίδα μας, το γεύμα φτάνει προς το τέλος του. Το ψάρι φαγώθηκε σχεδόν ολόκληρο, τα ποτήρια με το κρασί άδειασαν, το ίδιο και τα δύο μπουκάλια νερό. Δεν μπορέσαμε να πληρώσουμε με IRIS. Σύντομα, όμως, αυτό μπορεί και να αλλάξει…