Ντε φάκτο κατάργηση τού τουρκολιβυκού συμφώνου με ευρωπαϊκή άσκηση
Μια τετραμερής, ευρωπαϊκή άσκηση καταργεί στην πράξη το τουρκολιβυκό σύμφωνο: στις 16 Σεπτεμβρίου η Ελλάδα, η Κύπρος, η Γαλλία και η Ιταλία αναμένεται να πραγματοποιήσουν και φέτος την άσκηση «Ευνομία» εντός της περιοχής που ορίζει το παράνομο μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Για τους σκοπούς της άσκησης η Αθήνα δέσμευσε ήδη δύο περιοχές νοτιοανατολικά Κάσου και Καρπάθου, επιβεβαιώνοντας πως η ελληνική πλευρά δεν είναι διατεθειμένη να επιτρέψει στους τουρκικούς ισχυρισμούς, είτε αυτοί αφορούν το σύμφωνο είτε την υφαλοκρηπίδα και τη δικαιοδοσία έκδοσης NAVTEX και ΝΟΤΑΜ, να αποκτήσουν υπόσταση –βάζοντας φραγμό στον τουρκικό αναθεωρητισμό. Οι χώρες που συμμετέχουν στην «Ευνομία» έχουν τους δικούς τους συμβολισμούς: η Γαλλία είναι μια από τις πιο στενές χώρες-συμμάχους της Ελλάδας, ενώ το ερευνητικό σκάφος «Relume»στην Κάσο έφερε τη σημαία της Ιταλίας.
Μήνυμα στην Αγκυρα
Προς το παρόν δεν έχουν γίνει γνωστές πολλές λεπτομέρειες για τη φετινή άσκηση, ωστόσο αυτό που επισημαίνουν καλά πληροφορημένες πηγές είναι πως πρόκειται και για ένα μήνυμα προς την Αγκυρα, ενώ αναμένεται να ακολουθήσει και η άσκηση «Μέδουσα» με την Αίγυπτο και τη Γαλλία.
Η άσκηση «Ευνομία» ξεκίνησε για πρώτη φορά το 2020 ως τετραμερής πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της ασταθούς κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο και αναφέρεται στη συλλογική πρόθεση και δέσμευση των τεσσάρων χωρών στην εφαρμογή και στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), στην προαγωγή και διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή, καθώς και στη συνεισφορά τους στη διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας.
Πέρυσι η Ελλάδα είχε συμμετάσχει στην άσκηση με οκτώ μαχητικά, ένα ιπτάμενο ραντάρ, μία φρεγάτα και ένα υποβρύχιο καθώς και με μια μονάδα ειδικών δυνάμεων.
Η Γαλλία και η Ιταλία είχαν συμμετάσχει με βαριές μονάδες του Πολεμικού τους Ναυτικού, ενώ το 2020 ελληνικά μαχητικά είχαν μετασταθμεύσει για τους σκοπούς της άσκησης και στην αεροπορική βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο της Κύπρου.
Παρότι ήδη προγραμματισμένη για τα μέσα Σεπτεμβρίου, η «Ευνομία» διεξάγεται σε μια κρίσιμη περίοδο. Η ένταση ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, πριν από μερικές μέρες, στα ανοιχτά της Κάσου επιβεβαίωσε πως η Αγκυρα δεν έχει αλλάξει το αναθεωρητικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που είχεως αποτέλεσμα ενέργειες όπως το άκυρο μνημόνιο μεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης και ακραίες τουρκικές αξιώσεις, όπως ότι πέρα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα, στα έξι ναυτικά μίλια στα νοτιοανατολικά της Κάσου, βρίσκεται τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Υπό μια έννοια, οι προκλήσεις συνεχίζονται τόσο προς την πλευρά της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας με νεότερες ενέργειες, όπως η αποστολή του ερευνητικού σκάφους «Bilim 2» από τις 9 έως τις 15 Αυγούστου, με μερικώς παράνομη NAVTEX, καθώς η μισή πορεία που καλείται να ακολουθήσει για την επιστημονική του έρευνα (όπως τουλάχιστον αναφέρει η τουρκική οδηγία) είναι μέσα στην ελεγχόμενη από το ψευδοκράτος κυπριακή ΑΟΖ, στα βόρεια του νησιού.
Ως αντίδραση της Αγκυρας στην άσκηση «Τρίαινα», που διεξάγει σήμερα η Αθήνα, ερμηνεύεται και η έκδοση δικής της NAVTEX, ισχυριζόμενη πως ο ελληνικός υδρογραφικός σταθμός στο Ηράκλειο δεν μπορεί να το πράξει γιατί είναι, όπως αναφέρει, εντός τουρκικής δικαιοδοσίας για ενέργειες αυτού του τύπου.
Σημειώνεται, πάντως, πως τον περασμένο μήνα, στν συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ουάσιγκτον, συμφωνήθηκε το αμοιβαίο όφελος από την ηρεμία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με ορίζοντα το επόμενο τετ α τετ των δύο στα τέλη Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ.