Πλασματικά έτη: Πόσο κοστίζει η εξαγορά τους και ποιους συμφέρει
Οι 6 στους 10 ασφαλισμένους κάνουν χρήση των ευεργετικών διατάξεων των πλασματικών ετών για συνταξιοδότηση.
Το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών για τους μισθωτούς είναι 20% επί του μισθού κατά τον μήνα υποβολής της αίτησης ή του τελευταίου 12μήνου, εφόσον δεν υπάρχει σταθερή απασχόληση. Σε περιπτώσεις ανεργίας ή μερικής απασχόλησης, υπολογίζεται με εισφορά 20% επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού.
Για το Δημόσιο, για τις αιτήσεις που υποβάλλονται από 1/1/2020 και μετά, η εξαγορά γίνεται με εισφορά 20% επί του μισθού. Για τις αιτήσεις έως 31/12/2016, το κόστος είναι 6,67%, για τις αιτήσεις του 2017 το κόστος είναι 10%, για το 2018 είναι 13,34%, και για το 2019 16,67%. Το κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα. Ωστόσο, το προνόμιο της φθηνότερης εξαγοράς παραμένει για τους δημοσίους υπαλλήλους που είχαν υποβάλει σχετική αίτηση τα προηγούμενα έτη, καθώς αυτοί έχουν κατοχυρώσει την εξαγορά με το κόστος που ίσχυε τη χρονιά υποβολής της αίτησης.
Για παράδειγμα, για έναν δημόσιο υπάλληλο με αποδοχές 1.350 ευρώ τον μήνα και ποσοστό εισφοράς 6,67%, τα 4 έτη σπουδών θα κοστίσουν 10.305 ευρώ (48 μήνες Χ 214,69 ευρώ) και τα 2 έτη στρατιωτικής θητείας (24 μήνες Χ 90 ευρώ = 2.160 ευρώ).
Εάν όμως επιθυμούν ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες να εξαγοράσουν πλασματικά έτη ασφάλισης, τότε ο κάθε μήνας που πρόκειται να αναγνωριστεί κοστίζει όσο η μηνιαία εισφορά για τον κλάδο σύνταξης, με βάση τις ασφαλιστικές κατηγορίες που έχουν επιλέξει ανά εκάστοτε χρονική περίοδο.
Επισημαίνεται ότι η εξαγορά πλασματικών ετών, όπως για παράδειγμα χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης, αλλά και η στρατιωτική θητεία των ανδρών, εξακολουθεί να αποτελεί «διαβατήριο» για την έξοδο στη σύνταξη έως και εννέα χρόνια νωρίτερα.
Τονίζεται ότι οι νέοι ασφαλισμένοι μετά το 1993 βοηθούνται από τα πλασματικά έτη να συμπληρώσουν τα 40 έτη και έτσι να κατεβάσουν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 67 στα 62, κερδίζοντας επίσης μεγαλύτερη σύνταξη.
Υπενθυμίζεται ότι οι λεγόμενοι «παλαιοί» ασφαλισμένοι (έναρξη εργασιακού βίου πριν από το 1993) μπορούν να βγουν στη σύνταξη πριν από τα 67 ή τα 62 έτη, με τη χρήση πλασματικών ετών. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις, είναι κρίσιμο να συμπληρώνονται τα έτη ασφάλισης έως το 2012. Ετσι, οι ασφαλισμένοι μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα γενικά όρια ηλικίας.
Οι «νέοι» ασφαλισμένοι (έναρξη εργασιακού βίου μετά το 1993), αξιοποιώντας τα πλασματικά έτη, συμπληρώνουν τα απαραίτητα 40 χρόνια ασφάλισης για να συνταξιοδοτηθούν και κερδίζουν υψηλότερη σύνταξη.
Τονίζεται ότι:
Για μισθωτούς ασφαλισμένους του πρώην ΙΚΑ και ειδικών Ταμείων (ΔΕΚΟ – Τραπεζών), αναγνωρίζονται μέχρι τέσσερα έτη για να συμπληρωθεί ο χρόνος που απαιτείται το 2011, μέχρι πέντε έτη για το 2012 και μέχρι επτά έτη από το 2013 και μετά. Οι κατηγορίες πλασματικών ετών προέρχονται από στρατιωτική θητεία, ανεργία, σπουδές, χρόνο ανατροφής παιδιών, κενά ασφάλισης και ασθένεια. Εως το 2010, αναγνωρίζονται 400 ημέρες από ανεργία και ασθένεια (200+200 μέρες από κάθε αιτία), συν η στρατιωτική θητεία. Οταν συμπληρώνεται ο χρόνος ασφάλισης έως το 2012, που είναι για παράδειγμα οι 5.500 ημέρες ασφάλισης για τις μητέρες με ανήλικο τέκνο και ασφάλιση ΙΚΑ ή 25ετία για τις μητέρες σε ταμεία ΔΕΚΟ, ή 35ετία για το ΙΚΑ, τότε οι ασφαλισμένοι κατοχυρώνουν ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και βγαίνουν στη σύνταξη ακόμη και πριν τα 62 έτη. Για τις μητέρες ΙΚΑ δεν επιτρέπεται η εξαγορά χρόνου λόγω τέκνων αν πρόκειται να βγουν με διατάξεις ανηλίκου.
Στους ασφαλισμένους του Δημοσίου, η 25ετία έως το 2012 αποτελεί και το κριτήριο της θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και του ορίου ηλικίας που θα έχουν για να συνταξιοδοτηθούν. Για θεμελίωση συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων έως 31/12/2010, αναγνωρίζονται τόσα πλασματικά έτη όσα χρειάζονται μέχρι να συμπληρωθεί η 25ετία. Για θεμελίωση από 1/1/2011, οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται ισχύουν τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος (25ετία) όσο και για τη συμπλήρωση του συνολικού χρόνου ασφάλισης (36, 37, ή 40 έτη). Ο συνολικός αριθμός ετών που μπορεί να αναγνωρίσει ένας ασφαλισμένος στο Δημόσιο για 25ετία το 2011 είναι τέσσερα έτη, για το 2012 είναι πέντε έτη, και από το 2013 και μετά μπορούν να αναγνωρίζουν έως επτά έτη. Επιπλέον, έχουν έως πέντε έτη λόγω τέκνων. Επομένως, ο συνολικός πλασματικός χρόνος που μπορεί να εξαγοραστεί στο Δημόσιο από υπαλλήλους με 1-3 τέκνα είναι 5-9 έτη για το 2011, 6-10 έτη για το 2012, και 8-12 έτη από το 2013 και μετά.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (άνδρες – γυναίκες ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ) και οι άνδρες ασφαλισμένοι ως αυτοαπασχολούμενοι στο ΕΤΑΑ έχουν τη δυνατότητα, μέσω εξαγορών, να κλειδώσουν την 35ετία έως το 2012 και να συνταξιοδοτηθούν στα 62 έτη, χωρίς να έχουν κατ’ ανάγκη 40 χρόνια ασφάλισης. Αν δεν έχουν 35ετία έως το 2012 ή αν δεν συμπληρώνουν 40ετία, βγαίνουν στη σύνταξη στα 67 έτη.
Για την 35ετία, αναγνωρίζονται τέσσερα και πέντε έτη αντίστοιχα για να συμπληρωθεί στα έτη 2011 και 2012, και έως επτά έτη από το 2013 και μετά. Στόχος όμως είναι, στην τελευταία περίπτωση, να συμπληρωθεί η 40ετία. Επίσης, μπορούν να αναγνωριστούν έως πέντε έτη από τον χρόνο.