Η Caretta caretta δεν κινδυνεύει πλέον με εξαφάνιση!
Ρεκόρ όλων των εποχών σημειώνεται φέτος στον αριθμό φωλιών θαλάσσιας χελώνας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία, στον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο έχουν καταγραφεί περίπου 7.500 φωλιές Caretta caretta, αριθμός σχεδόν πενταπλάσιος σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας 15ετίας. Την ίδια στιγμή, στον Κόλπο του Λαγανά, και συγκεκριμένα στον χώρο του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, καταρρίπτεται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ο μέγιστος αριθμός φωλιών θαλάσσιας χελώνας από το 1995 που ήταν 2.018 φωλιές. Φέτος, μέχρι τις 27 Αυγούστου είχαν εντοπιστεί 2.350 φωλιές – οι οποίες αναμένεται να φτάσουν τις 2.500, καθώς χελωνάκια θα συνεχίσουν να γεννιούνται μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου – ενώ το περσινό ρεκόρ ήταν 2.033.
Αύξηση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά
Τα δεδομένα αξιολογούνται από τους επιστήμονες ως ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς η Ελλάδα φιλοξενεί το 60% του συνολικού αριθμού θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta στη Μεσόγειο, με τη Ζάκυνθο και τον Κυπαρισσιακό Κόλπο να αποτελούν τις μεγαλύτερες περιοχές ωοτοκίας στην Ευρώπη. Οπως αναφέρει ο προϊστάμενος της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Ζακύνθου του ΟΦΥΠΕΚΑ, Λορράν Σουρμπές, είναι αξιοσημείωτη η αύξηση του αριθμού των φωλιών θαλάσσιας χελώνας για δεύτερη συνεχή χρονιά: «Αναμένεται να έχουμε μια εξαιρετική αναπαραγωγική χρονιά, καθώς ακολουθούμε την αυξητική τάση που καταγράφεται σε όλη την Ελλάδα. Η Ζάκυνθος παραμένει σταθερά ο δεύτερος πιο σημαντικός χώρος ωοτοκίας της Μεσογείου. Γεγονός που αποτελεί αισιόδοξο μήνυμα για το μέλλον και την επιβίωση του είδους. Οπως είναι γνωστό, η φιλοπατρία της θαλάσσιας χελώνας την καθιστά όχι μόνο αναπόσπαστο μέρος του πολιτισμικού πλούτου, αλλά και σήμα κατατεθέν της Ζακύνθου». Παράλληλα, ωστόσο, υπογραμμίζει ότι δεν είναι ώρα για εφησυχασμό και ότι οι δράσεις διατήρησης του είδους πρέπει να συνεχιστούν.
Από την πλευρά της, η Αλίκη Παναγοπούλου, συντονίστρια επιστημονικών δράσεων της οργάνωσης «Αρχέλων», λέει στα «ΝΕΑ» πως «η καταγραφή είναι ακόμη σε εξέλιξη, όμως αυτό που μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε είναι ότι έχουμε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά αριθμούς-ρεκόρ. Ο “Αρχέλων” δραστηριοποιείται στον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο, στη Ζάκυνθο, στον Λακωνικό Κόλπο, στο Ρέθυμνο, στα Χανιά και στη Μεσσαρά της Κρήτης και παντού καταγράφουμε αυξημένους αριθμούς. Στον Κυπαρισσιακό Κόλπο την τελευταία 15ετία εντοπίζουμε κατά μέσο όρο 1.500 φωλιές τον χρόνο – πέρυσι καταγράψαμε περισσότερες από 5.000 και φέτος είναι ακόμη περισσότερες».
Ενα παγκόσμιο ρεκόρ 37 ετών
Η εικόνα αυτή είναι αποτέλεσμα των διαχειριστικών δράσεων που υλοποιούνται στις περιοχές ωοτοκίας τις τελευταίες δεκαετίες. Χάρη σε αυτές η Caretta caretta δεν συνιστά πλέον απειλούμενο είδος αλλά χαρακτηρίζεται από τον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας ως «χαμηλού κινδύνου».
«Η συστηματική παρουσία της οργάνωσης στο πεδίο ξεκινά το 1983-1984» λέει η Αλίκη Παναγοπούλου. Από τότε μέχρι σήμερα περίπου 15.000 εθελοντές του από πολλά μέρη της γης φτάνουν σε ελληνικές παραλίες για να προστατεύσουν τις χελώνες και να καταγράψουν πολύτιμα στοιχεία. Κάπως έτσι, πέρυσι σημειώθηκε στη Ζάκυνθο ένα παγκόσμιο ρεκόρ 37 ετών: Μια μαρκαρισμένη χελώνα, που είχε πρωτοπαρατηρηθεί στο νησί το 1986 και στην οποία δόθηκε το όνομα Γαία, καταγράφηκε ξανά από τους εκπαιδευμένους ερευνητές του «Αρχέλων» καθώς έφτιαχνε τη φωλιά της στην παραλία Σεκάνια. Ετσι, επιβεβαιώθηκαν 37 ολόκληρα χρόνια αναπαραγωγική ζωής. Το προηγούμενο αντίστοιχο ρεκόρ είχε σημειωθεί με μια χελώνα η οποία ωοτοκούσε επί 36 χρόνια στη Φλόριντα των ΗΠΑ.
Οι κίνδυνοι δεν έχουν εκλείψει
Η συντονίστρια επιστημονικών δράσεων της οργάνωσης «Αρχέλων» τονίζει, πάντως, πως ο αυξημένος αριθμός φωλιών δεν σημαίνει ότι έχουν εκλείψει οι κίνδυνοι για τις θαλάσσιες χελώνες. «Δυστυχώς, παρά τη συστηματική παρουσία μας στις περιοχές ωοτοκίας, οι κίνδυνοι εξακολουθούν να υπάρχουν και κυρίως μέσα στη θάλασσα. Η μεγαλύτερη απειλή είναι η αλιευτική δραστηριότητα, καθώς έχει αυξηθεί ο αριθμός των χελωνών και παράλληλα έχει ενταθεί η αλιεία λόγω της κατάρρευσης των αλιευμάτων. Για τον λόγο αυτόν ο “Αρχέλων” έχει δημιουργήσει το Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιας Χελώνας στη Γλυφάδα, όπου περιθάλπονται τραυματισμένες χελώνες».
Οι χελώνες Caretta caretta γεννούν κάθε δύο έως τέσσερα χρόνια σε αμμώδεις παραλίες μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου. Είναι μεταναστευτικό είδος, όμως οι πληθυσμοί που γεννιούνται στη Μεσόγειο δεν την εγκαταλείπουν. Πρόκειται για μεγαλόσωμο ζώο, με μήκος κελύφους μέχρι και 120 εκατοστά και βάρος έως και 150 κιλά, αν και έχει καταγραφεί και άτομο βαρύτερο των 450 κιλών. Διαβιεί τόσο σε βαθιά νερά όσο και σε παράκτιες περιοχές, τρέφεται με σάλπες, μέδουσες, αχινούς, αρθρόποδα, μαλάκια και φύκη, ενώ έχει ζήσει σε αιχμαλωσία μέχρι και 60 χρόνια.