Για να ελπίσει ξανά

Η χθεσινή εκδήλωση για τα 50 χρόνια του ΠΑΣΟΚ, όπου παρέστησαν «αι γενεαί πάσαι» όπως αναφέρουν στον σημερινό τους τίτλο «ΤΑ ΝΕΑ», θέτει εκ των πραγμάτων ένα ερώτημα: όσο νέος κι αν είναι, ή θέλει να είναι, ένας πενηντάρης, όσο κι αν «κυκλοφοράει σαν εικοσάρης και είναι ωραίος σαν εραστής» όπως τραγουδούσε ο Ζαμπέτας, πόσο κοντά βρίσκεται στους πραγματικούς εικοσάρηδες; Στην εποχή της αποστασιοποίησης και της αποχής, πόσο αφορούν τους ανθρώπους που σπουδάζουν ή ξεκινούν την επαγγελματική τους ζωή τα συνθήματα του Ανδρέα Παπανδρέου, οι μεταρρυθμίσεις του Κώστα Σημίτη, τα οράματα του Γιώργου Παπανδρέου ή οι αναλύσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου;

Για τη διευκόλυνση της συζήτησης, ας περιορίσουμε το πεδίο. Μεταξύ των πρώην αρχηγών του ΠΑΣΟΚ που βρίσκονται στη ζωή, ο μεγαλύτερος σε ηλικία είναι κατά σύμπτωση και ο καλύτερος πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης: ο Κώστας Σημίτης. Πόσο «μιλάει» ένας 88χρονος σε ανθρώπους που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν ανέλαβε την εξουσία; Μπορεί να τους εμπνεύσει, να τους κατευθύνει, να τους μεταλαμπαδεύσει το παλιό του πάθος, να τους πείσει για την αναγκαιότητα συμμετοχής στα κοινά;

Μια απάντηση πήραμε από νέους των γενιών Χ και Ζ που μίλησαν τον περασμένο Νοέμβριο στο Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, με αφορμή την εκδήλωση που οργανώθηκε προς τιμήν του πρώην πρωθυπουργού στο Κέντρο Πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος. «Ο Σημίτης είχε κάτι που λείπει σήμερα, μια πολιτική ταυτότητα με ευδιάκριτα χαρακτηριστικά», είπε ο ηλικίας 31 ετών Γιώργος. «Το ότι μπήκαμε στην ΟΝΕ είχε ως αποτέλεσμα να πληρώσω τα μισά δίδακτρα στο μεταπτυχιακό μου», είπε η 36χρονη Μαρία. «Μου έκανε τεράστια εντύπωση ότι ο πρωθυπουργός που έβλεπα στην τηλεόραση ήταν ο ίδιος που είχε αγωνιστεί κατά της δικτατορίας», είπε η 28χρονη Βασιλική. «Η αφαίρεση του θρησκεύματος από τις ταυτότητες ήταν για μας μια εμβληματική μεταρρύθμιση», είπε η 34χρονη Αννα. «Μπορεί να μην έχω μνήμες και βιώματα από την εποχή που κυβέρνησε ο Σημίτης, αλλά ενημερώνομαι, γνωρίζω και αναγνωρίζω», είπε η 20χρονη Μάρα.

Το δείγμα φυσικά δεν είναι τυχαίο. Σε ένα τέτοιο αφιέρωμα χωρούσαν επίσης προφανώς μόνο οι θετικές απόψεις – κι ας αποκομίζει κανείς συχνά πολύτιμα διδάγματα κι από τα λάθη. Αυτό που έχει σε κάθε περίπτωση σημασία είναι να γνωρίζουν οι νέοι άνθρωποι ποιος έχει κάνει τι σε αυτόν τον τόπο, διότι μόνο έτσι συνειδητοποιούν ότι η δημοκρατία δεν είναι κάτι αυτονόητο ούτε δεδομένο. Εχουν δοθεί μάχες γι’αυτό, έχουν γίνει συγκρούσεις, έχουν αντιμετωπιστεί προκλήσεις: τι θα είχε συμβεί αν αντί για τον Σημίτη είχε εκλεγεί το 1996 αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ο Τσοχατζόπουλος;

«Ο προοδευτικός κόσμος ζητάει μια διέξοδο για να ελπίσει ξανά», είπε στη χθεσινή του παρέμβαση ο Σημίτης, «και οι ευκαιρίες δεν είναι άπειρες». Εκείνος πάντως έκανε το καθήκον του.