Ακρίβεια δίχως τέλος στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια
Αν φέτος το καλοκαίρι περίσσεψαν τα παράπονα – δικαίως ή αδίκως – των ελλήνων κυρίως ταξιδιωτών για την ακρίβεια των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, ο «πράσινος πληθωρισμός» που επελαύνει ήδη αναμένεται να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερο «κύμα ανατιμήσεων», με αποτέλεσμα οι Ελληνες να βλέπουν τα νησιά μόνο με τα κιάλια.
Ο «πράσινος πληθωρισμός», μια έννοια που επικαλούνται όλο και πιο συχνά οι ακτοπλόοι, δεν είναι τίποτα άλλο από τις ανατιμητικές τάσεις που προκαλεί στα εισιτήρια των πλοίων η ανάγκη επενδύσεων από 2 δισ. ευρώ μέχρι και 3,5 δισ. ευρώ για την ανανέωση και προσαρμογή του κλάδου στις νέες κοινοτικές πολιτικές μειωμένων μέχρι και μηδενικών εκπομπών άνθρακα.
Το πρόβλημα για τη χώρα μας, την πιο νησιωτική της Ευρώπης, είναι ότι η ακτοπλοΐα δεν εξυπηρετεί μόνο κάποια εκατομμύρια τουρίστες τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά στηρίζει το σύνολο της νησιωτικής οικονομίας που αποτελεί περίπου το 12% του συνολικού ελληνικού ΑΕΠ, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, και κυρίως το πλοίο εξασφαλίζει την κοινωνική και εθνική συνοχή.
Επομένως, μια σύγχρονη ακτοπλοΐα είναι εθνική ανάγκη, όσο και αν οι μέχρι τώρα εφαρμοζόμενες πολιτικές εξαντλούνταν σε ημίμετρα και «ρουσφέτια».
Πρωτοβουλίες. Ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης αναγνωρίζει το πρόβλημα και πρόσφατα εξήγγειλε πρωτοβουλίες και στρατηγικές που, όπως εκτιμά, θα εξασφαλίσουν συνολικά 2 δισ. ευρώ σε δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια που θα συμβάλουν στην πρώτη φάση «πρασινίσματος» του ακτοπλοϊκού στόλου.
Πρωτοβουλίες που, αν όλα πάνε κατ’ ευχήν, θα αρχίσουν να υλοποιούνται από το 2027.
Ωστόσο, σε πρόσφατη μελέτη του το ΙΟΒΕ με θέμα «Η επίδραση από την εφαρμογή της νομοθεσίας “Fit for 55” στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ελλάδα» επισημαίνει ότι σε αντίθεση με άλλες χώρες της ΕΕ, από τη Δανία στον Βορρά μέχρι και την Ιταλία στον Νότο, η Ελλάδα έχει καθυστερήσει στη λήψη των αναγκαίων μέτρων.
Για να περιοριστούν οι οικονομικές επιπτώσεις από το πρόσθετο κόστος των εκπομπών, χρειάζονται επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες στα πλοία και στα λιμάνια της χώρας, τονίζει.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η σταδιακή επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) στη ναυτιλία (έως το 2026) και οι αναμενόμενες δυσκολίες συμμόρφωσης με τη νέα κοινοτική νομοθεσία για καθαρά καύσιμα (FuelEU Maritime Initiative) εκτιμάται ότι θα αυξήσουν το λειτουργικό κόστος του κλάδου κατά 320 εκατ. ευρώ το 2031, με βάση τις τρέχουσες τιμές δικαιωμάτων (futures), και κατά 708 εκατ. ευρώ, με την τιμή δικαιωμάτων σε 250 ευρώ ανά τόνο.
Η μετακύλιση του επιπλέον αυτού κόστους στα εισιτήρια μεταφράζεται σε αύξηση της τιμής τους κατά περίπου 32% έως το 2031 στις γραμμές της Κρήτης και κατά 33% στις γραμμές της Αδριατικής, στο «σενάριο βάσης».
Στο σενάριο με τιμή δικαιωμάτων σε 250 ευρώ ανά τόνο, η ποσοστιαία επιβάρυνση υπολογίζεται σε 70,9% στην Κρήτη και 71,7% στην Αδριατική το 2050.
Επίσης αναμένεται μείωση της επιβατικής κίνησης κατά 2 εκατ. επιβάτες και 483 χιλ. οχήματα το 2031 σε σύγκριση με ένα σενάριο βάσης (χωρίς εφαρμογή της νέας νομοθεσίας).
Ο ακτοπλοϊκός κλάδος θα χάσει περίπου 180 εκατ. ευρώ έσοδα από τη χαμηλότερη κίνηση το 2031, τα έσοδα των τουριστικών επιχειρήσεων στις νησιωτικές περιοχές αναμένεται να είναι μειωμένα σε σύγκριση με το σενάριο βάσης κατά 433 εκατ. ευρώ, ενώ το ΑΕΠ θα είναι μικρότερο κατά 658 εκατ. ευρώ.
Το κράτος θα χάσει έσοδα 216 εκατ. ευρώ και αναμένεται μείωση των θέσεων εργασίας κατά 15,9 χιλ.
Το ΙΟΒΕ. Για να περιοριστούν οι οικονομικές επιπτώσεις από το πρόσθετο κόστος των εκπομπών, χρειάζονται επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες στα πλοία και στα λιμάνια της χώρας, τονίζει το ΙΟΒΕ.
Επίσης απαιτούνται επαρκείς υποδομές παροχής των πλοίων με ηλεκτρισμό (cold ironing) και εναλλακτικά καύσιμα πρόωσης, σε συνδυασμό με συστήματα βελτίωσης της ανθεκτικότητας σε ακραίες καιρικές συνθήκες.
Τέλος, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, σε ένα αντίξοο επενδυτικό κλίμα, η πράσινη μετάβαση της επιβατηγού ναυτιλίας απαιτεί τη μέγιστη δυνατή στήριξη με φορολογικά και χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως η εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ και στα οχήματα, η επιτάχυνση της εφαρμογής των χρηματοδοτικών μηχανισμών του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ΕΣΠΑ και η προώθηση των πόρων από τα επιπλέον έσοδα, λόγω ένταξης της ναυτιλίας στο ΣΕΔΕ, σε πράσινες λιμενικές υποδομές και πλοία.