Αρκάς: Σε ποιους αφιερώνει την «καλημέρα» του
Ο Αρκάς, την τελευταία ημέρα του μήνα Νοεμβρίου, αφιερώνει την καλημέρα του στους εορτάζοντες.
Σήμερα γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα: Ανδρέας, Αντρέας, Ανδρίκος, Αντρίκος, Ανδριάνα, Ανδρούλα, Ανδριανή, Άντρια.
Άγιος Ανδρέας ο Απόστολος, ο Πρωτόκλητος
Ο Ανδρέας (ή Ανδρεύς ή Ανδρείας) ήταν αδελφός του Σίμωνα Πέτρου και ένας από τους δώδεκα Αποστόλους του Χριστού. Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, ήταν ο πρώτος που κλήθηκε από τον Χριστό να γίνει Απόστολος, γι’ αυτό και στην ορθόδοξη παράδοση συχνά αποκαλείται «Πρωτόκλητος».
Η Καινή Διαθήκη δεν δίνει πολλές πληροφορίες για το πρόσωπό του, ενώ οι σχετικές παραδόσεις και θρύλοι πολλαπλασιάζονται από τον 3ο αιώνα και ιδιαίτερα κατά τον 8ο και 9ο αιώνα. Κατά την ορθόδοξη παράδοση, θεωρείται ιδρυτής της Εκκλησίας του Βυζαντίου (μετέπειτα Κωνσταντινούπολης) και οι Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως διάδοχοί του.
Ο Ανδρέας φέρει ελληνικό όνομα (από το ἀνδρεία, γενναιότητα), το οποίο, όπως και άλλα ελληνικά ονόματα, φαίνεται πως ήταν διαδεδομένο μεταξύ των Εβραίων και άλλων εξελληνισμένων πληθυσμών της Ιουδαίας. Δεν μαρτυρείται άλλο όνομά του, εβραϊκό ή αραμαϊκό.
Γεννήθηκε μεταξύ του 5 και 10 μ.Χ. στην πόλη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας. Οι γονείς του ονομάζονταν Ιωνάς ή Ιωάννης και Ιωάννα. Ο Ανδρέας και ο αδελφός του Πέτρος μετέρχονταν το επάγγελμα του ψαρά στη λίμνη της Τιβεριάδος, γι’ αυτό και όταν κλήθηκαν να ακολουθήσουν τον Χριστό, Αυτός τους είπε ότι θα τους κάνει «ἁλιεῖς ἀνθρώπων».
Η ιστορία της ζωής του Ανδρέα μέχρι την Σταύρωση, την Ανάσταση και την Ανάληψη, υπήρξε σχεδόν ίδια με εκείνη των άλλων μαθητών. Ο Ανδρέας είπε στον Χριστό για το παιδί με τα ψωμιά και τα ψάρια, ενώ όταν ο Φίλιππος ήθελε να πει στον Χριστό ότι κάποιοι Έλληνες ήθελαν να Τον δουν, το είπε πρώτα στον Ανδρέα. Ήταν επίσης ο ένας από τους τέσσερις μαθητές που ρωτούσαν στο Όρος των Ελαιών τον Ιησού για τα σημεία της Δεύτερης Παρουσίας Του.
Η Πάτρα, το μαρτύριο και η σταύρωση
Με ορμητήριο την Πάτρα ο Ανδρέας κήρυττε σε ολόκληρη την Αχαΐα την εποχή που ανθύπατος ήταν Αιγεάτης. Εκεί η διδασκαλία του καρποφόρησε και με τις προσευχές του θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς.
Ακόμα και η Μαξιμίλλα, σύζυγος του ανθύπατου Αιγεάτου, αφού τη θεράπευσε ο Απόστολος από βαριά αρρώστια που είχε, πίστεψε στον Χριστό.
Το γεγονός αυτό εκνεύρισε τον ανθύπατο και με την παρότρυνση ειδωλολατρών ιερέων συνέλαβε τον Ανδρέα και τον οδήγησε στο μαρτύριο με σταυρικό θάνατο, πιθανώς την εποχή του διωγμού του Νέρωνα. Το μαρτύριό του υπολογίζεται πως συνέβη περί το 60 μ.Χ., αν και η παράδοση που αναφέρει ότι σταυρώθηκε στην Πάτρα θεωρείται από ορισμένους Δυτικούς «μεταγενέστερη και αναξιόπιστη».
Πρώιμα κείμενα, όπως οι «Πράξεις του Ανδρέα», περιγράφουν ότι ο Ανδρέας δέθηκε, δεν καρφώθηκε, σε έναν σταυρό παρόμοιο με του Ιησού.