Σύνδρομα
«Πριν από τον Ερντογάν, η Τουρκία θεωρούνταν βασικά μια ευρωπαϊκή χώρα και ο στόχος της ήταν να γίνει δεκτή στην ΕΕ. Σήμερα, έχει στρέψει το ενδιαφέρον της και πάλι στις περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Αυτά λέει στην ιταλική Repubblica ο Βάλι Νασρ, καθηγητής στο Johns Hopkins School of Advanced International Studies, σχολιάζοντας τον ρόλο της Τουρκίας στην ανατροπή του δικτάτορα της Δαμασκού. Σύμφωνα με την άποψή του, η Τουρκία θα προσπαθήσει να επαναλάβει και στη Λιβύη την επιτυχία της στη Συρία, εκτός αν η κρίση στην τελευταία μεγαλώσει και απορροφήσει όλους τους πόρους της Αγκυρας.
Η φιλοδοξία του Ερντογάν είναι να αποκτήσει η Τουρκία έναν όλο και πιο αποφασιστικό ρόλο στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, δρώντας ταυτοχρόνως ως μεσολαβήτρια στον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία. Ενα από τα παραδείγματα των καινούργιων συμμαχιών της είναι το Αζερμπαϊτζάν: με τη βοήθεια αυτής της πλούσιας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο χώρας, η Αγκυρα επιδιώκει να αποκτήσει τον έλεγχο του διαδρόμου Zangezur, που θα συνδέει το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία με την Τουρκία μειώνοντας ακόμη περισσότερο την επιρροή και τα συμφέροντα του Ιράν στην περιοχή. Ο τούρκος πρόεδρος θεωρεί στρατηγικό ατού το να πατάει σε πολλές βάρκες, εξού και το αίτημα ένταξης στην ομάδα BRICS.
Αυτή τη χώρα δεν την αντιμετωπίζεις με σύνδρομο ανωτερότητας. Οι θεωρίες που πλασάριζαν στο παρελθόν διάφοροι έλληνες αναλυτές και πολιτικοί περί διεθνούς απομόνωσης της Τουρκίας ήταν παραμύθια με στόχο να παγώσουν οι όποιες απόπειρες γίνονταν για ειλικρινή διάλογο. Ο Γιώργος Παπανδρέου είπε χθες στο συνέδριο του «ΒΗΜΑΤΟΣ» ότι η ελληνική ηγεσία που διαδέχθηκε την κυβέρνηση Σημίτη της οποίας ήταν υπουργός Εξωτερικών χαρακτηριζόταν από φοβικότητα και έλλειψη πολιτικού θάρρους, με αποτέλεσμα να χαθεί μια μοναδικά ευνοϊκή ιστορική συγκυρία το 2004. Μάλλον περί αλαζονείας επρόκειτο και μάλιστα χωρίς κανένα έρεισμα: ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος δεν χάνει ευκαιρία να κινδυνολογεί για την ελληνοτουρκική προσέγγιση, τίναξε στον αέρα εκείνη την ευκαιρία νομίζοντας ότι η ευρωπαϊκή Ελλάδα θα κατατροπώσει αργά ή γρήγορα τη νεο-οθωμανική Τουρκία.
Είναι η «λογική της δογματικής ακινησίας» στην οποία αναφέρθηκε χθες από το βήμα του ίδιου συνεδρίου ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Ο υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε ότι η Τουρκία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ούτε με σύνδρομο κατωτερότητας, με «φοβικό σύνδρομο» όπως είπε, καθώς η Ελλάδα έχει ως προμετωπίδα της εξωτερικής της πολιτικής το διεθνές δίκαιο. Σε αυτή τη βάση γίνεται, και πρέπει να γίνεται, ο διάλογος.
Υπάρχουν βέβαια κι εκείνοι που θεωρούν ότι διάλογος σημαίνει «υποκλίσεις», πιστεύουν ότι χαλάνε τη «σούπα του κατευνασμού» και ισχυρίζονται πως όταν ήταν εκείνοι στα πράγματα ο Ερντογάν δεν μας πείραξε γιατί «ήξερε τον χαρακτήρα μας». Αλλά το ενδιαφέρον τους είναι πλέον μουσειακού χαρακτήρα.