Θα πει το «ναι» ο Νετανιάχου; – Αισιοδοξία για επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα
Μηνύματα συγκρατημένης αισιοδοξίας για επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα έρχονται το τελευταίο διάστημα από τις δυνάμεις που έχουν διαμεσολαβητικό ρόλο στη σύγκρουση που διαρκεί πάνω από 14 μήνες.
Περισσότερο από ποτέ άλλοτε φαίνεται πως μία συμφωνία είναι κοντά και πως ο Νετανιάχου σκέφτεται να πει το «ναι». Οι ραγδαίες εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος – η εκλογή του Τραμπ, η εκεχειρία στον Λίβανο, η πτώση του Άσαντ στη Συρία – σε συνδυασμό με την εκ των πραγμάτων αδυναμία του Ισραήλ να επιτύχει τους διακηρυγμένους στόχους του, σπρώχνουν τους εμπλεκόμενους στην αναζήτηση διεξόδου.
Οι διαβουλεύσεις είναι πυρετώδεις και οι δηλώσεις ενδεικτικές:
Το Κατάρ, βασικός διαμεσολαβητής στις διαπραγματεύσεις, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι υπάρχει νέα «δυναμική» για τις συνομιλίες.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Ιορδανία το Σάββατο: «Αυτή είναι η στιγμή για να ολοκληρωθεί επιτέλους αυτή η συμφωνία».
Στην Αίγυπτο, ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι συναντήθηκε το Σάββατο με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν και τον απεσταλμένο για τη Μέση Ανατολή Μπρετ ΜακΓκουρκ.
«Η συνάντηση αφορούσε τις προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός και ανταλλαγή κρατουμένων στη Γάζα», ανέφερε το γραφείο του Σίσι.
Μετά από συνάντηση με τον Νετανιάχου αυτή την εβδομάδα, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών Τζέικ Σάλιβαν δήλωσε ότι «είχε την αίσθηση» ότι ο Νετανιάχου ήταν «έτοιμος να κάνει μια συμφωνία».
Πώς επηρεάζουν οι εξελίξεις
Αν και οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει κι άλλες φορές την αισιοδοξία τους για το «θετικό πνεύμα» του Νετανιάχου και έχουν διαψευστεί μεγαλοπρεπώς, παρατηρητές εκτιμούν ότι τώρα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός μπορεί να υποχωρήσει.
Μετά την εκλογή του Τραμπ η πίεση για συμφωνία στο Ισραήλ έχει αυξηθεί. Ο επερχόμενος πρόεδρος έχει ζητήσει από τον στενό του φίλο Μπίμπι να κλείσει τα πολεμικά μέτωπα πριν αναλάβει την προεδρία.
Η ισραηλινή Haaretz αναφέρει ότι οι δύο τους είχαν τηλεφωνική επικοινωνία το βράδυ του Σαββάτου (15/12) για να συζητήσουν το αίτημα του Τραμπ και τις ευρύτερες εξελίξεις στην περιοχή.
Μετά την εκεχειρία στον Λίβανο, η πίεση αυξήθηκε πολύ πάνω στη Χαμάς προκειμένου υποχωρήσει από τον όρο της για μόνιμη απόσυρση του Ισραήλ από τη Γάζα. Η παλαιστινιακή οργάνωση πράγματι φαίνεται πως συμφώνησε σε μία προσωρινή εκεχειρία δεχόμενη η μόνιμη κατάπαυση πυρός να οριστικοποιηθεί σε επόμενο χρόνο.
Παρέδωσε επίσης λίστα με 30 περίπου αιχμαλώτους που σκοπεύει να απελευθερώσει με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων και την αύξηση της ροής της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Ταυτόχρονα έχει υπάρξει συμφωνία μεταξύ Χαμάς και Φατάχ για τη διακυβέρνηση της μεταπολεμικής Γάζας και των παλαιστινιακών εδαφών.
Ο παράγοντας Συρία
Οι εξελίξεις στη Συρία, που αιφνιδίασαν τα κράτη της περιοχής αλλά και τις μεγάλες δυνάμεις, παίζουν επίσης κρίσιμο ρόλο. Το Ισραήλ μπορεί να πανηγύρισε την πτώση του Άσαντ ως πλήγμα στον «Άξονα της αντίστασης» αλλά κατευθείαν ανέλαβε δράση εξαπολύοντας τις μεγαλύτερες επιθέσεις από ποτέ πραγματοποιώντας χτυπήματα σε στρατιωτικές βάσεις αλλά και πολιτικές υποδομές, ενώ κατέλαβε και τη νεκρή ζώνη στα υψίπεδα του Γκολάν.
Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι διαμηνύουν ότι δεν θέλουν τα όπλα του Άσαντ να πέσουν σε «λάθος χέρια» και ότι ανησυχούν για την ασφάλεια της χώρας τους. Η αντιπολίτευση στο Ισραήλ προειδοποιεί την κυβέρνηση ότι πρέπει να κάνει προσπάθειες για αναβίωση των συμφωνιών του Αβραάμ (σσ συμφωνίες συνεργασίας και εξομάλυνσης των σχέσεων του Τελ Αβίβ με τα αραβικά καθεστώτα) καθώς οι εξελίξεις στη Συρία μπορεί να οδηγήσουν σε χάος.
Ο Νετανιάχου θέλοντας να εμφανιστεί νικητής μπορεί να παρουσιάζει τις εξελίξεις στη Συρία ως δική του επιτυχία ωστόσο δεν μπορεί να κρύψει την ανησυχία του για το τι μπορεί να σημαίνει η νέα κατάσταση καθώς παρά την αντιισραηλινή φρασεολογία του καθεστώτος Άσαντ, η Δαμασκός ουσιαστικά δεν ανέλαβε καμία δράση κατά του Ισραήλ παρά τις αιματηρές επιθέσεις των IDF στο έδαφός της.
Αποσταθεροποίηση
Όσο ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται νέες εστίες αποσταθεροποίησης εμφανίζονται στη Μέση Ανατολή, γεγονός που ανησυχεί όχι μόνο το Ισραήλ και τη Δύση αλλά και τα αραβικά καθεστώτα που δεν θέλουν σε καμία περίπτωση αναταραχές στο εσωτερικό τους που να θυμίζουν την «Αραβική Άνοιξη».
Αν και ο Νετανιάχου έχει επιμείνει πολλές φορές ότι δεν πρόκειται να σταματήσει τον πόλεμο στη Γάζα χωρίς να επιτύχει την «απόλυτη νίκη» αναλυτές σημειώνουν ότι οι εξελίξεις στη Συρία του δίνουν τη δυνατότητα να εμφανιστεί ως νικητής απέναντι στο Ιράν και επομένως να βρει τα πολιτικά πατήματα που χρειάζεται για να υποχωρήσει σε μια εκεχειρία, σημειώνει ο Σίμόν Σπίκμαν Κορντάλ του Al Jazeera.
Και χρειάζεται τέτοια πατήματα για να μπορεί να παρουσιάσει μια συμφωνία ως νίκη και όχι ως υποχώρηση απέναντι στους ακροδεξιούς συμμάχους του που απειλούν ότι θα ρίξουν την κυβέρνηση.
Την ίδια στιγμή στη Γάζα οι φήμες ότι μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μπορεί να είναι κοντά, είναι σχεδόν συνεχείς μεταξύ των παγιδευμένων στον θύλακα, οι οποίοι επιθυμούν απεγνωσμένα τον τερματισμό των βομβαρδισμών.
«Την τελευταία εβδομάδα, υπήρξαν δύο, ίσως τρεις περιπτώσεις όπου ο κόσμος γύρω μας ξέσπασε σε ζητωκραυγές, σφυρίγματα και χειροκροτήματα λόγω φημών ότι υπήρξε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός», δήλωσε στο Al Jazeera η Λουίζ Γουότερμπριτζ, ανώτερη υπάλληλος έκτακτης ανάγκης στην Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ (UNRWA).
Το βόρειο τμήμα της Γάζας παραμένει υπό πλήρη ισραηλινή πολιορκία, με παγιδευμένους 65.000 έως 75.000 Παλαιστίνιους, εκτιμά ο ΟΗΕ, καθώς ο ισραηλινός στρατός εμποδίζει τη βοήθεια να φτάσει, με το λιμό να εξαπλώνεται.
Στο Ισραήλ το Σάββατο πραγματοποιήθηκαν νέες διαδηλώσεις που ζητούσαν τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Γάζα και την απελευθέρωση των ομήρων.
Ο ορίζοντας για την επίτευξη συμφωνίας τοποθετείται μέχρι τις 20 Ιανουαρίου που ο Τραμπ αναλαμβάνει καθήκοντα.