Ο πρωτοπόρος της έρευνας στην Καρδιολογία
Είναι πραγματικά λίγες οι περιπτώσεις όπου στο πρόσωπο ενός διακεκριμένου Επιστήμονα συνδυάζονται τόσες αρετές και συγκεντρώνονται τόσα επιτεύγματα όπως στην περίπτωση του Καθηγητή Σπυρίδωνα Μουλόπουλου. Ο Σπυρίδων Μουλόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1926. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου και αρίστευσε.
Ανήλθε διαδοχικά και αξιοκρατικά όλες τις βαθμίδες της Πανεπιστημιακής ιεραρχίας: βοηθός, επιμελητής, υφηγητής, εντεταλμένος υφηγητής, επικουρικός Καθηγητής, τακτικός Καθηγητής, Κοσμήτωρ της Ιατρικής Σχολής, Αντιπρύτανης και Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η διδασκαλία ήταν πάντα κάτι που ποτέ δεν παρέλειπε ή παραμέριζε, παρά το μεγάλο διοικητικό φόρτο που επωμιζόταν κατά καιρούς.
Παράλληλα, ως νοσοκομειακός γιατρός, μάχιμος και πάντα στο καθήκον, νοσήλευσε μεγάλο αριθμό ασθενών, ευρισκόμενος στην πρώτη γραμμή. Ενετάχθη ως ειδικευμένος ιατρός στη Θεραπευτική Κλινική στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα το 1954, ακολουθώντας τον Καθηγητή Μαλάμο και ανέλαβε την ευθύνη του Καρδιολογικού Τμήματος της Κλινικής. Το 1974 διεδέχθη τον Καθηγητή Μαλάμο στη Διεύθυνση της Θεραπευτικής Κλινικής μέχρι την αφυπηρέτησή του το 1994.
Ο Καθηγητής Σπυρίδων Μουλόπουλος διετέλεσε, επίσης, Πρόεδρος του Ανωτάτου Υγειονομικού Συμβουλίου του Υπουργείου Υγείας. Με αυτή του την ιδιότητα και με δική του πρωτοβουλία, το 1981 συντάχθηκε και τυπώθηκε από το Υπουργείο Υγείας το πρώτο περιοριστικό συνταγολόγιο, για τον εξορθολογισμό της χρήσεως των φαρμάκων. Επιπλέον, διετέλεσε Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ερευνών του Υπουργείου Ανάπτυξης, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα.
Επίσης, διετέλεσε Πρόεδρος πολλών επιστημονικών εταιρειών και ανακηρύχθηκε Επίτιμο Μέλος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και Επίτιμος Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας. Για την ερευνητική του δραστηριότητα, έτυχε πολλών διεθνών διακρίσεων. Εκλέχθηκε Επίτιμο Μέλος της Γαλλικής Καρδιολογικής Εταιρείας και Αντεπιστέλλων της Γαλλικής Εθνικής Ακαδημίας Ιατρικής. Ο Καθηγητής Μουλόπουλος θεωρούσε σημαντικές αυτές τις διακρίσεις κυρίως γιατί στη Γαλλία δεν εργάστηκε ποτέ. Σημαντικότερη όμως διάκριση θεωρούσε την ανακήρυξή του ως Επιτίμου Διδάκτορος Επιστημών του Πανεπιστημίου της Utah των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ο Καθηγητής Μουλόπουλος έχει συγγράψει πολλά συγγράμματα και εκδώσει πολλά μονοσυγγραφικά βιβλία, με διεθνή απήχηση, ενώ έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 400 πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά. Το δημοφιλές και άρτιο μονοσυγγραφικό βιβλίο του «Θεραπευτική Εσωτερικών Νόσων» κυκλοφόρησε το 2017 σε δέκατη έκδοση.
Τις πρώτες πρωτιές τις επιτυγχάνει ήδη στην αρχή της σταδιοδρομίας του το 1954 στη Θεραπευτική Κλινική του «Αλεξάνδρα», όπου είχε στήσει πειραματικό εργαστήριο. Συνεπικουρούμενος από νεότερους συναδέλφους, μία ή δύο φορές την εβδομάδα τα βράδια, μετέτρεπε το δωμάτιο για τις ακτινογραφίες των Εξωτερικών Ιατρείων σε χώρο όπου πραγματοποιούσε πειράματα σε ζώα. Εκεί λοιπόν πραγματοποιεί την πρώτη στον κόσμο στεφανιογραφία, «αρχικά σε ζώα και στη συνέχεια σε άνθρωπο», έναν χρόνο πριν από την εφαρμογή της στις ΗΠΑ. Ιδρύει το πρώτο εργαστήριο ηλεκτροφυσιολογίας, για την αντιμετώπιση των αρρυθμιών, επιμελείται την τοποθέτηση του πρώτου – φερμένου από τις ΗΠΑ – βηματοδότη, διενεργεί την πρώτη λεμφαδενογραφία για τη διάγνωση αιματολογικών παθήσεων, κατασκευάζει το πρώτο ροόμετρο για παθήσεις του θυρεοειδούς, τοποθετεί τον πρώτο εξωτερικό απινιδωτή.
Ακόμη, εγκαθιστά στο «Αλεξάνδρα» την πρώτη οργανωμένη μονάδα εντατικής θεραπείας παθολογικών νοσημάτων, η οποία φέρει το όνομά του και την πρώτη μονάδα εγκεφαλικών επεισοδίων. Επινόησε τη νοσηλεία των πέντε βαθμίδων (κοινές κλίνες, συνεχούς επιτήρησης, ηλεκτρονικής παρακολούθησης, αυξημένης φροντίδας, ΜΕΘ), η οποία καθιερώθηκε αργότερα σε πρωτοποριακά κέντρα του εξωτερικού. Βασικό, διεθνώς γνωστό, επίτευγμά του είναι η εφεύρεση της ενδοαορτικής αντλίας το 1961. Η συσκευή αυτή υπάρχει σήμερα σε όλα τα Νοσοκομεία και αποτελεί μέρος του υποχρεωτικού εξοπλισμού χειρουργείων καρδιακών επεμβάσεων. Είναι περιττό να αναφέρουμε ότι αυτή η συσκευή έχει σώσει τη ζωή πολλών αρρώστων. Επιπλέον, η εφεύρεση αυτή δημιούργησε ένα κύμα έρευνας και η καρδιολογία στράφηκε σε νέες τεχνικές που έφεραν σημαντικές μεταβολές στον χειρισμό των καρδιοπαθειών. Ο Καθηγητής Μουλόπουλος είχε επινοήσει, επίσης, τεχνητές καρδιακές βαλβίδες που μπορεί να τοποθετηθούν χωρίς εγχείρηση. Με πρωτοβουλία του Καθηγητή Μουλόπουλου, εγκαταστάθηκε στείρος θάλαμος για τις μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», ο πρώτος σε Πανεπιστημιακή Κλινική του ΕΚΠΑ.
Θεσμοθέτησε πρώτος το 1975 τη συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση, καθιερώνοντας την ετήσια ημερίδα των Θεραπευτικών Εξελίξεων, η οποία πραγματοποιείται κάθε χρόνο το Σάββατο του Λαζάρου. Στόχος της ημερίδας ήταν και είναι η ενημέρωση των ιατρών για τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Παθολογίας και των ειδικοτήτων της κάθε έτους. Το 2025, οι Θεραπευτικές Εξελίξεις θα πραγματοποιηθούν για 50ή συνεχή φορά.
Ο Καθηγητής Μουλόπουλος, γνωστός διεθνώς για το έργο του, ενέπνευσε εκατοντάδες ιατρούς και διαμόρφωσε την έρευνα στην Καρδιολογία στην Ελλάδα. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναγνωρίζοντας τη συνολική προσφορά του στην Ιατρική Επιστήμη, στη Διοίκηση, στη Δημόσια Παιδεία και Υγεία, μέσα από ένα έργο που έτυχε και τυγχάνει διεθνούς αναγνώρισης και αποδοχής από έγκυρους φορείς, τίμησε τον Οκτώβριο του 2017 τον Καθηγητή Σπυρίδωνα Μουλόπουλο με τον τίτλο του Επίτιμου Καθηγητή του Ιδρύματος.
Με το έργο του και τη λαμπρή και διακριτή επιστημονική διαδρομή του διαμόρφωσε ένα αξεπέραστο πρότυπο Επιστήμονα, Ακαδημαϊκού Δασκάλου και Ανθρώπου, το οποίο αποτέλεσε και θα αποτελεί σημείο αναφοράς για τους νεότερους, τιμώντας, παράλληλα, τη μεγάλη παράδοση προσφοράς των διακεκριμένων Πανεπιστημιακών Δασκάλων του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο Θάνος Δημόπουλος είναι καθηγητής Θεραπευτικής – Αιματολογίας – Ογκολογίας