Ενα πνεύμα, ένα είδος θρησκείας
Νομίζω πως κάνουν λάθος όλοι εκείνοι – δεν είναι άλλωστε και λίγοι – που αποκαλούν την Αθήνα «άσχημη πόλη». Δεν θα διαφωνούσα με την άποψη αυτή αν αναφερόμασταν μόνο στις συνοικίες και τις γειτονιές που αναπτύχθηκαν βιαστικά και άναρχα τις τελευταίες δεκαετίες, με ελλιπείς κανόνες και ανεπαρκή επίβλεψη από την πλευρά της πολιτείας, αλλά και με την αυθαιρεσία που χαρακτηρίζει την ιδιοσυγκρασία μας ως έθνους. Στην κυριολεξία, κλουβιά από τσιμέντο, απρόσωπα, με πλήρη απουσία πρασίνου. Ακόμη και οι πνεύμονες βλάστησης που συγκροτούν τα βουνά της Αττικής, ο Υμηττός, η Πεντέλη και η Πάρνηθα, έχουν συρρικνωθεί είτε από τις πυρκαγιές είτε από την κακή χρήση των λατομείων. Και όμως, οι γειτονιές αγαπήθηκαν και εξακολουθούν να αγαπιούνται, ενώ οι κακοτεχνίες θεωρήθηκαν από τους ίδιους τους κατοίκους ως τετελεσμένες καταστάσεις. Ευτυχώς, η αγάπη και η ζεστασιά είναι τα συστατικά που φέρνουν τις αρχιτεκτονικές ασχήμιες και όλες τις άλλες ελλείψεις σε δεύτερη μοίρα.
Δύσκολοι αναμφίβολα οι καιροί που διανύσαμε, και αν αναλογιστούμε πως ό,τι δημιουργήσαμε το καταφέραμε μέσα σε δύο ακριβώς αιώνες από την περίοδο της ανεξαρτησίας μας, τότε ίσως αισθανθούμε και υπερήφανοι. Δεν θα πρέπει να λησμονούμε πως ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτών των διακοσίων χρόνων δεινοπαθήσαμε από πολέμους με ξένους και εγχώριους εχθρούς, και χίλιες άλλες δυσκολίες με λοιμούς, λιμούς, οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, Μνημόνια και τόσα άλλα. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουμε να πατάμε σταθερά στα πόδια μας προσπαθώντας, ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο, να αποτελέσουμε μια χώρα – πρότυπο, κάτι που είναι πολύ πιθανό να συμβεί εκτός ενός μεγάλου απροόπτου.
Η δική μου Αθήνα είναι μια πόλη μοναδική και ξεχωριστή στον κόσμο που δεν θα την άλλαζα με τίποτα. Η δική μου Αθήνα αφορά το ιστορικό κέντρο και περιορίζεται ανάμεσα στο Θησείο, το Μοναστηράκι και την Πλάκα με τα Αναφιώτικα. Η περιοχή αυτή μου είναι ιδιαίτερα οικεία και προσφιλής και τη θεωρώ ως μοναδική στον κόσμο ολόκληρο, όχι μόνο για τη γραφικότητα, την ομορφιά, την ανθρώπινη ατμόσφαιρα, τη γοητεία και το παιχνίδι των χρωμάτων κάτω από το φως του αττικού ουρανού, αλλά και για την ιστορική βαρύτητά της που γίνεται εμφανέστατη στα μνημεία της, στις ιερές πέτρες και στα μάρμαρά της, αλλά και στο αιωρούμενο πνεύμα της. Ενα πνεύμα που πλανάται παντού ανά πάσα στιγμή, αρκεί να το αναζητήσει κανείς. Το πόσο τυχεροί θα έπρεπε να αισθανόμαστε οι κάτοικοι της Αθήνας ίσως να μην το αντιλαμβανόμαστε πλήρως.
Μια ανάβαση στον ιερό βράχο της Ακρόπολης συνιστά ένα απόλυτο προσκύνημα καθώς φέρνει στον νου μυθικές αλλά και ιστορικές στιγμές και εικόνες έτσι ώστε να αγνοείς το άναρχο τσιμεντένιο τοπίο που απλώνεται τριγύρω σου. Θα έλεγες πως ακόμη και το έντονο βουητό των τροχοφόρων που μπερδεύεται τα καλοκαίρια με το τερέτισμα των τζιτζικιών μοιάζει να εξαερώνεται δημιουργώντας ένα μείγμα ήχου πρωτόγονου και αρχαίου σαν να αναδύεται από το θέατρο του Ηρώδη του Αττικού.
Η γοητεία των αναφιώτικων σπιτιών που με λαϊκή μαστοριά κατασκεύασαν οι κτίστες της Ανάφης δημιουργεί μια υψηλού επιπέδου αρχιτεκτονική, μια αρχιτεκτονική που αν και ταπεινή μοιάζει ιδιαίτερα προσφιλής για τους παλιούς θεούς, όπως θέλει να πιστεύει ο Νεοέλληνας. Οι ασβεστωμένες γλάστρες και οι τενεκέδες αναδίνουν μια ευωδιά γαρδένιας και γιασεμιού. Κατηφορίζοντας προς την Πλάκα με τα μικρά εκκλησάκια και τα αμέτρητα ταβερνάκια στα πλατύσκαλα, μπορείς να γευθείς την εκμοντερνισμένη ελληνική κουζίνα απολαμβάνοντας μουσικές που κατορθώνουν να αλλάξουν τη διάθεσή σου, όσο κακή και αν είναι. Η Πλάκα δεν προορίζεται μόνο για τους αλλοδαπούς επισκέπτες, όπως πολλοί πιστεύουν. Ακόμη και ένας καφές στα παραδοσιακά καφενεία γίνεται πιο απολαυστικός οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.
Προχωρώντας προς το Μοναστηράκι και περνώντας ανάμεσα από αρχαία ερείπια, η ατμόσφαιρα θυμίζει περισσότερο Ανατολή. Οχι τόσο λόγω του τζαμιού όσο λόγω των τουρκικών συνηθειών που αποκτήσαμε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Μια μικρή πολύχρωμη και πολύβουη Ανατολή που είναι χάρμα οφθαλμών. Παλιά και σύγχρονα κιτς αντικείμενα μπορείς να βρεις στα μικρομάγαζα και στους πάγκους της περιοχής. Γραφικά καφενεδάκια πλημμυρίζουν την πλατεία Αβησσυνίας και τα τριγύρω στενά και η απόλαυση ενός ούζου με μεζέ υπό τους ήχους παλιάς ελληνικής μουσικής γίνεται ιδιαίτερα γοητευτική. Τα μεσημέρια των Σαββατοκύριακων στα καφενεία αυτά συνιστούν μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Οι σαλεπιτζήδες εξακολουθούν να προσφέρουν πάντα το θερμαντικό τους προϊόν ιδιαίτερα τους κρύους μήνες. Η τσίκνα από τα σουβλάκια αποτελεί άλλο ένα χαρακτηριστικό της περιοχής και όταν γνωρίσεις τα καλά σουβλατζίδικα πάντα θα επιστρέφεις για ένα τυλιχτό και ένα ποτήρι μπίρα.
Ανηφορίζοντας προς την Καπνικαρέα και ως το τέλος της οδού Ερμού, οι μουσικοί του δρόμου ψυχαγωγούν τους περαστικούς που τους συγκινεί η καλή μουσική αλλά και η προσπάθεια και η αγάπη για τους νέους μουσικούς. Τα καλαμπόκια και τα κάστανα έχουν και αυτά την τιμητική τους και προσθέτουν στη γραφική ατμόσφαιρα της πόλης. Ας μη λησμονούμε πως πάντα υπάρχουν και οι πορτοφολάδες. Η δική μου Αθήνα δεν είναι μόνον η Ακρόπολη, οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία, τα παλιά και γραφικά κτίρια δίπλα στα κακοφτιαγμένα σύγχρονα κατασκευάσματα και η οδική αναρχία.
Η Αθήνα είναι ένα πνεύμα, ένα είδος θρησκείας, είναι μια πόλη που κατοικείται από ωραίους ανθρώπους που στέκουν δίπλα σου όταν τους χρειάζεσαι. Τις ρίζες των δυσάρεστων εξαιρέσεων αν τις αναζητήσουμε, θα αναγνωρίσουμε τόσο την προέλευσή τους όσο και τους λόγους που συνετέλεσαν στη δημιουργία τους.
Ο Βαγγέλης Χρόνης είναι ποιητής