Η τελευταία παρέμβαση του Κώστα Σημίτη στα «ΝΕΑ»
Η επιλογή του Κινήµατος Αλλαγής να διαµορφωθεί ως σοσιαλιστικό κόµµα και να ενταχθεί στη Σοσιαλιστική Διεθνή δείχνει µε σαφήνεια την πολιτική κατεύθυνση που έχει επιλέξει. Πολιτική κατεύθυνση θετική για την ανάπτυξη ενός προοδευτικού κινήµατος µε ευρύτερη απήχηση στη χώρα. Στην πορεία διαµόρφωσης του κόµµατος είναι χρήσιµη η συνειδητοποίηση των στόχων που επιδιώκονται και των δυσκολιών που υπάρχουν.
Η κοινωνία του σήµερα διαφέρει κατά πολύ της κοινωνίας στην οποία διαµορφώθηκε και αναδείχθηκε το εργατικό κίνηµα και τα σοσιαλιστικά κόµµατα. Καθοριστικές είναι σήµερα οι τεχνολογικές εξελίξεις, που αλλάζουν τις συνθήκες εργασίας και τον ρόλο του εργαζόµενου, οι απαιτήσεις για την αποτελεσµατικότερη οργάνωση των επιχειρήσεων, ο διεθνής ανταγωνισµός και η εξάρτηση των αµοιβών από τη γενικότερη πορεία της οικονοµίας. Το πρόβληµα του χειρισµού των οικονοµικών και κοινωνικών συνθηκών µε έναν τρόπο ευνοϊκό για τους εργαζόµενους απαιτεί γι’ αυτό µια συνεχή αποτίµηση για το πώς µπορεί να πραγµατοποιηθεί η κοινωνική αλλαγή σε µια οικονοµία που αντιµετωπίζει, όπως η Ελλάδα, τον διεθνή ανταγωνισµό, τις τεχνολογικές αλλαγές και την υστέρησή της σε σχέση µε τους πρωταγωνιστές των διεθνών εξελίξεων. Απαιτεί σαφείς στόχους που συνδέονται µε ένα καλά προετοιµασµένο πρόγραµµα ανάπτυξης, παρεµβάσεις που εξασφαλίζουν συνθήκες αποδοχής από την κοινωνία, καθαρότητα λόγου, ώστε να στηρίζεται ευρύτερα η προσπάθεια για µια δικαιότερη κοινωνία. Προϋποθέτει ότι το πρόγραµµα σοσιαλδηµοκρατικής πολιτικής καθορίζει µε σαφήνεια τη δυνατή και απαραίτητη πορεία της χώρας.
Οι ταξικές διαφορές είναι σήµερα πολύπλοκες και δεν περιορίζονται στη διαµάχη δύο και µόνο τάξεων, αλλά στον ανταγωνισµό περισσότερων κοινωνικών οµάδων, των οποίων άλλοτε τα συµφέροντα συµπίπτουν και άλλοτε διαφέρουν. Εργάτες και υπάλληλοι δεν ταυτίζονται πάντα, αν και είναι «εργαζόµενοι», όπως επίσης δεν ταυτίζονται οι δηµόσιοι υπάλληλοι µε τους υπαλλήλους των επιχειρήσεων. Οι ταξικές αντιπαραθέσεις πήραν νέες µορφές και απαιτούν νέες λύσεις, απαιτούν ρυθµίσεις και λύσεις όχι µόνο στο επίπεδο του χώρου εργασίας και της λειτουργίας των επιχειρήσεων αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο. Παράδειγµα, οι αναµετρήσεις σε σχέση µε τον φόρο εισοδήµατος, τις δαπάνες του κράτους για την υγεία, την παιδεία, την οργάνωση των δηµοσίων υπηρεσιών. Το αποτέλεσµά τους επηρεάζει το σύνολο της κοινωνικής πολιτικής και τις κοινωνικές σχέσεις.
Προγράµµατα έχουν δηµοσιευθεί από τα ελληνικά πολιτικά κόµµατα κατά καιρούς πολλά. Αλλά η γενική εικόνα του τι επιδιώκεται παραµένει ασαφής καθώς η πληθώρα των επιµέρους υποσχέσεων για την κάλυψη υπαρχόντων αιτηµάτων δηµιουργεί την εντύπωση της εξυπηρέτησης ενός συνόλου ειδικών απαιτήσεων. Το κοινωνικό επίκεντρο της προσπάθειας και οι κυρίαρχες κοινωνικές επιδιώξεις παραµένουν ασαφείς. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνονται αλλαγές πολιτικής και η εκάστοτε συµφέρουσα ανάδειξη προβληµάτων. Η επιτυχία µιας σοσιαλδηµοκρατικής πολιτικής εξαρτάται από µια προσέγγιση που χαρακτηρίζεται από σαφήνεια στόχων, τη συστηµατική προσπάθεια επίτευξής τους και την ειλικρίνεια του λόγου. Από την αποδοτική οργάνωση της οικονοµίας µε ταυτόχρονη εξασφάλιση κοινωνικής δικαιοσύνης.
Δηλώσεις και εξαγγελίες που θέλουν µόνο να αναδείξουν προθέσεις, αλλά δεν συνοδεύονται από ουσιαστική µελέτη και αποτελεσµατική πράξη, δεν οδηγούν σε αλλαγές, αλλά σε αποτυχίες και φτωχοποίηση λαϊκών στρωµάτων τα οποία προσπαθούν να βοηθήσουν. Ενα παράδειγµα της ανάγκης εφαρµογής µιας εφικτής πολιτικής, για να ελεγχθούν οι αρνητικές συνέπειες για την οικονοµία και τους εργαζόµενους, είναι οι πολιτικές εξελίξεις του 2015-2018, στη χώρα µας. Η δήθεν «φιλολαϊκή» πολιτική της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, προκάλεσε το 2015 τον κίνδυνο πτώχευσης. Η ανάκαµψη της οικονοµίας πραγµατοποιήθηκε µετά από επέµβαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που έλαβε υπόψη της τους περιορισµούς, τις αδυναµίες και τις ανάγκες της Ελλάδας στο πλαίσιο των διεθνών και ευρωπαϊκών οικονοµικών εξελίξεων, στοιχεία που αρχικά είχε παραβλέψει η τότε κυβέρνηση. Οι παρεµβάσεις και χρηµατοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν είναι όµως πάντα διαθέσιµες. Η πολιτική που βελτιώνει το επίπεδο ζωής και την ανάπτυξη της οικονοµίας είναι υποχρέωση της ελληνικής κυβέρνησης.
Το πρόγραµµα ενός σοσιαλδηµοκρατικού κόµµατος πρέπει να θίγει τα κύρια οικονοµικά και κοινωνικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν η χώρα και οι πολίτες της, όπως είναι η σωστή λειτουργία των δηµοσίων οικονοµικών, η βελτίωση των οικονοµικών δυνατοτήτων των εργαζοµένων, η λειτουργία της αγοράς σε τρόπο ώστε να εξασφαλίζει στους πολίτες την κάλυψη των αναγκών τους, η αποδοτικότητα των δηµοσίων υπηρεσιών ώστε το κράτος να δρα αποτελεσµατικά και η αντιµετώπιση του διεθνούς ανταγωνισµού από τις επιχειρήσεις. Ιδιαίτερη σηµασία έχει και ο τοµέας της εκπαίδευσης, ώστε να παρέχει δυνατότητες κατανόησης του περιβάλλοντος και συµβολής στην επίλυση κοινωνικών προβληµάτων. Σε όλους τους τοµείς πρέπει να επιδιώκονται κοινωνικές εξελίξεις που διαµορφώνουν «ένα νέο παραγωγικό µοντέλο για τη χώρα», βελτιώνουν τη θέση των εργαζοµένων µε αναδιανοµή των εισοδηµάτων, εξασφαλίζουν περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη και τις προϋποθέσεις µιας συνεχούς ανάπτυξης.
Η περιγραφή των στόχων του Κινήµατος Αλλαγής στις πρώτες δηµοσιεύσεις της ηγεσίας του είναι ένα βήµα στη σωστή κατεύθυνση. Αναφέρονται π.χ. στο πρόβληµα της στέγασης και την ανάγκη ενός προγράµµατος κοινωνικής κατοικίας µε αξιοποίηση των χρηµάτων του Ταµείου Ανάκαµψης. Χρήσιµη είναι και η αναφορά των άµεσων και µακροπρόθεσµων µέτρων στον τοµέα της ενέργειας και της υγείας. Οσον αφορά το κεντρικό θέµα της οικονοµίας έχει ήδη διαγραφεί η απαραίτητη στόχευση. Οι δηµοσιεύσεις αυτές είναι ένδειξη ότι στην Ελλάδα το Κίνηµα Αλλαγής αποτελεί µια σηµαντική και ελπιδοφόρα προσπάθεια. Η νέα ηγεσία του ήδη σε αυτή την πρώτη φάση οργάνωσης έχει δηµοσιεύσει κείµενα που αναφέρονται λεπτοµερειακά στα θέµατα κοινωνικής κατοικίας, υγείας, τη µετάβαση στην πράσινη εποχή και την αξιοποίηση των πόρων που διατίθενται στην Ελλάδα από το Ταµείο Ανάκαµψης. Από τα κείµενα αυτά προκύπτει ότι η επεξεργασµένη και δηµιουργική πολιτική θα αποτελέσει έναν από τους κύριους στόχους του Κινήµατος. Η προσπάθεια αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιµη όχι µόνο για τη συγκεκριµενοποίηση των επιδιώξεων αλλά κυρίως για να καλλιεργηθεί η συναίσθηση ότι στην πολιτική αντιπαράθεση χρειάζεται ένα διαρκώς βελτιούµενο πρόγραµµα µε στόχο τις αναγκαίες για την κοινωνική δικαιοσύνη αλλαγές και όχι τα πολλά και ωραία λόγια.